Vụ ly hôn nghìn tỷ của đại gia Trung Nguyên. Kỳ 1: Những vi phạm tố tụng của các cấp tòa xét xử

Cuộc ly hôn và khối tài sản tranh chấp nghìn tỉ

Theo nội dung Bản án sơ thẩm số 291/2019/HNGĐ-ST ngày 27/3/2019 của TAND TP HCM, công nhận thuận tình ly hôn giữa ông Đặng Lê Nguyên Vũ và bà Lê Hoàng Diệp Thảo. Con chung giao bà Thảo trực tiếp nuôi dưỡng, ông Vũ cấp dưỡng nuôi con 10 tỉ đồng/năm/4 con từ năm 2013 đến khi con trưởng thành. 

Về tài sản chung, TAND TP Hồ Chí Minh nhận định, do ông Vũ có đóng góp để hình thành và phát triển Tập đoàn Trung Nguyên, vì vậy Tòa tuyên, ông Vũ sở hữu toàn bộ số cổ phần chung của hai vợ chồng tại 7 công ty trong Tập đoàn Trung Nguyên, trị giá 5.737,8 tỉ đồng. Đồng thời, giao ông Vũ sở hữu 06 bất động sản (BĐS) trong khối BĐS chung, giá trị 350 tỉ đồng. 

Nội dung bản án sơ thẩm tuyên, bà Thảo được giao sử dụng và quản lý khối BĐS gồm 7 BĐS, trị giá 375,7 tỉ đồng. Đồng thời, giao bà Thảo sở hữu số tài sản là số tiền, vàng, các loại ngoại tệ hiện đang gửi tại các ngân hàng do bà Lê Hoàng Điệp Thảo quản lý, tỉ giá quy đổi trung bình số tài sản trên là 1.764,6 tỉ đồng. Đồng thời, ông Vũ phải có tránh nhiệm thanh toán chênh lệch tài sản cho bà Thảo là 1.223 tỉ đồng. 

Bà Lê Hoàng Diệp Thảo và ông Đặng Lê Nguyên Vũ.

Không đồng tình với phán quyết của Tòa cấp sơ thẩm, ông Đặng Lê Nguyên Vũ và bà Lê Hoàng Diệp Thảo cùng làm đơn kháng cáo. Đồng thời VKSND TP Hồ Chí Minh cũng ban hành kháng nghị đối với những vi phạm về mặt tố tụng và nội dung của bản án dân sự sơ thẩm trên.

TAND cấp cao tại TP Hồ Chí Minh đã ra Bản án số 39/2019/HNGĐ-PT ngày 5/12/2019  vụ án “Tranh chấp hôn nhân gia đình” giữa ông Vũ, bà Thảo. Nội dung bản án phúc thẩm, giữ nguyên bản án sơ thẩm trong quan hệ hôn nhân, nuôi con và cấp dưỡng nuôi con, phân chia tài sản cho ông Vũ và bà Thảo. Sửa 1 phần bản án sơ thẩm về án phí, thời gian ông Vũ trợ cấp nuôi con, số tiền trong khối tài sản chung được chia, lãi chậm trả…Bản án dẫn đến những mâu thuẫn tranh chấp tiếp tục nảy sinh.

Tòa sai sót về thủ tục tố tụng

Thông qua công tác kiểm sát việc giải quyết vụ án dân sự “ Tranh chấp về Hôn nhân và gia đình” giữa ông Đặng Lê Nguyên Vũ và bà Lê Hoàng Diệp Thảo, đại diện VKSND TP Hồ Chí Minh tại phiên xét xử sơ thẩm đã phát biểu quan điểm về những vi phạm tố tụng. Theo đại diện viện kiểm sát, về việc tuân thủ quy định pháp luật, thẩm phán có một số vi phạm như phiên họp kiểm tra việc giao nộp, tiếp cận, công khai chứng cứ và hòa giải, sau khi có xác minh tài khoản, thẩm phán không mở phiên hòa giải.

Về thủ tục tống đạt quyết định đưa vụ án ra xét xử và triệu tập người liên quan, Tòa đã không triệu tập trực tiếp người đại diện của ngân hàng.  

Ngoài ra, đại diện VKS cũng cho rằng, khi có xác minh tài khoản ngân hàng, thẩm phán không mở phiên họp kiểm tra việc giao nộp, tiếp cận, công khai chứng cứ và hòa giải. Yêu cầu chia tiền, vàng trị giá 2.100 tỉ đồng là yêu cầu mới phát sinh tại tòa. Bị đơn rút yêu cầu phản tố nhưng chủ tọa không đình chỉ nên 2 bên phải trình bày ý kiến về nội dung này. VKS cũng cho rằng Tòa có thiếu sót khi không triệu tập đúng người đại diện của ngân hàng để làm rõ giá trị tài sản tranh chấp. Về vấn đề này, Viện kiểm sát đã có công văn đề nghị tòa khắc phục nhưng không được Tòa thực hiện.

Về cổ phần tại các công ty, ông Vũ và bà Thảo vẫn tranh cãi tỷ lệ chia. Ông Vũ đề nghị chia ông Vũ quản lý 70%, bà Thảo 30%. Trong khi bà Thảo yêu cầu được chia 51% tại Công ty CP đầu tư Trung Nguyên. Viện kiểm sát đề nghị HĐXX xem xét chia tỷ lệ phù hợp quyền lợi các bên và không ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của các công ty. Do đó, viện kiểm sát đề nghị HĐXX khắc phục các vi phạm nêu trên để có cơ sở giải quyết vụ án khách quan, toàn diện, đúng quy định pháp luật.

Đặc biệt, VKSND nhận định thẩm phán xử vụ ly hôn giữa vợ chồng ông chủ cà phê Trung Nguyên có sai sót về tố tụng. Tuy nhiên, phía tòa đã phản bác lại quan điểm này. Không đồng tình với nội dung bản án sơ thẩm, ngày 11/4/2019, VKSND TP. Hồ Chí Minh có Quyết định kháng nghị phúc thẩm số 14/QĐKNPT-VKS-DS đề nghị hủy bản án sơ thẩm do vi phạm, bởi bản án sơ thẩm đã không nhận định đầy đủ và nêu chưa chính xác ý kiến phát biểu của đại diện VKS, vi phạm tố tụng khi tiến hành xét yêu cầu phản tố của bị đơn nhưng chưa qua thủ tục phiên họp kiểm tra việc giao nộp, tiếp cận, công khai chứng cứ và hòa giải, tính giá trị tài sản chưa đúng, chia cổ phần không phù hợp với khoản 2 Điều 59 Luật Hôn nhân và gia đình, không tuyên đình chỉ yêu cầu khởi kiện và yêu cầu phản tố đương sự đã rút, đình chỉ tất cả các yêu cầu khác của các đương sự đối với công ty thuộc tập đoàn Trung Nguyên là vượt quá phạm vi khởi kiện. Đồng thời, kháng nghị của VKSND TP HCM cũng nêu những sai phạm về mặt nội dung của vụ án. 

Kháng nghị để bảo đảm quyền lợi cho các bên đương sự

Căn cứ vào diễn biến tại phiên tòa phúc thẩm, đại diện VKSND cấp cao tại TP HCM đã phân tích và đề nghị HĐXX chấp nhận kháng nghị của VKSND TP Hồ Chí Minh, trong đó yêu cầu Tòa cấp phúc thẩm hủy phần chia tài sản chung của vợ chồng ông Vũ, bà Thảo, giao hồ sơ cho TAND TP Hồ Chí Minh giải quyết lại theo đúng quy định của pháp luật. Tuy nhiên, TAND TP Hồ Chí Minh lại tuyên giữ nguyên bản án sơ thẩm “Tranh chấp về hôn nhân, gia đình” giữa ông Vũ và bà Thảo. Vì vậy, VKSND cấp cao tại TP Hồ Chí Minh đã có Báo cáo gửi Viện trưởng VKSND tối cao, đề nghị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, theo hướng hủy bản án sơ thẩm và bản án phúc thẩm vụ án “Tranh chấp về hôn nhân gia đình” giữa ông Vũ, bà Thảo, giao hồ sơ cho TAND TP Hồ Chí Minh xét xử sơ thẩm lại. 

Ngày 31/3/2020, Viện trưởng VKSND tối cao đã ban hành Quyết định số 08/QĐKNGĐT-VKS-DS Quyết định Kháng nghị giám đốc thẩm đối với Bản án Hôn nhân gia đình phúc thẩm số 39/2019/HNGĐ-PT của TAND cấp cao tại TP Hồ Chí Minh. Theo nội dung của Quyết định 08, về tố tụng, nội dung kháng nghị nhấn mạnh, bản án sơ thẩm của TAND TP HCM và bản án phúc thẩm của TAND cấp cao tại TP HCM đã có nhiều vi phạm tố tụng, ảnh hưởng đến quyền lợi của các đương sự trong vụ án. Cụ thể, trong quá trình giải quyết vụ án bà Thảo lúc xin ly hôn lúc xin đoàn tụ, ông Vũ lúc đầu xin đoàn tụ, sau đó xin ly hôn. Bản kháng nghị cũng nêu, nếu tòa án cấp phúc thẩm xác định có căn cứ cho ly hôn thì sửa án sơ thẩm theo hướng không chấp nhận kháng cáo của bà Thảo về nội dung quan hệ hôn nhân, chấp nhận yêu cầu phản tố của ông Vũ về quan hệ hôn nhân để giải quyết cho ông Vũ được ly hôn với bà Thảo.

Về các chứng thư và báo cáo kết quả định giá, kháng nghị cho rằng tòa án cấp sơ thẩm không tiến hành định giá mà sử dụng kết quả thẩm định giá và giá các bất động sản do các bên thống nhất để giải quyết vụ án. Tuy nhiên, đến ngày xét xử sơ thẩm các chứng thư và báo cáo kết quả thẩm định giá nêu trên đều hết hiệu lực. Vì vậy, Tòa cấp phúc thẩm tiếp tục không định giá lại theo quy định mà vẫn lấy kết quả thẩm định giá đã hết hiệu lực là không bảo đảm quyền lợi của các bên đương sự, vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng. Bên cạnh đó, nhiều báo cáo tài chính năm của các công ty không được kiểm toán song cấp sơ thẩm và phúc thẩm vẫn căn cứ vào kết quả thẩm định giá các công ty trên của Công ty TNHH thẩm định giá Sài Gòn để giải quyết vụ án là không đúng.
Quyết định kháng nghị cũng cho rằng, giá trị tài sản chung của vợ, chồng, tài sản riêng của vợ chồng được xác định theo giá thị trường tại thời điểm xét xử sơ thẩm vụ việc. Tuy nhiên, tại các chứng thư thẩm định giá đều nêu rõ cơ sở thẩm định giá được xác định theo giá trị phi thị trường, nhưng tòa án cấp sơ thẩm và phúc thẩm vẫn sử dụng kết quả thẩm định giá trên làm cơ sở để chia tài sản chung của bà Thảo và ông Vũ là cũng là không đúng, ảnh hưởng đến quyền lợi của các bên. Hơn nữa, Công ty TNHH thẩm định giá Sài Gòn chưa thẩm định giá trị quyền sở hữu trí tuệ (giá trị thương hiệu) của các công ty trên là thiếu sót, nhưng tòa án cấp sơ thẩm và phúc thẩm vẫn sử dụng kết quả thẩm định giá trên để làm cơ sở để chia tài sản chung của bà Thảo và ông Vũ là không đúng, làm ảnh hưởng đến quyền lợi của bà Thảo khi bà Thảo không được nhận hiện vật.

Ngoài ra, kháng nghị giám đốc thẩm còn cho rằng bản án phúc thẩm đã vi phạm tố tụng nghiêm trọng trong việc không ra quyết định đình chỉ đối với các yêu cầu phản tố mà ông Vũ đã rút, sử dụng các chứng thư và báo cáo kết quả thẩm định giá hết hiệu lực để chia tài sản cho các bên, đưa thiếu người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan là những người đang quản lý các bất động sản này vào tham gia tố tụng.

(Còn nữa)