Để triển khai thực hiện tốt nhiệm vụ đột xuất của ngành KSND trong công tác đặc xá tha tù trước thời hạn năm 2021, ngày 9/7/2021, Viện trưởng VKSND tối cao đã ban hành Công văn số 2792 hướng dẫn về việc triển khai thực hiện Quyết định số 1161 ngày 30/6/2021 của Chủ tịch nước về đặc xá năm 2021 trong ngành Kiểm sát nhân dân.
Trên cơ sở các nội dung quy định của Quyết định số 1161; Hướng dẫn số 63 ngày 7/7/2021 của Hội đồng tư vấn đặc xá, hướng dẫn về việc triển khai thực hiện Quyết định số 1161 của Chủ tịch nước về đặc xá năm 2021 và hướng dẫn của Ngành, Kiểm sát viên nhấn mạnh về một số nội dung cơ bản liên quan đến kỹ năng kiểm sát việc đặc xá năm 2021.
Kiểm sát hồ sơ đề nghị đặc xá
Hồ sơ đề nghị đặc xá bao gồm các văn bản, tài liệu quy định tại Điều 5 Nghị định số 52/NĐ-CP ngày 14/6/2019 của Chính phủ, trong đó lưu ý tài liệu chứng minh:
Lập công: Bao gồm Bản tường trình về lập công; đề nghị bằng văn bản khen thưởng của cán bộ cơ sở giam giữ phạm nhân hoặc Cơ quan điều tra sử dụng người bị kết án phạt tù để phục vụ công tác điều tra; xác nhận hoặc bản sao quyết định khen thưởng về việc người bị kết án phạt tù lập công lớn trong quá trình chấp hành án phạt tù của Thủ trưởng cơ sở giam giữ phạm nhân hoặc Cơ quan điều tra sử dụng người bị kết án phạt tù để phục vụ công tác điều tra.
    |
 |
| Kiểm sát viên VKSND tỉnh Quảng Ninh trực tiếp kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án phạt tù tại Trại tạm giam Công an tỉnh. Ảnh PV |
Người đang mắc bệnh hiểm nghèo là người mắc một trong các bệnh: Ung thư giai đoạn cuối, liệt; lao nặng kháng thuốc; xơ gan cổ chướng, suy tim độ III trở lên; suy thận độ IV trở lên; bệnh HIV giai đoạn lâm sàng IV đang có nhiễm trùng cơ hội, không có khả năng tự phục vụ bản thân và có tiên lượng xấu, nguy cơ tử vong cao hoặc mắc bệnh khác mà được Hội đồng giám định y khoa hoặc bệnh viện cấp tỉnh, cấp quân khu trở lên kết luận bằng văn bản là không tự phục vụ bản thân, nguy cơ tử vong cao.
Người đang ốm đau thường xuyên mà không tự phục vụ bản thân là người đang phải nằm điều trị tại bệnh xá, bệnh viện liên tục từ 3 tháng trở lên hoặc không liên tục nhưng phải nằm điều trị tại bệnh viện từ ba lần trở lên, mỗi lần từ 1 tháng trở lên, không tự phục vụ bản thân.
Trong đó, lưu ý: Người được đề nghị đặc xá là người đang mắc bệnh hiểm nghèo, ốm đau thường xuyên mà không tự phục vụ bản thân, người bị kết án phạt tù đang có thai, hồ sơ phạm nhân phải có Kết luận của Hội đồng giám định y khoa hoặc bản sao bệnh án, kết luận của bệnh viện cấp tỉnh, cấp quân khu trở lên.
Tài liệu chứng minh mắc bệnh hiểm nghèo, ốm đau thường xuyên chỉ có giá trị trong thời hạn 6 tháng.
Người có hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn và bản thân là lao động duy nhất trong gia đình là trường hợp gia đình của người bị kết án phạt tù đang lâm vào hoàn cảnh kinh tế đặc biệt khó khăn do tai nạn, ốm đau, thiên tai, hỏa hoạn hoặc sự kiện bất khả kháng khác dẫn đến không còn tài sản gì đáng kể, không có thu nhập hoặc thu nhập dưới mức chuẩn hộ nghèo hoặc có bố đẻ, mẹ đẻ, vợ, chồng, con ốm nặng kéo dài, không có người chăm sóc mà người đó là lao động duy nhất trong gia đình, được Ủy ban nhân dân cấp xã nơi gia đình người đó cư trú xác nhận là đúng.
Về Đơn trình bày hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn và bản thân là lao động duy nhất (phải trình bày rõ hoàn cảnh cụ thể của từng thành viên của gia đình gồm: Bố, mẹ, vợ (hoặc chồng), con, anh, chị, em ruột đang ở đâu, làm gì). Đơn phải được UBND cấp xã nơi gia đình phạm nhân, gia đình người đang được tạm đình chỉ cư trú xác nhận là đúng.
Người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi theo quy định của pháp luật dân sự phải có bản sao Quyết định của Tòa án có thẩm quyền tuyên bố người bị kết án phạt tù có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi.
Người có tiền án nhưng đã được xóa án tích, phải có tài liệu chứng minh đã được xóa án tích là giấy chứng nhận hoặc quyết định xóa án tích của Tòa án có thẩm quyền cấp cho người có tiền án hoặc trong bản án ghi là có tiền án nhưng đã được xóa án tích.
Kiểm sát trình tự, thủ tục lập danh sách, hồ sơ đề nghị đặc xá
Trình tự, thủ tục lập danh sách, hồ sơ đề nghị đặc xá được thực hiện theo quy định tại Điều 15 Luật Đặc xá, trong đó cần lưu ý các nội dung sau:
Ngay khi Quyết định số 1161/QĐ-CTN ngày 30/6/2021 được công bố thông báo trên truyền thông (ngày 2/7/2021), trại giam, trại tạm giam, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện phải niêm yết, phổ biến cho người đang chấp hành án phạt tù biết.
Trong thời hạn 5 ngày, kể từ ngày Quyết định số 1161/QĐ-CTN được niêm yết, phổ biến, phạm nhân đủ điều kiện làm đơn đề nghị đặc xá.
Trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày Quyết định số 1161/QĐ-CTN được niêm yết, phổ biến thì:
Giám thị trại giam thuộc Bộ Công an lập danh sách, hồ sơ của người đủ điều kiện được đề nghị đặc xá gửi Tổ thẩm định liên ngành;
Giám thị trại tạm giam thuộc Bộ Công an lập danh sách, hồ sơ của người đủ điều kiện được đề nghị đặc xá, báo cáo Thủ trưởng cơ quan quản lý trực tiếp để gửi Tổ thẩm định liên ngành;
Giám thị trại tạm giam thuộc Công an cấp tỉnh, Thủ trưởng cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện lập danh sách, hồ sơ của người đủ điều kiện được đề nghị đặc xá, báo cáo Thủ trưởng cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh để gửi Tổ thẩm định liên ngành.
|
 |
| Kiểm sát trực tiếp tại Trại giam. |
Nội dung này cần lưu ý, phạm nhân thuộc diện trích xuất để phục vụ điều tra, truy tố, xét xử nhưng không bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi phạm tội khác, nếu đủ điều kiện được đề nghị đặc xá thì Thủ trưởng cơ sở giam giữ phạm nhân đang quản lý hồ sơ gốc của người đó lập hồ sơ đề nghị đặc xá. Thủ trưởng cơ sở giam giữ phạm nhân nhận người bị trích xuất nhưng không quản lý hồ sơ gốc có trách nhiệm phối hợp với cơ quan đang quản lý hồ sơ gốc của người đó lập hồ sơ đề nghị đặc xá;
Giám thị trại giam, Giám thị trại tạm giam thuộc Bộ Quốc phòng hoặc Thủ trưởng cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu lập danh sách, hồ sơ của người đủ điều kiện được đề nghị đặc xá, báo cáo Thủ trưởng cơ quan quản lý thi hành án hình sự Bộ Quốc phòng để gửi Tổ thẩm định liên ngành.
Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày 2/7/2021 (ngày công bố Quyết định 1161/QĐ-CTN), Chánh án TAND cấp tỉnh, Chánh án Tòa án quân sự cấp quân khu đã ra quyết định tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù có trách nhiệm thông báo Quyết định về đặc xá cho người đang được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù, lập danh sách, hồ sơ của người đủ điều kiện được đề nghị đặc xá gửi Tổ thẩm định liên ngành.
Trường hợp người đang được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù cư trú ở địa phương ngoài phạm vi địa giới hành chính của Tòa án đã ra quyết định tạm đình chỉ thì Tòa án đã ra quyết định tạm đình chỉ thông báo cho TAND cấp huyện, Tòa án quân sự khu vực nơi người đang được tạm đình chỉ cư trú lập danh sách, hồ sơ của người được đề nghị đặc xá, chuyển đến Tòa án đã ra quyết định tạm đình chỉ để tổng hợp, gửi Tổ thẩm định liên ngành.
Thủ trưởng cơ sở giam giữ phạm nhân, Chánh án TAND cấp tỉnh và Chánh án Tòa án quân sự cấp quân khu có trách nhiệm thông báo, niêm yết công khai danh sách người được đề nghị đặc xá.
Giám thị trại giam thuộc Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Thủ trưởng cơ quan quản lý trực tiếp trại tạm giam thuộc Bộ Công an, Thủ trưởng cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh, Thủ trưởng cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu, Chánh án TAND cấp tỉnh, Chánh án Tòa án quân sự cấp quân khu thông báo bằng văn bản cho Viện kiểm sát có thẩm quyền quy định tại Điều 30 của Luật đặc xá về kết quả lập danh sách, hồ sơ của người được đề nghị đặc xá để kiểm sát trước khi gửi Tổ thẩm định liên ngành.
Lưu ý: VKSND tối cao căn cứ Điều 30 Luật Đặc xá tổ chức trực tiếp kiểm sát việc lập hồ sơ đề nghị đặc xá (hoặc phân công cho VKS cấp tỉnh nơi có trại giam, trại tạm giam thuộc Bộ Công an đóng) kiểm sát việc lập hồ sơ đề nghị đặc xá.
VKSND cấp tỉnh tổ chức kiểm sát trực tiếp kiểm sát việc lập hồ sơ đề nghị đặc xá tại trại tạm giam Công an cấp tỉnh, Cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh (đối với hồ sơ, danh sách đề nghị đặc xá do Cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện lập), kiểm sát việc lập hồ sơ đề nghị đặc xá đối với người đang được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù củaTAND cấp tỉnh.
VKS quân sự Trung ương tổ chức trực tiếp kiểm sát việc lập hồ sơ đề nghị đặc xá tại các trại giam, trại tạm giam thuộc Bộ Quốc phòng.
VKS quân sự cấp quân khu tổ chức trực tiếp kiểm sát việc lập hồ sơ đề nghị đặc xá tại Cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu; kiểm sát việc lập hồ sơ đề nghị đặc xá đối với người đang được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù của TAND quân sự cấp quân khu.
VKSND tối cao, trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình, hướng dẫn thực hiện việc đặc xá tại Văn bản Hướng dẫn số 63/HD-HĐTVĐX ngày 7/7/2021 của Hội đồng tư vấn đặc xá triển khai thực hiện Quyết định số 1161/QĐ-CTN ngày 30/6/2021 của Chủ tịch nước về đặc xá.
|
Khi tiến hành kiểm sát đặc xá (kiểm sát lập hồ sơ đặc xá, tham gia Tổ Chuyên viên thẩm định liên ngành; Tổ chuyên viên giúp việc thành viên Hội đồng tư vấn đặc xá), Kiểm sát viên cần lưu ý các nội dung sau:
Một là, căn cứ xác định các trường hợp bị kết án phạt tù về một trong các tội quy định tại khoản 8 Điều 4 Quyết định 1161 của Chủ tịch nước về đặc xá 2021 là các điểm, khoản, điều trong BLHS mà Tòa án áp dụng khi quyết định hình phạt.
Đối với trường hợp cướp tài sản có sử dụng vũ khí quy định tại khoản 8 Điều 4 Quyết định 1161 của Chủ tịch nước về đặc xá 2021, ngoài căn cứ điểm, khoản, điều trong BLHS mà Tòa án áp dụng khi quyết định hình phạt còn căn cứ vào quy định tại Điều 3 Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ để xác định vật mà người phạm tội sử dụng để thực hiện hành vi phạm tội có phải là vũ khí hay không.
Hai là, đối với trường hợp cướp tài sản nhiều lần, cướp giật tài sản nhiều lần, trộm cắp tài sản nhiều lần (từ 2 lần trở lên) quy định tại khoản 8 Điều 4 Quyết định 1161 của Chủ tịch nước về đặc xá 2021: Xác định là phạm tội “nhiều lần”, phải được xác định trong Bản án hoặc phần Quyết định của Bản án có áp dụng điểm g khoản 1 Điều 48 BLHS năm 1999 hoặc điểm g khoản 1 Điều 52 BLHS năm 2015 được sửa đổi, bổ sung năm 2017.
Các trường hợp đang phải chấp hành hình phạt tổng hợp của nhiều bản án mà trong mỗi bản án chỉ thể hiện phạm tội một lần thì vẫn xác định là phạm tội nhiều lần.
Ba là, căn cứ để xác định đã sử dụng trái phép chất ma túy đối với trường hợp quy định tại khoản 12 Điều 4 Quyết định 1161 của Chủ tịch nước về đặc xá 2021 là các tài liệu có trong hồ sơ phạm nhân như: Bản án, Cáo trạng; các tài liệu của Cơ quan điều tra; kết quả xét nghiệm của cơ quan y tế cấp huyện trở lên; Bản tự khai phạm nhân có ghi rõ thời gian, số lần đã sử dụng chất ma túy… hoặc phiếu khám sức khỏe của trại giam, trại tạm giam, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện có chữ ký (hoặc điểm chỉ) của phạm nhân thừa nhận là đã sử dụng trái phép các chất ma túy.
|