Đại diện Viện kiểm sát: Các bị cáo làm thất thoát số tiền đặc biệt lớn, tạo dư luận xấu

Sáng 28/10, tại phiên tòa xét xử vụ án "Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng” và “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản" xảy ra tại BIDV, đại diện Viện kiểm sát giữ quyền công tố tại phiên tòa đã trình bày bản luận tội và đề nghị mức án đối với từng bị cáo.

Trần Bắc Hà là người chịu trách nhiệm chính

Viện kiểm sát cáo buộc, Trần Bắc Hà (nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị BIDV) là người chịu trách nhiệm chính, thực hiện hành vi chỉ đạo xuyên suốt trong việc cho vay trái quy định gây thiệt hại cho BIDV số tiền 1.664 tỉ đồng. Trong đó, việc phê duyệt, cấp tín dụng và giải ngân cho Công ty Bình Hà gây thiệt hại cho BIDV hơn 799 tỉ đồng, Công ty Trung Dũng thiệt hại gần 865 tỉ đồng.

Theo đại diện Viện kiểm sát, Công ty Bình Hà là "sân sau" của Trần Bắc Hà với mục đích làm dự án chăn nuôi bò ở Hà Tĩnh, vay vốn của BIDV. Công ty này do 3 cổ đông góp vốn, song thực chất do Trần Duy Tùng (con Trần Bắc Hà, đang trốn truy nã) trực tiếp điều hành.

Công ty Bình Hà không đủ điều kiện để được cấp tín dụng nhưng quá trình thực hiện hợp đồng và giải ngân, BIDV chi nhánh Hà Tĩnh dưới sự chỉ đạo của ông Hà, đã 8 lần sửa đổi điều kiện cấp tín dụng theo hướng bỏ qua một số quy định hoặc nới lỏng điều kiện.

Từ năm 2015 đến tháng 11/2018, BIDV chi nhánh Hà Tĩnh đã giải ngân cho Công ty Bình Hà vay hơn 2.600 tỉ đồng song không kiểm soát được dòng tiền. Từ đó các cổ đông của Bình Hà sử dụng vốn vay không đúng mục đích, thông qua các nhà thầu chiếm đoạt và chiếm dụng tiền giải ngân.

Đại diện VKS nhấn mạnh về hành vi xâm phạm hoạt động của ngân hàng, gây thất thoát số tiền đặc biệt lớn.

Về hành vi cấp tín dụng và mở phát hành L/C cho Công ty Trung Dũng, đại diện Viện Kiểm sát cũng cho rằng Trần Bắc Hà có vai trò chính, là người chỉ đạo xuyên suốt. Công ty Trung Dũng có quan hệ tài chính với BIDV chi nhánh Hà Thành từ năm 2007.

Đến năm 2011, công ty này bắt đầu làm ăn thua lỗ, đề nghị BIDV tái cấp hạn mức tín dụng 700 tỉ đồng để mua bán thép và cấp tín dụng bằng hình thức phát hành L/C nhập khẩu hàng với số tiền hơn 22 triệu USD.

Viện Kiểm sát cho rằng, Trần Bắc Hà đã gây áp lực để 4 bị can ở BIDV chi nhánh Hà Thành phê duyệt, giải ngân cho Công ty Trung Dũng vay 700 tỉ đồng và mở phát hành L/C theo món. Trong số 26 khoản giải ngân có 20 khoản không đáp ứng đúng tỷ lệ tài sản đảm bảo.

Sau khi giải ngân, nhóm cán bộ BIDV cũng không kiểm tra dòng tiền, tài sản đảm bảo để Công ty Trung Dũng sử dụng tiền không đúng mục đích, tự ý bán tài sản đảm bảo L/C. Hậu quả, BIDV bị thiệt hại gần 865 tỉ đồng.

Cố tình sửa đổi điều kiện cấp tín dụng cho công ty Bình Hà

Theo bản luận tội của đại diện VKS, Công ty Bình Hà là công ty mới thành lập, chưa có bất cứ hoạt động kinh tế phát sinh, thuộc doanh nghiệp chưa đủ điều kiện xếp hạng tín dụng, tài sản bảo đảm không đủ điều kiện nhưng ông Trần Bắc Hà vẫn chỉ đạo thuộc cấp đề xuất và phê duyệt cho vay vốn với các điều kiện ưu đãi.

Quá trình giải ngân, các bị cáo tại BIDV đã không kiểm soát dòng tiền có được sau kinh doanh, để các cổ đông Công ty Bình Hà sử dụng vốn vay không đúng mục đích, thông qua các nhà thầu chiếm đoạt tiền giải ngân của BIDV và tiền bán bò... Tổng dư nợ của Công ty Bình Hà tại BIDV không có khả năng thu hồi là 800 tỉ đồng.

Theo Viện kiểm sát, bị cáo Trần Lục Lang với chức trách là Phó Tổng Giám đốc, mặc dù đã thống nhất với 8 rủi ro mà tổ thẩm định chung đưa ra, nhưng vẫn đề xuất HĐQT quyết định cho Công ty "sân sau" của Trần Bắc Hà vay vốn.

Quá trình giải ngân, bị cáo Lang đã 8 lần đề xuất HĐQT sửa đổi điều kiện cấp tín dụng cho Công ty Bình Hà với 8 lần nới lỏng chính sách ưu đãi ban đầu.

Khi Công ty Bình Hà làm ăn thua lỗ, có đề xuất của BIDV chi nhánh Hà Tĩnh nhưng bị can Lang không có văn bản tham mưu cho HĐQT dừng giải ngân, vẫn tiếp tục đề xuất gia hạn thời hạn cấp tín dụng và tiếp tục đề nghị cấp hạn mức tín dụng năm 2017.

Tại phiên tòa, bị cáo Lang khai nhận thức việc cấp tín dụng là sai nhưng không dám làm trái chỉ đạo của Trần Bắc Hà.

Các bị cáo nghe bản luận tội của đại diện VKS.

Cựu Phó Tổng giám đốc BIDV Đoàn Ánh Sáng cũng biết rõ việc tổ thẩm định chung đưa ra và phân tích 8 yếu tố rủi ro của dự án nhưng vẫn ký đồng ý đề xuất cho vay và thay đổi điều kiện cấp tín dụng lần thứ nhất cho Công ty Bình Hà, dẫn đến việc mất vốn của BIDV.

Giống như bị cáo Lang, tại tòa bị cáo Sáng khai bản thân nhận thức Công ty Bình Hà không đủ điều kiện cấp tín dụng nhưng chịu sức ép và làm theo chỉ đạo từ Trần Bắc Hà.

Cũng theo bản luận tội, theo quy định, tiền bán bò thu về từ các công ty môi giới và các lò mổ phải chuyển về tài khoản của Công ty Bình Hà tại BIDV chi nhánh Hà Tĩnh để ngân hàng kiểm soát và đối trừ công nợ.

Tuy nhiên, theo sự chỉ đạo của Trần Duy Tùng (con trai Trần Bắc Hà), các bị can Đinh Văn Dũng, Trần Anh Quang và Thái Thành Vinh đã chiếm đoạt tiền bán bò để góp vốn cá nhân và sử dụng vào mục đích cá nhân khác. Tổng số tiền các bị can chiếm đoạt của BIDV là 150 tỉ đồng.

Biết Công ty Trung Dũng khó trả nợ vẫn... cho vay

Đối với khoản vay của Công ty Trung Dũng, theo Viện kiểm sát, mặc dù thẩm định, đánh giá tình hình công ty này gặp khó khăn, tỉ lệ tài sản đảm bảo chưa đáp ứng chính sách tín dụng... nhưng các bị cáo ở BIDV chi nhánh Hà Thành là Ngô Duy Chính (cựu Giám đốc), Nguyễn Xuân Giáp (cựu Phó Giám đốc), Phạm Hồng Quang (cựu Trưởng phòng khách hàng) vẫn thực hiện việc cấp hạn mức tín dụng ngắn hạn 700 tỉ đồng cho Công ty Trung Dũng.

Các bị cáo tại BIDV chi nhánh Hà Thành không thực hiện đúng các điều kiện tín dụng được BIDV phê duyệt, giao cho Công ty Trung Dũng tự quản lý hàng hóa mà không kiểm tra, giám sát, để doanh nghiệp tự ý bán toàn bộ lô phôi thép, thép phế là tài sản đảm bảo… đến nay còn dư nợ hơn 260 tỉ đồng không có khả năng thanh toán.

Bị cáo Đoàn Hồng Dũng.

Bị cáo Đoàn Hồng Dũng, giám đốc Công ty Trung Dũng, sau khi được giải ngân đã tự ý bản tài sản đảm bảo mà không được BIDV đồng ý. Số tiền thu về từ việc bán hàng, Dũng không chuyển về tài khoản của công ty tại BIDV để thanh toán cho đối tác nước ngoài khi đến hạn như cam kết mà chiếm đoạt để sử dụng cá nhân và hoạt động công ty.

Viện kiểm sát cho rằng, hầu hết các bị cáo đều thừa nhận hành vi phạm tội, riêng bị cáo Đinh Văn Dũng còn quanh co chối tội. Tuy nhiên, căn cứ vào lời khai của các bị cáo trong cùng vụ án và tài liệu điều tra, Viện kiểm sát cho rằng, đủ căn cứ kết luận bị cáo Dũng phạm tội "Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản".

Ngoài án phạt tù, đại diện Viện Kiểm sát còn đề nghị cấm 8 bị cáo nguyên là cán bộ Ngân hàng BIDV hành nghề liên quan đến các hoạt động tín dụng trong thời hạn 2-3 năm, kể từ khi chấp hành xong án phạt tù. Đại diện Viện Kiểm sát cũng đề nghị tiếp tục kê biên tài sản của ông Trần Bắc Hà và con trai Trần Duy Tùng để đảm bảo thi hành án.

Chiều nay, phiên toà tiếp tục với phần tranh luận.