Nhiều bất thường trong các gói thầu
Tại kết luận thanh tra số 07/KL-TTr ngày 1/8/2022, Thanh tra tỉnh Đắk Lắk cho biết, quá trình thanh tra việc mua sắm thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, kít xét nghiệm, vắc xin phòng, chống COVID-19 trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk, Đoàn thanh tra phát hiện có 4/10 gói thầu do Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Đắk Lắk (viết tắt là CDC Đắk Lắk) làm chủ đầu tư có nhiều tồn tại, sai phạm.
    |
 |
| Trụ sở Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Đắk Lắk. |
Cụ thể, tại 2 gói thầu gồm: Mua sinh phẩm xét nghiệm, thiết bị và vật tư y tế tiêu hao (giá trúng thầu 187 triệu đồng) và Mua, thay thế, sửa chữa Tủ an toàn sinh học các loại phục vụ xét nghiệm phòng, chống dịch COVID-19 (giá trúng thầu: 370,02 triệu đồng). Cả 2 gói, đơn vị trúng thầu là Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á (Công ty Việt Á).
Kết quả thanh tra cho thấy, CDC Đắk Lắk (chủ đầu tư) ký kết hợp đồng với Công ty cổ phần TVDV về tài sản - Bất động sản DATC (TP Huế) để thực hiện thẩm định giá đối với 2 gói thầu trên.
Qua kiểm tra, chủ đầu tư không cung cấp được hồ sơ năng lực của đơn vị tư vấn thẩm định giá. Mặt khác, hồ sơ thẩm định giá ngoài chứng thư thẩm định giá, không có báo cáo thuyết minh và các tài liệu có liên quan đến kết quả thẩm định giá kèm theo. Đồng thời, không thực hiện đầy đủ các quy trình thẩm định giá theo quy định của hệ thống tiêu chuẩn thẩm định giá Việt Nam.
Tại gói thầu Mua sinh phẩm xét nghiệm, thiết bị và vật tư y tế tiêu hao: Theo danh mục dự trù mua sắm và kế hoạch mua sắm thuộc gói thầu đã được phê duyệt gồm có 17 mặt hàng. Tuy nhiên, khi thương thảo hợp đồng, phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu, ký kết hợp đồng chủ đầu tư và nhà thầu chỉ thực hiện việc mua, bán 16 mặt hàng.
Đặc biệt, có 15/16 mặt hàng có xuất xứ nước ngoài nhưng trong hồ sơ không có tài liệu chứng minh về nguồn gốc hàng hóa và thông số kỹ thuật kèm theo. Do vậy, không có cơ sở để so sánh, xác định giá thị trường và không có cơ sở để xác định chất lượng hàng hóa là vi phạm quy định của pháp luật về đầu thầu, có dấu hiệu gây lãng phí ngân sách nhà nước.
Bên cạnh đó, tại gói thầu Mua, thay thế, sửa chữa Tủ an toàn sinh học các loại phục vụ xét nghiệm phòng, chống dịch COVID-19: Chủ đầu tư thực hiện sửa chữa vượt quá số lượng so với đề xuất và nhu cầu sử dụng thực tế. Cụ thể, Khoa Xét nghiệm - Chẩn đoán hình ảnh - Thăm dò chức năng chỉ đề xuất nhu cầu sửa chữa 3 tủ nhưng CDC Đắk Lắk lập dự toán và thực hiện sửa chữa 6 tủ.
Đáng nói, tại thời điểm CDC Đắk Lắk đánh giá hiện trạng có 2/6 tủ vẫn đang hoạt động bình thường, 4/6 tủ không hoạt động nên tại sổ không ghi nhận tình trạng thiết bị. Trong khi đó, nội dung thể hiện tại biên bản đánh giá hiện trạng giữa CDC Đắk Lắk và đơn vị thực hiện sửa chữa, thay thế linh kiện có 6/6 tủ hư hỏng.
Đồng thời, việc xác định khối lượng công việc cần sửa chữa, thay thế của đơn vị không cụ thể, rõ ràng, một số linh kiện, vật tư được thay thế trước thời điểm ký kết hợp đồng. Quá trình ký kết biên bản nghiệm thu khối lượng hoàn thành thiếu chặt chẽ; có một số nội dung trong hợp đồng phải thực hiện nhưng không thấy thể hiện trong biên bản nghiệm thu.
Sau khi hoàn thành việc sửa chữa (tháng 6/2020) chỉ có 2 tủ được đưa vào sử dụng ngay; 3 tủ đến tháng 9/2021 mới đưa vào sử dụng (sau 15 tháng); 1 tủ đến thời điểm thanh tra (3/2022) vẫn chưa đưa vào sử dụng.
Hơn nữa, hồ sơ thẩm định giá cả 2 gói thầu trên do Công ty cổ phần TVDV về Tài sản – Bất động sản DATC cung cấp cho chủ đầu tư không đảm bảo theo quy định nhưng vẫn được chủ đầu tư chấp nhận nghiệm thu, thanh toán và trình Sở Tài chính thẩm định giá là thiếu trách nhiệm, có thể dẫn đến gây thất thoát, lãng phí ngân sách Nhà nước.
Theo Thanh tra tỉnh Đắk Lắk, đối với Sở Tài chính, việc các hồ sơ thẩm định giá đối với 2 gói thầu nêu trên không đảm bảo nhưng vẫn được thẩm định, cho ý kiến thống nhất về giá là chưa thực hiện đầy đủ chức năng, nhiệm vụ, quy trình về thẩm định giá theo quy định.
Đối với gói thầu Mua sắm Tủ đông âm sâu 86° phục vụ công tác phòng, chống dịch bệnh COVID-19 (giá trúng thầu: 147,2 triệu đồng): Chủ đầu tư tự ý thay đổi thông số kỹ thuật của thiết bị mua sắm là vi phạm khoản 1 Điều 12 Nghị định 63/2014/NĐ-CP ngày 26/6/2014 của Chính phủ.
Có dấu hiệu của việc hợp thức hóa thủ tục
Kết luận thanh tra cũng chỉ rõ những “bất thường” tại gói thầu: Mua sắm 14.000 test xét nghiệm nhanh kháng nguyên SAR-CoV-2 (giá trúng thầu: 1,89 tỉ đồng). Theo đó, qua kiểm tra cho thấy, sau khi có chủ trương mua sắm, đơn vị đã tạm ứng test của đơn vị bán hàng trước khi được Sở Y tế phê duyệt giá mua sắm, kế hoạch lựa chọn nhà thầu và kết quả lựa chọn nhà thầu.
Cụ thể, ngày 20/7/2021 CDC Đắk Lắk mới phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu, nhưng từ ngày 1/6/2021 đến ngày 7/7/2021, CDC Đắk Lắk đã thực hiện tạm ứng từ nhà thầu 11.500 test/14.000 test theo hợp đồng. Toàn bộ 11.500 test đã ứng trước này đến ngày 7/7/2021 đã xuất hết cho các đơn vị để thực hiện phòng chống dịch, số lượng 2.500 test còn lại được hai bên giao nhận vào ngày 5/8/2021.
Từ diễn biến quá trình mua sắm trên, Đoàn thanh tra nhận thấy, trước diễn biến xuất hiện ca bệnh dương tính tại Đắk Lắk và các chủ trương, chỉ đạo cấp bách của UBND tỉnh, Sở Y tế thì tại thời điểm đầu tháng 6/2021, việc CDC Đắk Lắk đề nghị Sở Y tế phê duyệt cho áp dụng hình thức “chỉ định thầu rút gọn” để tổ chức lựa chọn nhà thầu nhằm tiết kiệm thời gian thực hiện trong phòng, chống dịch COVID-19 là phù hợp.
Nếu Sở Y tế thống nhất với đề xuất của đơn vị thì việc chỉ định thầu, tạm ứng hàng để thực hiện ngay gói thầu trong trường hợp cấp bách và hoàn thiện các thủ tục trong thời hạn 15 ngày là đảm bảo theo quy định của pháp luật về đấu thầu. Hơn nữa, giá mua test (135.000đ/test) không cao hơn giá bình quân của một số loại test có cùng tính năng có trên thị trường tại cùng thời điểm.
Tuy nhiên, qua kiểm tra hồ sơ nhập, xuất kho, Đoàn thanh tra xác định, có một số phiếu không có chữ ký của bên giao, nhận hàng. Đồng thời, theo sổ sách, số lượng test còn tồn kho tại thời điểm thanh tra (8/3/2022) là 2.500 test (số lô COVG210711T, hạn dùng 30/7/2023). Tuy nhiên, qua kiểm tra thực tế có 800 test không trùng số lô (tương ứng số tiền 108 triệu đồng), có dấu hiệu của việc hợp thức hóa thủ tục nhập - xuất.
Thanh tra tỉnh Đắk Lắk đánh giá, các sai phạm đối với 4 gói thầu nói trên của CDC Đắk Lắk có dấu hiệu của hành vi thiếu trách nhiệm gây thất thoát, lãng phí ngân sách Nhà nước, vi phạm quy định của pháp luật về đấu thầu; về quản lý, sử dụng ngân sách. Trong đó, có 2 gói thầu do Công ty Việt Á thực hiện.
Trong quá trình thanh tra, các cá nhân có liên quan đã bị Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Đắk Lắk khởi tố bị can nên Đoàn Thanh tra không có điều kiện kiểm tra, xác minh, giải trình làm rõ.
Vì vậy, Thanh tra tỉnh Đắk Lắk kiến nghị chuyển hồ sơ 4 gói thầu mua sắm do CDC Đắk Lắk làm chủ đầu tư sang Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Đắk Lắk để điều tra, xử lý theo quy định pháp luật. Theo đó, ngày 11/7/2022, Chánh Thanh tra tỉnh đã có văn bản chuyển hồ sơ có dấu hiệu vi phạm vụ việc sang cơ quan điều tra./.