Phòng Giám định kỹ thuật hình sự thuộc VKSND tối cao được thực hiện giám định về âm thanh và kỹ thuật số, điện tử

Quang cảnh phiên làm việc của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 29/9. Ảnh: VPQH cung cấp.

Phòng giám định kỹ thuật hình sự thuộc VKSND tối cao được thực hiện giám định về âm thanh và kỹ thuật số, điện tử

Trình bày Tờ trình dự án Luật Giám định tư pháp (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, mục đích ban hành Luật Giám định tư pháp (sửa đổi) nhằm tiếp tục thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng về cải cách tư pháp, đấu tranh, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; nâng cao chất lượng đội ngũ người giám định tư pháp, tổ chức giám định tư pháp, hiệu quả hoạt động giám định tư pháp; tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và trách nhiệm của cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng; khắc phục những hạn chế, bất cập trong tổ chức, hoạt động giám định tư pháp, tạo cơ sở pháp lý mang tính đột phá, phát triển bền vững tổ chức, hoạt động giám định tư pháp, góp phần tích cực cho hoạt động tố tụng.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh trình bày tờ trình. Ảnh: VPQH cung cấp.

Theo Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh, dự thảo Luật Giám định tư pháp (sửa đổi) gồm 7 chương, 45 điều, cụ thể: Dự thảo Luật giữ nguyên 4 điều; sửa đổi, bổ sung 32 điều; bổ sung 9 điều; lược bỏ 11 điều và 1 khoản (khoản 4 Điều 22) của Luật Giám định tư pháp năm 2012 (được sửa đổi, bổ sung năm 2020).

Qua rà soát có 32/47 Điều của Luật Giám định tư pháp (được sửa đổi, bổ sung năm 2020) cần sửa đổi, bổ sung nhằm thể chế hóa đầy đủ các đường lối, chủ trương của Đảng về công tác giám định tư pháp, khắc phục vướng mắc phát sinh từ thực tiễn, đảm bảo đồng bộ, thống nhất với pháp luật liên quan.

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung quy định về tiêu chuẩn phải qua khoá bồi dưỡng kiến thức pháp lý và nghiệp vụ giám định tư pháp đối với giám định viên tư pháp; quy định rõ các trường hợp miễn nhiệm giám định viên tư pháp, điều kiện, thủ tục công nhận người giám định tư pháp theo vụ việc, tổ chức giám định tư pháp theo vụ việc đảm bảo đội ngũ người giám định tư pháp, tổ chức giám định tư pháp có năng lực, kinh nghiệm chuyên môn trong việc thực hiện giám định tư pháp.

Các đại biểu tham dự Phiên họp. Ảnh: VPQH cung cấp.

Dự thảo Luật cũng sửa đổi, bổ sung quy định về thành lập Văn phòng giám định tư pháp theo hướng kế thừa quy định của pháp luật hiện hành và mở rộng phạm vi hoạt động của Văn phòng giám định tư pháp đối với các lĩnh vực chuyên môn mà hoạt động tố tụng, tổ chức, cá nhân trong xã hội có nhu cầu và phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, bao gồm: các chuyên ngành cổ vật, di vật, bản quyền tác giả, ADN, tài liệu, kỹ thuật số và điện tử, dấu vết đường vân và các lĩnh vực tài chính, ngân hàng, xây dựng, tài nguyên.

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung quy định về Phòng giám định kỹ thuật hình sự thuộc Viện Kiểm sát nhân dân tối cao được thực hiện giám định về âm thanh và kỹ thuật số, điện tử; Phòng kỹ thuật hình sự thuộc Công an tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được thực hiện giám định pháp y thương tích bên cạnh việc thực hiện giám định pháp y tử thi theo quy định hiện hành. Bên cạnh đó, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung các quy định về trình tự, thủ tục giám định tư pháp, về cơ chế thanh toán chi phí giám định tư pháp…

Viện trưởng VKSND tối cao bổ nhiệm, miễn nhiệm giám định viên tư pháp của Ngành

Trình bày Báo cáo tóm tắt thẩm tra dự án Luật Giám định tư pháp (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng nêu rõ, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp (UBPLTP) tán thành việc sửa đổi Luật Giám định tư pháp nhằm tiếp tục thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng về cải cách tư pháp, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động giám định tư pháp và công tác quản lý nhà nước về giám định tư pháp; khắc phục những hạn chế, bất cập trong thực tiễn thi hành Luật; cơ bản tán thành phạm vi sửa đổi của dự thảo Luật.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng trình bày báo cáo thẩm tra. Ảnh: VPQH cung cấp.

Đồng thời, đề nghị Chính phủ chỉ đạo tiếp tục rà soát để bảo đảm thực hiện yêu cầu về đổi mới tư duy trong công tác xây dựng pháp luật, thực hiện chủ trương của Đảng về sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, bảo đảm việc sửa đổi lần này phải đạt mục tiêu giải quyết căn bản những vướng mắc, bất cập trong hoạt động giám định tư pháp, phục vụ hiệu quả hoạt động tố tụng, đáp ứng yêu cầu của công tác điều tra, truy tố, xét xử đối với các vụ án về kinh tế, tham nhũng.

Hồ sơ dự án Luật được Chính phủ trình Quốc hội theo trình tự, thủ tục rút gọn. Đối chiếu với quy định tại điểm c khoản 5 Điều 51 của Luật Ban hành VBQPPL, hồ sơ dự án Luật đủ điều kiện trình UBTVQH xem xét, cho ý kiến.   

Về bổ nhiệm, miễn nhiệm giám định viên tư pháp (Điều 9), đa số ý kiến trong UBPLTP tán thành với quy định của dự thảo Luật theo hướng Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Viện trưởng VKSND tối cao bổ nhiệm, miễn nhiệm người làm việc tại Bộ, ngành mình để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của các cơ quan trong việc bổ nhiệm, quản lý, sử dụng và miễn nhiệm giám định viên tư pháp; góp phần khắc phục tình trạng cơ quan quản lý, sử dụng, giám sát, đánh giá việc thực hiện nhiệm vụ đối với giám định viên nhưng lại không có thẩm quyền bổ nhiệm, miễn nhiệm; giải quyết tình trạng chậm trễ trong thủ tục đề nghị bổ nhiệm giám định viên tư pháp…

Các đại biểu tham dự Phiên họp. Ảnh: VPQH cung cấp.

Về lĩnh vực giám định pháp y thương tích tại địa phương (Điều 15), nhiều ý kiến trong UBPLTP tán thành việc bổ sung nhiệm vụ “giám định pháp y thương tích” cho Phòng kỹ thuật hình sự thuộc Công an tỉnh, thành phố vì các lý do: hiện nay Phòng kỹ thuật hình sự đều đã được bố trí đội ngũ giám định viên pháp y có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ; giám định viên tư pháp làm việc tại Phòng kỹ thuật hình sự được quan tâm, có chế độ, chính sách thu hút vượt trội; trong thời gian qua, cơ sở vật chất, phương tiện kỹ thuật phục vụ công tác giám định kỹ thuật hình sự và pháp y trong ngành Công an đã được tăng cường…

Một số ý kiến trong UBPLTP đề nghị giữ như quy định của Luật Giám định tư pháp hiện hành, theo đó việc giám định pháp y thương tích chỉ do các tổ chức giám định tư pháp trong lĩnh vực pháp y thuộc ngành Y tế thực hiện; Phòng kỹ thuật hình sự thuộc Công an tỉnh, thành phố chỉ thực hiện giám định kỹ thuật hình sự và pháp y tử thi. 

Mở rộng phạm vi lĩnh vực xã hội hóa giám định tư pháp cần được thực hiện từng bước kỹ lưỡng

Qua thảo luận, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao quá trình chuẩn bị Hồ sơ dự án Luật Giám định tư pháp (sửa đổi) của Chính phủ và tán thành với nhiều nội dung sửa đổi của dự án Luật cũng như nhiều nội dung trong Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật và Tư pháp.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại Phiên họp. Ảnh: VPQH cung cấp.

Phát biểu tại Phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn quan tâm đến việc mở rộng phạm vi lĩnh vực xã hội hóa giám định tư pháp; đồng thời lưu ý đề xuất mở rộng phạm vi lĩnh vực xã hội hóa giám định tư pháp cần được thực hiện từng bước kỹ lưỡng, đảm bảo quy định chặt chẽ.

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao Chính phủ, cơ quan chủ trì soạn thảo, cơ quan chủ trì thẩm tra đã phối hợp chặt chẽ, chuẩn bị hồ sơ dự án Luật Giám định tư pháp (sửa đổi) đầy đủ, đúng quy định, Báo cáo thẩm tra thể hiện rõ chính kiến, nội dung bảo đảm chất lượng…

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định kết luận nội dung làm việc. Ảnh: VPQH cung cấp.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản tán thành phạm vi sửa đổi của dự thảo Luật, đồng thời đề nghị Chính phủ tiếp tục chỉ đạo rà soát để bảo đảm yêu cầu đổi mới tư duy trong công tác xây dựng pháp luật. Thực hiện chủ trương của Đảng về sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, bảo đảm việc sửa đổi lần này phải đạt mục tiêu giải quyết căn bản những vướng mắc, bất cập về mặt pháp luật trong hoạt động giám định tư pháp để phục vụ có hiệu quả hoạt động tố tụng, đáp ứng yêu cầu của công tác điều tra, truy tố, xét xử đối với các vụ án về kinh tế, tham nhũng.

Về một số nội dung của dự thảo Luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành quy định mới về bổ nhiệm, miễn nhiệm giám định viên tư pháp (Điều 9). Về lĩnh vực giám định pháp y thương tích tại địa phương (Điều 15), Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản tán thành với Chính phủ nhưng đề nghị trong Hồ sơ trình làm rõ thêm các thông tin và đánh giá cụ thể về những ưu điểm, hạn chế, những tác động tích cực, đề phòng những tiêu cực khi bổ sung nhiệm vụ cho Phòng kỹ thuật hình sự Công an tỉnh, thành phố tại Điều 15.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng tán thành về mở rộng phạm vi lĩnh vực xã hội hóa giám định tư pháp tại Văn phòng giám định tư pháp (Điều 18), tuy nhiên trước mắt mở rộng đối với một số lĩnh vực mà tổ chức, cá nhân, xã hội có nhu cầu nhưng phải bảo đảm quy định chặt chẽ, thực hiện từng bước kỹ lưỡng và gắn với công tác quản lý có hiệu lực, hiệu quả, tránh lạm dụng, tránh lợi dụng để làm trái pháp luật, ảnh hưởng đến kết quả giám định.

Về chi phí giám định tư pháp (Điều 38), các ý kiến tán thành với dự thảo Luật, đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo giúp Chính phủ quy định chặt chẽ hơn và có cơ chế giám sát để tránh lạm dụng việc trưng cầu giám định; đồng thời cần rà soát, kiến nghị sửa đổi các luật có liên quan, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất hệ thống pháp luật.

Trên tinh thần đó, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị Bộ Tư pháp tham mưu cho Chính phủ để hoàn thiện Hồ sơ dự án Luật gửi đại biểu Quốc hội trước ngày 10/10/2025; Thường trực Ủy ban Pháp luật Tư pháp phối hợp với Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ hoàn thiện thông báo Kết luận Phiên họp về nội dung này; đề nghị Ủy ban Pháp luật và Tư pháp hoàn chỉnh Báo cáo thẩm tra chính thức để trình Quốc hội xem xét, đảm bảo thông qua theo quy trình một kỳ họp.