    |
 |
| Quang cảnh phiên làm việc sáng 23/10 của Quốc hội khóa XV. Ảnh: VPQH cung cấp. |
Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, sáng 23/10, Quốc hội nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra Dự án Luật Báo chí (sửa đổi).
Việc sửa đổi Luật Báo chí hiện hành là một nhiệm vụ cấp thiết, nhằm tiếp tục thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng về báo chí, đặc biệt là định hướng đã được nêu tại Đại hội XIII của Đảng: “Xây dựng nền báo chí, truyền thông chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại”.
Đồng thời, dự án Luật cũng nhằm cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp năm 2013, bảo đảm tính thống nhất và đồng bộ trong hệ thống pháp luật. Mục tiêu lớn của việc sửa đổi này là khắc phục những tồn tại, hạn chế và vướng mắc đã phát sinh trong thực tiễn công tác báo chí thời gian qua...
Khẳng định vị trí và sứ mệnh của báo chí cách mạng
Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) bổ sung quy định quan trọng về vị trí của báo chí. Theo đó, báo chí ở nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là báo chí cách mạng. Quy định này nhằm khẳng định tính lịch sử và tính cách mạng của báo chí Việt Nam, hướng tới mục tiêu xây dựng nền báo chí chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại theo Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII.
|
 |
| Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng trình bày Tờ trình. Ảnh: VPQH cung cấp. |
Trình bày Tờ trình, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng cũng nhấn mạnh tinh thần đổi mới tư duy xây dựng pháp luật, theo đó dự án Luật chỉ quy định những vấn đề thuộc thẩm quyền của Quốc hội và quy định các nguyên tắc quản lý.
Đặc biệt, dự thảo Luật bổ sung nguyên tắc phát triển báo chí phải gắn liền với trách nhiệm xã hội, nghĩa vụ và đạo đức nghề nghiệp. Nguyên tắc này đảm bảo cho báo chí có thể thực hiện sứ mệnh quan trọng của mình là định hướng và dẫn dắt thông tin trong xã hội.
Đối với đội ngũ những người làm báo, Luật sửa đổi nhằm nâng cao giá trị nghề nghiệp và bảo vệ quyền tác nghiệp hợp pháp. Đồng thời, Luật cũng hướng tới việc loại bỏ những cá nhân lợi dụng báo chí để trục lợi.
Về bố cục, dự án Luật Báo chí (sửa đổi) được thiết kế tinh gọn hơn so với Luật Báo chí năm 2016, chỉ gồm 4 Chương và 51 Điều (giảm 2 Chương và 10 Điều).
|
 |
| Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: VPQH cung cấp. |
Một điểm mới nổi bật nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các cơ quan báo chí là việc cắt giảm thủ tục hành chính. Dự kiến, trong quá trình xây dựng Nghị định và Thông tư quy định chi tiết, sẽ cắt giảm 20 thủ tục hành chính, giảm tổng số thủ tục hành chính trong Luật từ 68 xuống còn 48. Điều này nhằm đơn giản hóa, giảm điều kiện, giảm thời gian giải quyết và giảm chi phí tuân thủ thủ tục hành chính.
Theo đánh giá, khi được Quốc hội thông qua, Luật Báo chí (sửa đổi) sẽ có tác động tích cực trên nhiều phương diện.
Đối với Nhà nước, Luật cung cấp công cụ pháp lý quan trọng để quản trị rủi ro truyền thông, giữ vững an ninh tư tưởng và chủ quyền quốc gia số.
Đối với xã hội, Luật giúp công dân tiếp cận thông tin trung thực, chính xác, an toàn, góp phần xây dựng môi trường truyền thông lành mạnh, đồng thời củng cố niềm tin của người dân đối với Đảng và Nhà nước...
Mở rộng không gian hoạt động của báo chí trên không gian mạng
Dự thảo Luật tập trung vào việc tạo ra hành lang pháp lý mới để báo chí có thể phát triển mạnh mẽ trong bối cảnh sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy và đáp ứng yêu cầu thông tin trong kỷ nguyên mới.
|
 |
| Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày báo cáo Thẩm tra. Ảnh: VPQH cung cấp. |
Bên cạnh đó, dự thảo Luật bổ sung quy định quan trọng về mở rộng không gian hoạt động của báo chí trên không gian mạng. Sự mở rộng này rất cần thiết, vì nó tạo hành lang pháp lý để các cơ quan báo chí có thể chuyển đổi số và khai thác nội dung đa nền tảng. Đây là tiền đề để hình thành các cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện và xa hơn nữa là các tập đoàn báo chí quốc gia trong tương lai.
Trình bày báo cáo Thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, Ủy ban nhất trí với việc thúc đẩy hoạt động của báo chí trên không gian mạng, đồng thời đề nghị bổ sung các quy định cụ thể hơn về trách nhiệm pháp lý.
Cụ thể, cần bổ sung quy định về trách nhiệm pháp lý của các nền tảng mạng xã hội nước ngoài trong trường hợp kênh nội dung trên không gian mạng của cơ quan báo chí bị xâm nhập, sửa đổi thông tin có nội dung vi phạm pháp luật, hoặc xử lý đối với trường hợp để nội dung vi phạm xuất hiện trên kênh này.
Ngoài ra, Ủy ban cũng đề nghị nghiên cứu quy định nguyên tắc về cơ chế thực hiện thỏa thuận, trách nhiệm của cơ quan báo chí và cơ quan, tổ chức liên quan trong việc bảo đảm quyền tác giả, quyền liên quan đối với tác phẩm báo chí trên không gian mạng, bao gồm cả các tác phẩm báo chí có sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI).
Thúc đẩy phát triển kinh tế báo chí
Để tạo thêm nguồn thu và tăng cường lực tài chính cho hoạt động báo chí, dự thảo Luật bổ sung cơ chế, chính sách để phát triển báo chí và thúc đẩy phát triển kinh tế báo chí. Sự thay đổi này mở ra hành lang pháp lý quan trọng cho các cơ quan báo chí phát triển mô hình kinh tế báo chí.
|
 |
| Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: VPQH cung cấp. |
Tuy nhiên, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội đề nghị tiếp tục nghiên cứu, làm rõ hơn khái niệm “kinh tế báo chí”. Các quy định liên quan đến đầu tư công, cơ chế tự chủ, và các quy định về nguồn thu từ hoạt động kinh doanh của cơ quan báo chí cũng cần được bổ sung và làm rõ.
Bên cạnh đó, dự thảo Luật bổ sung các quy định về “cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện”. Mô hình này được kỳ vọng sẽ làm rõ nội hàm, tiêu chí xác định và cơ chế đặc thù tài chính cho các cơ quan này.
Hiện tại, có ý kiến cho rằng, ngoài 6 cơ quan báo chí được xác định theo Quyết định 362/QĐ-TTg, cần cân nhắc bổ sung các cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện ở một số địa phương hoặc một số đơn vị đã xây dựng được uy tín, có vị trí nhất định trong hoạt động báo chí.
Cần tiếp tục hoàn thiện dự thảo Luật
Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội cho biết, Ủy ban tán thành sự cần thiết sửa đổi Luật Báo chí một cách toàn diện. Tuy nhiên, trong quá trình thẩm tra, một số nội dung vẫn còn cần tiếp tục được xem xét kỹ lưỡng.
|
 |
| Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: VPQH cung cấp. |
Theo đó, về các loại hình báo chí, dự thảo Luật tiếp tục xác định có 4 loại hình báo chí, nhưng sửa tên gọi thành báo chí in, báo nói, báo hình và báo chí điện tử. Ủy ban đề nghị nên nghiên cứu sử dụng các khái niệm báo in, phát thanh, truyền hình, báo điện tử để bảo đảm thống nhất với thuật ngữ chuyên ngành, mang tính phổ quát, và phù hợp với thực tiễn Việt Nam và quốc tế.
Về tạp chí khoa học, đa số ý kiến thành viên Ủy ban nhất trí đưa tạp chí khoa học vào phạm vi điều chỉnh như một loại hình báo chí đặc thù. Tuy nhiên, cũng có ý kiến đề nghị xem xét không đưa tạp chí khoa học vào đối tượng điều chỉnh của Luật này mà nên quy định trong Luật Xuất bản do tính chất của loại tạp chí này và kinh nghiệm quốc tế...