Ngành Kiểm sát xác định chống oan, sai, bỏ lọt tội phạm và chống tham nhũng, tiêu cực là nhiệm vụ chính trị quan trọng hàng đầu

Thực hiện đạt và vượt chỉ tiêu yêu cầu của Quốc hội

Năm 2021, mặc dù tình hình an ninh, chính trị được bảo đảm, nhưng tình hình tội phạm tiếp tục diễn biến phức tạp, ngành Kiểm sát đã thực hành quyền công tố, kiểm sát khởi tố mới 84.717 vụ án hình sự, giảm 0,15% so với năm 2020, trong đó, nhiều vụ án xâm phạm trật tự quản lý kinh tế gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng đã được phát hiện khởi tố.

Tội phạm về tham nhũng, chức vụ được khởi tố mới tăng nhiều nhất (23%) chủ yếu xảy ra trong lĩnh vực đầu tư công, quản lý đất đai. Số vụ án xâm phạm trật tự xã hội tăng 1,9%, trong đó, có một số vụ án phát sinh có liên quan đến công tác phòng, chống dịch bệnh COVID-19; tội phạm sử dụng công nghệ cao để lừa đảo, tổ chức đánh bạc và tội phạm về ma túy xảy ra nhiều vụ với quy mô rất lớn.

Các tranh chấp dân sự, kinh doanh, thương mại và khiếu kiện hành chính giảm so với cùng kỳ năm trước, ngành Kiểm sát đã kiểm sát giải quyết trên 384.000 vụ, việc dân sự, kinh doanh, thương mại, giảm 11,3%; kiểm sát giải quyết 26.272 vụ án hành chính sơ thẩm, giảm 5,1%.

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc chụp ảnh lưu niệm với tập thể Lãnh đạo VKSND tối cao tại Hội nghị triển khai công tác ngành Kiểm sát nhân dân năm 2022.

Trong bối cảnh đó, ngành KSND luôn nhận được sự quan tâm của lãnh đạo Đảng, Nhà nước và sự phối hợp của các bộ, ban, ngành Trung ương và địa phương trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Ngành. Cùng với đó, để bảo đảm thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của Ngành, nhằm đạt và vượt chỉ tiêu yêu cầu của Quốc hội, Viện trưởng VKSND tối cao đã sớm ban hành Chỉ thị công tác năm 2021, trong đó, xác định rõ 4 mục tiêu lớn, 9 nhóm nhiệm vụ trọng tâm và cụ thể hóa thành 116 nhiệm vụ trong Kế hoạch công tác năm 2021 của VKSND tối cao. Đồng thời, đã ban hành 7 chỉ thị chuyên đề. Trong đó, nhấn mạnh yêu cầu người đứng đầu Viện kiểm sát các cấp phải nhận thức rõ vai trò và trách nhiệm của Viện kiểm sát trước Đảng, Nhà nước và nhân dân; chủ động, kịp thời đề ra những biện pháp thiết thực, phù hợp với diễn biến của dịch COVID-19 và tình hình vi phạm pháp luật, tội phạm để bảo đảm hoàn thành nhiệm vụ được giao.

Trong công tác tổ chức, cán bộ, Ngành tiếp tục kiện toàn tổ chức bộ máy Viện kiểm sát các cấp, bảo đảm hiệu lực, hiệu quả, tập trung vào công tác đào tạo cán bộ với nhiều giải pháp, như: tự học, tự đào tạo, đào tạo qua phân công, giao công việc,... và nhất là việc lựa chọn người đứng đầu các cấp kiểm sát.

Đã sớm thành lập và đưa Phòng Giám định kỹ thuật hình sự vào hoạt động. Trong năm 2021, VKSND tối cao đã đề nghị và được Chủ tịch nước bổ nhiệm 5 Kiểm sát viên VKSND tối cao; điều động, bổ nhiệm, biệt phái 109 lãnh đạo các đơn vị thuộc VKSND tối cao, VKSND cấp cao và VKSND cấp tỉnh; tổ chức thi tuyển, bổ nhiệm 886 Kiểm sát viên, Điều tra viên, Kiểm tra viên các ngạch.

KSV thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử trong một phiên Tòa.

Cùng với đó, ngành Kiểm sát luôn xác định chống oan, sai, chống bỏ lọt tội phạm là nhiệm vụ trọng tâm, quan trọng nhất của Ngành. Cùng với Chỉ thị công tác năm 2021, Viện trưởng VKSND tối cao đã ban hành 25 quy chế, quy định, quy trình về nghiệp vụ và nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn về chuyên môn nhằm thống nhất về nhận thức và hoạt động nghiệp vụ, qua đó hoàn thành tốt mục tiêu, nhiệm vụ trong năm 2021 của toàn Ngành. Trong đó, nhấn mạnh yêu cầu Kiểm sát viên phải thực hiện nghiêm các quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự ngay từ giai đoạn giải quyết nguồn tin về tội phạm; tích cực đề ra yêu cầu điều tra cả gỡ và buộc tội, tiến hành các hoạt động điều tra thu thập chứng cứ; chấp hành nghiêm quy định về thẩm quyền điều tra; quản lý chặt chẽ các vụ án tạm đình chỉ, đình chỉ điều tra; đề ra các giải pháp thiết thực để hạn chế các vụ án phải trả hồ sơ để điều tra bổ sung có lỗi của Kiểm sát viên; nâng cao chất lượng tranh tụng của Kiểm sát viên tại phiên tòa hình sự.

Trong công tác xây dựng pháp luật, ngành Kiểm sát đã chủ động tham gia và thực hiện những nội dung chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội, tập trung vào những nội dung liên quan đến thực hiện chức năng, nhiệm vụ của VKSND. Đặc biệt, đã khẩn trương xây dựng, hoàn thiện Hồ sơ đề nghị xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự đã trình và được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 2 Quốc hội khóa XV với tỉ lệ 93,39%; ngay sau khi được Quốc hội thông qua, VKSND tối cao đã ban hành và thực hiện Kế hoạch triển khai thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự. Đồng thời, đã chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành xây dựng 13 thông tư liên tịch, 39 nghị quyết, thông tư hướng dẫn thi hành Bộ luật Hình sự, Bộ luật Tố tụng hình sự và Bộ luật Tố tụng dân sự,… VKSND tối cao luôn chú trọng và yêu cầu định kỳ (tháng, quý, 6 tháng, một năm) Viện kiểm sát các cấp phải tổng hợp những khó khăn, vướng mắc trong áp dụng pháp luật để hướng dẫn, giải đáp. Trong năm 2021, toàn Ngành đã ban hành 1.112 văn bản hướng dẫn, trao đổi nghiệp vụ và nhiều văn bản trả lời thỉnh thị các vụ việc.

Mặt khác, Ngành cũng đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin; bảo đảm các điều kiện cho Viện kiểm sát các cấp thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của Ngành. Viện trưởng VKSND tối cao đã ban hành Chỉ thị về tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, thúc đẩy chuyển đổi số trong Ngành; tranh thủ sự hỗ trợ hướng dẫn của Bộ Thông tin và Truyền thông trong việc xây dựng Quy hoạch tổng thể phát triển công nghệ thông tin giai đoạn 2021-2030 và Kế hoạch chuyển đổi số của Ngành. Đồng thời, chỉ đạo đẩy nhanh thực hiện các đề án về ứng dụng công nghệ thông tin giai đoạn 2020-2025. Chỉ đạo tăng cường phân cấp cho Thủ trưởng các đơn vị chủ động, linh hoạt trong điều hành dự toán, mua sắm, quản lý, sử dụng tài sản công. Đồng thời, ban hành Chỉ thị về tăng cường trách nhiệm của Chủ đầu tư trong đầu tư công và quản lý chất lượng công trình, bảo đảm sử dụng nguồn tài chính hiệu quả, đúng pháp luật.

Ngành cũng đã mở rộng hợp tác quốc tế; đẩy mạnh công tác tuyên truyền; bảo đảm công tác thi đua, khen thưởng thực chất hơn. Áp dụng linh hoạt hình thức trực tiếp và trực tuyến, tiếp tục duy trì và mở rộng hợp tác song phương, đa phương với Viện kiểm sát, Viện Công tố và các cơ quan tư pháp, các tổ chức quốc tế, như: Trung Quốc, Cuba, Lào, Hàn Quốc, Đức, Hoa kỳ,…; duy trì các cuộc hội đàm, hội thảo học tập kinh nghiệm và thúc đẩy đàm phán các hiệp định tương trợ tư pháp về hình sự. Kết quả, năm 2021, đã ký Hiệp định Tương trợ tư pháp về hình sự giữa Việt Nam và Nhật Bản; trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 đang diễn ra trên toàn cầu, ngành Kiểm sát tiếp tục tăng cường hoạt động đối ngoại bằng các hình thức phù hợp tập trung vào công tác cải cách tư pháp và đào tạo bồi dưỡng kỹ năng nghiệp vụ.

Kiểm sát khám nghiệm hiện trường.

Ngành cũng đẩy mạnh các hoạt động, hình thức tuyên truyền về vai trò, chức năng, nhiệm vụ và kết quả hoạt động của Ngành nhằm xây dựng và khơi gợi lòng tự hào và trách nhiệm của cán bộ Kiểm sát; đồng thời, truyền tải thông tin cho xã hội và hệ thống chính trị hiểu hơn về ngành Kiểm sát để chia sẻ và ủng hộ Ngành trong thực hiện nhiệm vụ.

Đáng chú ý, năm 2021, công tác giải quyết các vụ việc, vụ án về tham nhũng đạt nhiều kết quả nổi bật. VKSND tối cao tăng cường phối hợp với Bộ Công an, TAND tối cao đẩy nhanh tiến độ điều tra, truy tố và đưa ra xét xử nghiêm minh nhiều vụ án tham nhũng, kinh tế lớn, đặc biệt là các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo. Một số vụ án đã chứng minh được yếu tố tham nhũng, vụ lợi, chiếm đoạt, điển hình như: Vụ án tham ô tài sản và vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát lãng phí xảy ra tại Tổng công ty Nông nghiệp Sài Gòn (SAGRI), vụ án Nguyễn Duy Linh nhận hối lộ; qua đó, đã thể hiện bản lĩnh, quyết tâm và trách nhiệm của VKSND tối cao. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tố tụng tăng cường các biện pháp nhằm thu hồi tài sản bị chiếm đoạt trong các vụ án tham nhũng, kinh tế, theo đó, đã thu hồi hơn 15.000 tỉ đồng, phong tỏa tài khoản và kê biên nhiều tài sản có giá trị lớn, như: cổ phiếu, bất động sản. Trong bối cảnh dịch COVID-19, nhưng VKSND tối cao đã tham dự phiên điều trần trực tuyến của Tòa án Singapore thực hiện yêu cầu tương trợ tư pháp về thu hồi tài sản trong vụ án Phan Sào Nam, kết quả, đã thu hồi hơn 2,7 triệu USD.

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc trao Huân chương Quân công hạng Nhì cho Viện kiểm sát quân sự Trung ương.

Tiếp tục thực hiện phương châm “Đoàn kết, đổi mới - Trách nhiệm, kỷ cương - Thực chất, hiệu quả”

Tại Chỉ thị số 01/CT-VKSTC ngày 27/12/2021 của Viện trưởng VKSND tối cao về công tác của ngành KSND năm 2022 đã xác định: Năm 2022, toàn ngành KSND tiếp tục quán triệt, thực hiện nghiêm Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, các chỉ đạo của Trung ương Đảng, Nghị quyết của Quốc hội đối với VKSND; tập trung thực hiện tốt những yêu cầu của công tác tư pháp và cải cách tư pháp, với mục tiêu: Tăng cường trách nhiệm công tố, kiểm sát chặt chẽ các hoạt động tư pháp bảo đảm tuân thủ đúng quy định của pháp luật; thực hiện tốt hơn nhiệm vụ chống oan, sai, bỏ lọt tội phạm; đạt và vượt các chỉ tiêu công tác của Quốc hội giao. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động Cơ quan điều tra của VKSND tối cao góp phần xây dựng hệ thống các cơ quan tư pháp liêm chính, nghiêm minh. Tiếp tục kiện toàn tổ chức bộ máy, xây dựng đội ngũ cán bộ Viện kiểm sát các cấp ngang tầm với yêu cầu nhiệm vụ được giao. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong ngành Kiểm sát nhân dân và bảo đảm nguồn lực để thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ trong tình hình mới. Viện trưởng VKSND tối cao chỉ thị toàn ngành KSND tiếp tục thực hiện phương châm: “Đoàn kết, đổi mới - Trách nhiệm, kỷ cương - Thực chất, hiệu quả”.

Cùng với đó, Chỉ thị cũng yêu cầu toàn Ngành tập trung thực hiện có hiệu quả những nội dung như: Người đứng đầu các cấp Kiểm sát tăng cường hơn nữa vai trò, trách nhiệm nêu gương trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện nhiệm vụ của đơn vị, cấp Kiểm sát do mình quản lý; gắn công tác xây dựng Đảng với xây dựng Ngành; giữ gìn uy tín, hình ảnh của Ngành, của cơ quan, đơn vị; siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong thực thi công vụ và tu dưỡng rèn luyện đạo đức, lối sống của người cán bộ, đảng viên, Kiểm sát viên; kiên quyết xử lý, đấu tranh với những vi phạm và biểu hiện tiêu cực ngay trong nội bộ cơ quan, đơn vị và trong quá trình thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao. Rà soát, có kế hoạch, giải pháp khắc phục những tồn tại, hạn chế của đơn vị; thực hiện đồng bộ, hiệu quả các biện pháp công tác đã được Viện trưởng VKSND tối cao chỉ đạo trong các Chỉ thị chuyên đề và Chỉ thị công tác hằng năm.  

Họp án.

Toàn ngành Kiểm sát tiếp tục xác định chống oan sai, chống bỏ lọt tội phạm và chống tham nhũng, tiêu cực là nhiệm vụ chính trị quan trọng hàng đầu. Tăng cường hơn nữa trách nhiệm công tố trong hoạt động điều tra, nâng cao chất lượng tranh tụng của Kiểm sát viên tại các phiên tòa, bảo đảm căn cứ buộc tội vững chắc, không để oan sai, bỏ lọt tội phạm; tôn trọng, thực hiện nghiêm nguyên tắc suy đoán vô tội, “trọng chứng hơn trọng cung”, bảo vệ tốt hơn quyền con người, quyền công dân trong hoạt động tố tụng hình sự; đồng thời phải coi trọng việc thu thập chứng cứ ngay từ đầu, tăng cường thực nghiệm điều tra để chuyển hóa chứng cứ (nhất là chứng cứ chỉ là lời khai) để nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh chống tội phạm. Kịp thời phát hiện, tổng hợp vi phạm pháp luật qua công tác kiểm sát để kiến nghị, kháng nghị yêu cầu xử lý, khắc phục và phòng ngừa chung. 

Phối hợp với các cơ quan chức năng tăng cường công tác phát hiện, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử các hành vi tham nhũng, trong đó tập trung vào những lĩnh vực dễ phát sinh tiêu cực, tham nhũng, những vấn đề nổi cộm, gây bức xúc trong xã hội; tập trung chỉ đạo, xử lý kịp thời, có hiệu quả các vụ án do Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực và Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Thành ủy theo dõi, chỉ đạo. Nâng cao hiệu quả thu hồi tài sản bị chiếm đoạt, thất thoát trong các vụ án kinh tế, tham nhũng, tiêu cực.

Thủ trưởng Cơ quan điều tra của VKSND tối cao cần đổi mới phương thức hoạt động, phải chủ động trong thu thập và thụ lý nguồn tin báo, tố giác tội phạm, xử lý đúng thời hạn điều tra theo quy định pháp luật; có kế hoạch đào tạo và đào tạo lại đội ngũ Điều tra viên cả về năng lực chuyên môn và đạo đức nghề nghiệp nhằm bảo đảm hiệu lực, hiệu quả góp phần vào xây dựng nền tư pháp trong sạch, vững mạnh. Xác định những khâu, lĩnh vực công tác gây bức xúc, có nhiều vi phạm trong hoạt động tư pháp trong thời gian qua để tập trung phát hiện, điều tra, xử lý nghiêm; qua đó góp phần chấn chỉnh hoạt động của các cơ quan tư pháp, bảo đảm việc thực thi pháp luật nghiêm minh; đồng thời có tác dụng răn đe, cảnh tỉnh và phòng ngừa chung trong toàn hệ thống các cơ quan tư pháp.

Viện trưởng Viện kiểm sát các cấp tiếp tục tập trung thực hiện đồng bộ, có hiệu quả các biện pháp theo chức năng, nhiệm vụ trong công tác kiểm sát hoạt động tư pháp nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của Nhà nước, tổ chức và công dân. Viện trưởng Viện kiểm sát các cấp trực tiếp phụ trách khâu công tác kiểm sát giải quyết các vụ án hành chính, vụ việc dân sự, kinh doanh thương mại; lựa chọn, bố trí, đào tạo, tự đào tạo đội ngũ Kiểm sát viên giỏi chuyên môn, nghiệp vụ đảm nhiệm khâu công tác này; thực hiện đầy đủ quyền hạn, trách nhiệm trong công tác kháng nghị, kiến nghị yêu cầu khắc phục, bảo đảm hoạt động này tuân thủ đúng pháp luật. Quá trình thực hiện chức năng, nhiệm vụ phải xem xét, cân nhắc thận trọng khi áp dụng pháp luật, biết đặt lợi ích của Nhà nước, của Nhân dân lên trên hết; góp phần xây dựng hành lang pháp lý chặt chẽ, có ý thức tạo điều kiện cho sự phát triển kinh tế, xã hội của đất nước.

KSV thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử trong một phiên Tòa đại án.

Cùng với đó, toàn Ngành tiếp tục nghiên cứu, sắp xếp, cơ cấu tổ chức, bộ máy Viện kiểm sát các cấp theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả. Tập trung xây dựng, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ công chức, Kiểm sát viên, Điều tra viên với đầy đủ các phẩm chất: công minh, chính trực để bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, bảo vệ lẽ phải, nghiêm minh nhưng rất nhân văn; khách quan, thận trọng để không làm oan người vô tội, không để lọt tội phạm; khiêm tốn để có sức thuyết phục và được xã hội, Nhân dân ủng hộ, giúp đỡ. 

Mặt khác, Ngành cần tăng cường hợp tác quốc tế trong đấu tranh phòng chống tội phạm, nhất là tội phạm xuyên quốc gia, tội phạm có yếu tố nước ngoài. Kết nối với Viện Công tố, Viện kiểm sát các nước để thực hiện tốt nhiệm vụ tương trợ tư pháp về hình sự và trao đổi, học hỏi kinh nghiệm về pháp luật và đào tạo về kỹ năng điều tra kỹ thuật số, chứng cứ số trên cơ sở bảo đảm yêu cầu của công tác bảo vệ chính trị nội bộ. Bảo đảm sử dụng tiết kiệm, hiệu quả nguồn ngân sách được cấp; thường xuyên kiểm tra, giám sát việc sử dụng nguồn tài chính, đầu tư công của Ngành, bảo đảm chất lượng đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị. Tăng cường trách nhiệm trong thực hiện các dự án công nghệ thông tin, bảo đảm đầu tư đồng bộ, hiệu quả, có tính liên thông và ứng dụng cao trong toàn bộ hệ thống VKSND. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật gắn với nhiệm vụ chính trị của Ngành…