    |
 |
| Nghị định số 242 với những cải cách quan trọng về cơ chế, chính sách sẽ góp phần tạo ra cơ chế thông thoáng, minh bạch, và hiệu quả hơn. Ảnh: Bộ Tài chính |
Nhiều cải cách quan trọng từ Nghị định 242
Phát biểu khai mạc hội thảo phổ biến Nghị định 242/2025/NĐ-CP (Nghị định 242) ngày 10/9/2025 của Chính phủ về quản lý và sử dụng vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) và vay ưu đãi nước ngoài, ông Nguyễn Quốc Phương - Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Kinh tế đối ngoại cho biết, Nghị định số 242 thay thế Nghị định số 114/2021/NĐ-CP của Chính phủ là văn bản quan trọng nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý về quản lý, sử dụng nguồn vốn ODA, vay ưu đãi, phù hợp với Luật Ngân sách nhà nước, Luật Đầu tư công 2024, cũng như các luật liên quan.
Trong hơn 30 năm qua, nguồn vốn ODA và vay ưu đãi nước ngoài đã đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam. Rất nhiều công trình giao thông, đường cao tốc, bệnh viện, trường học, các dự án về năng lượng sạch, môi trường, y tế, giáo dục mà chúng ta thấy hôm nay đều có dấu ấn của nguồn vốn quý báu này như Dự án giảm nghèo khu vực miền Trung, Tây Nguyên; Dự án cầu Cần Thơ, cầu Mỹ Thuận, cải thiện môi trường TP Hồ Chí Minh, Đường sắt đô thị Bến Thành - Suối Tiên; Cao tốc Bến Lức - Long Thành, Long Thành - Dầu Giây…. mang lại nhiều tác động tích cực, lan tỏa tại khu vực miền Trung, Tây Nguyên, khu vực Đồng bằng Sông cửu Long và các đô thị lớn.
Bên cạnh các kết quả đạt được, việc huy động, quản lý và sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi vẫn còn tồn tại một số hạn chế như thủ tục còn phức tạp, tiến độ giải ngân chưa đáp ứng yêu cầu, công tác phối hợp giữa các cơ quan đôi khi chưa đồng bộ, một số cơ chế còn chồng chéo, gây khó khăn cho các chủ dự án, bộ, ngành và địa phương.
Việc Chính phủ ban hành Nghị định số 242 với những cải cách quan trọng về cơ chế, chính sách sẽ góp phần tạo ra cơ chế thông thoáng, minh bạch, và hiệu quả hơn nhằm khơi thông nguồn lực quốc tế cho sự phát triển của đất nước trong giai đoạn tới.
Quán triệt chủ trương, đường lối của Đảng tại các Nghị quyết của Trung ương, ý kiến chỉ đạo của Lãnh đạo Chính phủ, Nghị định số 242 được ban hành tập trung vào 4 định hướng cốt lõi như sau:
(1) Hoàn thiện khung pháp lý: Bảo đảm đồng bộ với hệ thống pháp luật hiện hành, hài hòa với thông lệ quốc tế (2) Cải cách thủ tục hành chính: Đơn giản hóa quy trình, rút ngắn thời gian phê duyệt, điều chỉnh và triển khai dự án. (3) Phân cấp, phân quyền rõ ràng: Trao thêm quyền chủ động cho các Bộ, ngành, địa phương, đồng thời gắn liền với trách nhiệm giải trình minh bạch. (4) Cơ chế tháo gỡ vướng mắc: Tạo điều kiện cho doanh nghiệp nhà nước, đơn vị thực hiện dự án, đồng thời khuyến khích sự tham gia của khu vực tư nhân.
Với 4 định hướng này sẽ giúp Chính phủ Việt Nam chủ động, linh hoạt hơn trong tiếp cận và sử dụng nguồn vốn quốc tế, đồng thời nâng cao năng lực quản trị và hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công.
|
 |
| Ông Nguyễn Quốc Phương - Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Kinh tế đối ngoại cho biết, Nghị định 242 là văn bản quan trọng nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý về quản lý, sử dụng nguồn vốn ODA, vay ưu đãi. Ảnh:BTC |
Đơn giản hóa thủ tục, phân cấp, phân quyền tối đa
Tại Hội thảo, ông Nguyễn Trọng Nghĩa - Cục Quản lý nợ và kinh tế đối ngoại cho biết, Nghị định 242/2025/NĐ-CP ra đời nhằm kế thừa và sửa đổi các quy định trước đây tại Nghị định 114/2021/NĐ-CP và Nghị định 20/2023/NĐ-CP; hoàn thiện khung pháp lý đồng bộ với Hiến pháp, Luật Đầu tư công 2024 và các luật liên quan; cắt giảm và đơn giản hóa thủ tục, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền; tháo gỡ các vướng mắc trong triển khai dự án và bảo đảm sự hài hòa với thông lệ, quy trình của các đối tác phát triển, qua đó nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn nước ngoài phục vụ phát triển bền vững.
Nghị định số 242/2025/NĐ-CP tập trung vào 3 nhóm giải pháp lớn, đó là: giúp đơn giản hóa các thủ tục hành chính; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền; hoàn thiện cơ chế và tháo gỡ các vướng mắc.
Với các giải pháp trên, Nghị định 242/2025/NĐ-CP được kỳ vọng sẽ tăng cường tính chủ động và trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương; nâng cao hiệu quả sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi; tiết kiệm thời gian, chi phí trong quản lý dự án; đáp ứng yêu cầu của Luật Đầu tư công 2024 và bảo đảm tính đồng bộ của hệ thống pháp luật, qua đó tạo môi trường pháp lý minh bạch, thông thoáng, thuận lợi cho thu hút vốn nước ngoài, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và đẩy nhanh tiến độ các chương trình, dự án trọng điểm quốc gia.
Ông Nguyễn Bá Hùng, chuyên gia kinh tế trưởng ngân hàng ADB tại Việt Nam cho biết, Nghị định 242 là bước tiến tích cực trong đơn giản hóa thủ tục dự án sử dụng vốn ODA. “Với quy định thông thoáng hơn trong Nghị định 242, ADB lạc quan việc chuẩn bị dự án giữa ADB và cơ quan chủ quản sẽ nhanh hơn”, ông Hùng nhấn mạnh.
Trong khi đó, ông Trần Hoàng Sơn- Phó Giám đốc Sở Tài chính Đắk Lắk cho biết: Đắk Lắk sau sáp nhập, ngoài nguồn vốn từ ngân sách và của nhà đầu tư trong nước thì ODA là nguồn vốn rất quan trọng, nhất là các dự án đầu tư cơ sở hạ tầng có tổng mức đầu tư lớn, giúp địa phương xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ phát triển kinh tế xã hội, nâng cao đời sống của nhân dân. Nghị định 242 đã đổi mới và tháo gỡ nhiều vấn đề địa phương đang vướng mắc “Đây là sự đổi mới và tạo thuận lợi cho địa phương tiếp cận nguồn vốn ODA phục vụ phát triển của địa phương”.
Tuy nhiên, ông Sơn cũng đề xuất bỏ quy định trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đề xuất dự án. Ngoài ra, các yêu cầu về thư quan tâm bảo đảm tài trợ, cam kết tài trợ của nhà tài trợ là, khả năng tiếp cận tự các nhà tài trợ là các nội dung địa phương còn lúng túng và đề nghị Bộ Tài chính hỗ trợ thêm.
Còn ông Lê Hồng Thái - Ban giao thông TP Hồ Chí Minh cho biết, việc Chính phủ ban hành Nghị định 242 là một hành động kịp thời và cần thiết để giảm thủ tục, rút ngắn thời gian thực hiện và kết thúc dự án ODA. Một trong những quy định tiến bộ được ông Thái ghi nhận đó là: Bỏ quy định đề xuất dự án trong thủ tục chuẩn bị dự án, chuẩn bị vốn. Quy định giúp các chủ dự án rút ngắn thời gian thực hiện khoảng 6 tháng. Bên cạnh đó, thời gian thẩm định dự án rút ngắn cùng với việc phân cấp, phân quyền…tạo điều kiện thuận lợi hơn rất nhiều cho Ban quản lý dự án giúp cho việc chuẩn bị dự án và thực hiện dự án trôi chảy.
Phát biểu kết luận, ông Nguyễn Quốc Phương - Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Kinh tế đối ngoại cho biết, Nghị định 242 đã khơi thông điểm nghẽn của từng giai đoạn, thời gian tới, Luật Quản lý nợ công sẽ được tiệp tục sửa và cập nhật đề phù hợp với thực tế triển khai. Ông Phương cho biết thêm về định hướng của Bộ Tài chính, không chi tiết ở Luật mà tại Nghị định và Thông tư, sẽ có độ mở và phân cấp để triển khai các dự án nhanh nhất.
Đồng thời khẳng định, Bộ Tài chính nói chung, cũng như Cục Quản lý nợ và Kinh tế đối ngoại nói riêng sẽ đồng hành với các bộ, ngành, địa phương trong quá trình triển khai Nghị định; hướng dẫn, tháo gỡ kịp thời những khó khăn, vướng mắc phát sinh trong thực tế; đồng thời tiếp tục cải cách thể chế, nâng cao năng lực quản trị nợ công, bảo đảm môi trường pháp lý minh bạch, thuận lợi, phù hợp chuẩn mực quốc tế.