Vẫn còn hiện tượng tiêu cực trong hoạt động xử lý vi phạm về TTATGT đường bộ

Quang cảnh phiên làm việc của Ủy ban Thường vụ Quốc hội sáng 23/4 (ảnh: VPQH cung cấp).

Theo Báo cáo của Đoàn Giám sát, tính đến ngày 18/4/2024, Chính phủ, 8 bộ, 62/63 địa phương (UBND cấp tỉnh), 3 cơ quan đã gửi báo cáo về Đoàn giám sát; còn 2 bộ, 1 địa phương, 2 cơ quan chưa gửi báo cáo.

Đoàn giám sát đã thành lập 3 Đoàn công tác trực tiếp tiến hành giám sát tại 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Nhìn chung, Chính phủ, các bộ, ngành, các Đoàn đại biểu Quốc hội, UBND các cấp, các cơ quan, đơn vị đã nghiêm túc triển khai thực hiện chỉ đạo của UBTVQH và các văn bản của Đoàn giám sát.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương phát biểu (ảnh: VPQH cung cấp).

Tuy nhiên, việc triển khai vẫn còn có một số hạn chế như: Báo cáo một số địa phương gửi về Đoàn giám sát còn chậm; bố cục của một số Báo cáo chưa sát với đề cương; đa số các báo cáo đều không có kết quả rà soát văn bản quy phạm pháp luật; nhiều báo cáo phân tích số liệu còn đơn giản, thậm chí không có phụ lục về số liệu; việc xác định trách nhiệm chưa cụ thể; không có bài học kinh nghiệm; một số báo cáo không có giải pháp...

Tổng số tiền xử phạt vi phạm giao thông đạt hơn 45 nghìn tỉ đồng

Qua xem xét báo cáo của Chính phủ, các bộ và UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Đoàn giám sát thấy rằng, sau khi Luật Giao thông đường bộ năm 2008 được ban hành và có hiệu lực, công tác bảo đảm TTATGT đường bộ đã đạt được một số kết quả nổi bật:

Công tác bảo đảm TTATGT đường bộ tiếp tục nhận được sự quan tâm, vào cuộc của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội; công tác kiểm tra đôn đốc, giám sát việc triển khai thực hiện chính sách, pháp luật gắn với công tác thi đua khen thưởng trong công tác bảo đảm TTAGTT đường bộ được triển khai thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả.

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang cùng các đại biểu tham dự phiên họp (ảnh: VPQH cung cấp).

Công tác tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm TTATGT đường bộ của lực lượng chức năng đạt kết quả cao, đã tập trung ra quân xử lý kiên quyết các hành vi vi phạm, trọng tâm là vi phạm “nồng độ cồn”, quá tải trọng, xe “cơi nới” thành thùng, nhất là vi phạm xe quá khổ, quá tải lưu thông trên các tuyến đường.

Tình hình TTATGT đường bộ có những chuyển biến tích cực, nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật về TTATGT đường bộ của người tham gia giao thông được nâng cao, số vi phạm có xu hướng giảm, nhất là vi phạm về chở hàng quá tải trên đường bộ đã giảm mạnh, ùn tắc giao thông tại Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và trên các quốc lộ trọng điểm đang có xu hướng cải thiện. Qua đó, số vụ, số người chết và số người bị thương do tai nạn giao thông tiếp tục giảm, đặc biệt là số vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng liên quan đến xe khách, xe tải nặng được kiềm chế.

Các đại biểu tham dự phiên họp (ảnh: VPQH cung cấp).

Đoàn giám sát đánh giá cao Bộ Công an và Bộ Giao thông vận tải đã thường xuyên quan tâm chỉ đạo đối với công tác tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm pháp luật về TTATGT đường bộ; điều tra, giải quyết tai nạn giao thông, xử lý “điểm đen, điểm tiềm ẩn tai nạn giao thông” đường bộ; khắc phục ùn tắc giao thông đường bộ; tổ chức cứu nạn, cứu hộ giao thông đường bộ.

Từ năm 2009 đến hết năm 2023, lực lượng Cảnh sát giao thông đã lập biên bản xử lý 68.798.988 trường hợp vi phạm, nộp kho bạc nhà nước 42.170 tỉ đồng, tước giấy phép lái xe 5.300.856 trường hợp, tạm giữ 9.086.184 phương tiện; Thanh tra giao thông các cấp đã thực hiện 1.058.206 cuộc thanh tra, kiểm tra; quyết định xử phạt 1.524.752 vụ vi phạm với số tiền trên 3.426 tỉ đồng; tạm giữ 7.505 ô tô, trong đó, vi phạm về nồng độ cồn và không chấp hành quy tắc giao thông chiếm tỉ lệ lớn...

Vẫn còn bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập

Thông qua hoạt động giám sát, Đoàn giám sát nhận thấy, việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo đảm TTATGT đường bộ, bên cạnh những ưu điểm, kết quả nêu trên thì vẫn còn bộc lộ những hạn chế, bất cập chủ yếu sau đây:

Một là, công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, chính sách, chiến lược, quy hoạch giao thông đường bộ, phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ vẫn còn nhiều hạn chế. Sau 15 năm thực hiện Luật Giao thông đường bộ năm 2008 cho thấy, nhiều quy định của Luật không còn phù hợp, phát sinh bất cập trong quá trình tổ chức thực hiện, còn thiếu nhiều quy phạm pháp luật điều chỉnh các quan hệ xã hội về TTATGT đường bộ, không đáp ứng được yêu cầu của công tác quản lý trong lĩnh vực này...

Các đại biểu tham dự phiên họp (ảnh: VPQH cung cấp).

Hai là, công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về TTATGT đường bộ tuy đã được quan tâm thực hiện nhưng chưa thực hiện thường xuyên, liên tục, hiệu quả còn có phần hạn chế; nội dung, hình thức tuyên truyền chưa sự phù hợp với đặc điểm từng loại đối tượng, địa bàn, chưa gắn với đặc điểm kinh tế - xã hội, chưa phát huy hiệu quả truyên truyền trên các công cụ truyền thông mới; nhận thức, ý thức chấp hành các quy định của pháp luật về TTATGT đường bộ của một bộ phận người dân chưa cao...

Ba là, việc đầu tư, phát triển hạ tầng giao thông ở một số địa bàn chưa đáp ứng yêu cầu vận tải, đi lại của Nhân dân; công tác chuẩn bị đầu tư đặc biệt là đánh giá mức độ an toàn giao thông đối với hệ thống giao thông đường bộ còn là khâu yếu; tại một số nơi còn có sự mất cân đối giữa một số khu vực hoặc chạy theo tiêu chí về số lượng, chưa đánh giá hết thực tiễn nên khi đưa vào khai thác bộc lộ ngay bất cập, phải xử lý gây thiệt hại và tốn kém…

Bốn là, công tác quản lý việc cấp, thu hồi giấy chứng nhận chất lượng, an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường của phương tiện giao thông đường bộ vẫn còn hạn chế và sơ hở, nhiều phương tiện thay đổi kết cấu, nâng tải trọng hoặc quá niên hạn sử dụng nhưng chưa được phát hiện kịp thời; công tác quản lý hậu đăng ký, đăng kiểm vẫn còn coi nhẹ...

Quang cảnh phiên họp (ảnh: VPQH cung cấp).

Năm là, công tác quản lý đào tạo, sát hạch, cấp giấp phép lái xe tuy có nhiều đổi mới, nhưng chất lượng, kết quả vẫn còn hạn chế dẫn đến nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật về TTATGT đường bộ của một bộ phận không nhỏ người được cấp giấy phép lái xe chưa cao, tình trạng lái xe vi phạm pháp luật về TTATGT đường bộ còn nhiều. Nhiều vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng và rất nghiêm trọng có nguyên nhân từ kỹ năng điều khiển phương tiện của người lái xe. Nội dung, chương trình đào tạo lái xe còn bị nhiều cơ sở đào tạo cắt xén về cả lý thuyết và thực hành...

Sáu là, vận tải đường bộ hiện phải đảm nhận tỷ trọng lớn, chưa cân đối với các phương thức vận tải khác; chất lượng dịch vụ chưa đồng đều. Ý thức chấp hành các quy định về TTATGT đường bộ của chủ phương tiện kinh doanh vận tải hàng hóa, nhất là các hộ kinh doanh vận tải hàng hóa còn hạn chế, tình trạng xe chở quá tải, lái xe sử dụng các chất ma túy vẫn còn diễn ra...

Bảy là, công tác tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm pháp luật về TTATGT đường bộ mặc dù đã được tăng cường, tuy nhiên kết quả kiềm chế và làm giảm tai nạn giao thông chưa vững chắc, số người chết và bị thương do tai nạn giao thông vẫn còn ở mức cao; tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng vẫn xảy ra và còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ gia tăng... Công tác tuần tra, kiểm soát và xử lý vi phạm TTATGT đường bộ chủ yếu mới tập trung ở các địa bàn đông dân cư và tuyến đường trọng điểm; còn ở khu vực nông thôn, miền núi thì công tác này vẫn còn hạn chế.

Các hành vi vi phạm về TTATGT đường bộ vẫn diễn ra phổ biến, người tham gia giao thông chưa thực sự tự giác, còn hiện tượng đối phó, thậm chí chống đối người thi hành công vụ. Công tác xử lý vi phạm chưa đạt được mục tiêu “mọi vi phạm đều phải được phát hiện, xử lý kịp thời, nghiêm minh” theo quy định của Luật Giao thông đường bộ và Luật Xử lý vi phạm hành chính; vẫn còn hiện tượng tiêu cực trong hoạt động xử lý vi phạm về TTATGT đường bộ...