Ngành Thuế đã tính cách áp dụng nhiều biện pháp nghiệp vụ để đối phó với những chiêu trò né kê khai đăng ký kinh doanh trên mạng xã hội Facebook.
 
Hình minh hoạ. Nguồn: Internet
Nhiều đối tượng phải kê khai nộp thuế kinh doanh online. Hình minh hoạ. Nguồn: Internet
 
Tính tới thời điểm hiện tại, quy định thanh tra, kiểm tra thuế trong lĩnh vực thương mại qua các trang mạng xã hội như thế nào vẫn chưa rõ ràng... Đại diện Cục Thuế TP HCM cho biết, sau hơn một tháng vận động làm nghĩa vụ kê khai, nộp thuế kinh doanh online, số lượng người đến cơ quan thuế làm việc mới chỉ đạt khoảng 1.000 trên tổng số 13.500 người được gửi thư mời. 
 
Bà Lê Thị Thu Hương - Phó cục trưởng Cục Thuế TPHCM cho biết quy mô những đối tượng phải đăng ký kê khai nộp thuế kinh doanh online là rất rộng. “Chủ sở hữu website là các tổ chức, cá nhân đã thực hiện đăng ký kinh doanh, có mã số thuế hoặc những tổ chức cá nhân chưa đăng ký; chủ sở hữu website là tổ chức, cá nhân ở nước ngoài; tổ chức cá nhân không sở hữu website song lại gián tiếp thông qua các website để quảng cáo, tiếp thị sản phẩm”, bà Hương cho biết thêm. Bên cạnh đó, vị lãnh đạo Cục Thuế TP HCM cũng thừa nhận, gặp rất nhiều khó khăn khi triển khai thu thuế kinh doanh trên mạng xã hội.
 
Bà Hương đã nhận định: “Về mặt khách quan, ý thức chấp hành quy định kê khai nộp thuế của người dân chưa cao; kinh doanh online có nhiều loại hình thanh toán, đặc biệt bằng tiền mặt nên khó xác định chính xác doanh thu bán hàng. Về phía chủ quan, cần có sự phối hợp chặt chẽ với cơ quan ban, ngành trong lĩnh vực kinh doanh thương mại điện tử để quản lý về doanh thu, thanh toán của tổ chức cá nhân kinh doanh online"
 
Đối với tính khả thi của việc thu thuế kinh doanh online, chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu cho rằng trong thời đại kỹ thuật số, lẽ dĩ nhiên là kinh doanh trên mạng xã hội, nhất là tại Việt Nam ngày càng phát triển, doanh thu từ hoạt động này có thể lên tới hàng tỷ USD/năm. “Lẽ ra chúng ta nên đưa ra cơ chế thu thuế kinh doanh trên mạng từ cách đây 5 năm trở về trước. Khi ấy, việc kinh doanh trên mạng xã hội bắt đầu nở rộ. Bây giờ mới triển khai là muộn, song muộn còn hơn không, tránh thất thu thuế cho Nhà nước”, ông Hiếu nhận định: “Hiện nay, nhiều người vẫn cho rằng kinh doanh online chưa phải hoạt động thương mại chính thức nên chưa sẵn sàng đóng thuế. Đây là tư duy sai lầm"
 
Được biết, theo quy định, cá nhân hay tổ chức dù có đăng ký kinh doanh hay không, nếu tham gia giao dịch thương mại, có phát sinh thu nhập từ 100 triệu đồng/tháng trở lên, đều phải kê khai và nộp thuế. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay rất khó kiểm soát đầu ra của sản phẩm để xác định doanh thu, thu nhập của tổ chức, cá nhân trên mạng xã hội.
 
Nhận định từ các cán bộ thuế là, nhiều trường hợp, để trốn tránh nghĩa vụ, kê khai nộp thuế, chủ tài khoản website, facebook thường nghĩ ra rất nhiều chiêu trò. Phổ biến nhất vẫn là việc tăng cường giao dịch bằng tiền mặt, lập nhiều trang bán hàng, đổi địa điểm kinh doanh, không kê khai chính xác doanh thu, không công khai giá bán...
 
Trước thực trạng trên, Cục Thuế TP HCM cho biết các nhà chức trách có thể sẽ công khai những cá nhân, tổ chức có hành vi trốn thuế kinh doanh qua mạng. Trong trường hợp những cá nhân, tổ chức kinh doanh qua mạng không kê khai nộp thuế sẽ bị Cục Thuế gửi văn bản, đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông đóng tài khoản. Song song đó, cơ quan thuế cho biết, sẽ đề nghị Ngân hàng Nhà nước cung cấp bảng sao kê tài khoản của các cá nhân, tổ chức có kinh doanh qua Facebook.
 
Bên cạnh đó, yêu cầu đơn vị cung ứng vận chuyển cung cấp số lượng hàng hóa vận chuyển, doanh thu thu hộ (nếu có) của từng tổ chức, cá nhân để cơ quan thuế rà soát đối chiếu, từ đó thu thuế. Đặc biệt, đối với các chủ tài khoản sử dụng chiêu trò như: Giao dịch tiền mặt, lập nhiều tài khoản…cũng có thể áp dụng nhiều phương án, chẳng hạn như cán bộ các chi cục thuế ở quận, huyện sẽ nhập vai người mua hàng để tiếp cận và xử lý người bán hàng qua Facebook mà không thực hiện đăng ký kinh doanh, kê khai, đóng thuế. 
 
Tuy nhiên, trước thông tin trên, nhiều ý kiến lo ngại việc cán bộ thuế có được phép nhập vai, thăm dò vào các tài khoản Facebook? Rằng đây có phải là một hành vi vi phạm, ảnh hưởng tới quyền lợi riêng tư?
 
Đối với câu hỏi trên, luật sư Nguyễn Thế Truyền, Công ty Luật hợp danh Thiên Thanh đã nêu rõ, cán bộ thuế hoàn toàn có thể sử dụng biện pháp nghiệp vụ trên và được pháp luật cho phép. “Trong giai đoạn đầu, cơ quan thuế để người dân tự đăng ký kê khai chứ không buộc phải nộp thuế ngay. Thế nhưng, nhiều người vẫn có tâm lý đối phó, lẩn tránh, từ chối. Ngoài ra, việc xác định doanh thu kinh doanh online rất khó thực hiện. Trước thực trạng này, cơ quan quản lý buộc phải áp dụng những phương pháp nghiệp vụ để điều tra. Nếu không tìm được bằng chứng xác thực làm sao đưa ra được chế tài quy định để xử phạt chính xác, đảm bảo tính công bằng trong việc thực thi pháp luật?”.
 
Tuy nhiên, suy cho cùng, theo luật sư, ngành Thuế vẫn cần công khai quy trình thanh, kiểm tra đối với hoạt động kinh doanh online để tránh hiện tượng lạm quyền, gài bẫy gây khó khăn cho những người kinh doanh.
 
Thùy Hương (t/h)