Nghị quyết số 04/2024/NQ-HĐTP ngày 12/6/2024 của Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Hình sự về truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi liên quan đến khai thác, mua bán, vận chuyển trái phép thủy sản.
Nghị quyết được ban hành nhằm kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, bảo đảm áp dụng đúng và thống nhất các quy định của Bộ luật Hình sự cũng như đồng hành cùng Chính phủ Việt Nam trong việc gỡ cảnh báo “Thẻ vàng”, không để ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của ngành thủy sản và sinh kế ngư dân ven biển, làm giảm uy tín, vị thế, hình ảnh của quốc gia.
    |
 |
| Quang cảnh phiên họp của Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao để thông qua Nghị quyết. |
Trước đó, Nghị quyết đã được thảo luận và lấy ý kiến nhiều lần từ Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao, các Tòa án trên cả nước cùng các đơn vị liên quan như VKSND tối cao, Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Bộ Tư pháp... đến nay đã tiếp thu và hoàn thiện.
Về nội dung, Nghị quyết gồm 11 Điều, hướng dẫn việc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với các nhóm hành vi liên quan đến khai thác, mua bán, vận chuyển trái phép thủy sản, bao gồm: Hành vi xuất cảnh, nhập cảnh để khai thác thủy sản trái phép quy định tại các Điều 347, 348 và 349 của Bộ luật Hình sự; hành vi liên quan đến bảo vệ nguồn lợi thủy sản quy định tại Điều 242 và Điều 244 của Bộ luật Hình sự; hành vi cản trở hoặc gây rối loạn hoạt động của mạng máy tính, mạng viễn thông để khai thác thủy sản trái phép quy định tại Điều 287 của Bộ luật Hình sự; hành vi xâm phạm trong lĩnh vực thương mại thủy sản quy định tại các Điều 188, 189, 198 và 341 của Bộ luật Hình sự.
Theo phạm vi điều chỉnh của Nghị quyết thì các hành vi vi phạm liên quan đến khai thác, mua bán, vận chuyển trái phép thủy sản có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự đối với 10 tội danh được Bộ luật Hình sự quy định.
Liên quan đến truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi xuất cảnh đi khai thác thủy sản trái phép ở ngoài vùng biển Việt Nam, Điều 3 Nghị quyết hướng dẫn, người chỉ huy cao nhất trên tàu cá (thuyền trưởng hoặc chủ tàu trong trường hợp chủ tàu đồng thời là thuyền trưởng) bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội vi phạm quy định về xuất cảnh quy định tại Điều 347 của Bộ luật Hình sự khi thuộc một trong hai trường hợp sau đây: Không làm thủ tục xuất cảnh cho tàu cá, thành viên tàu cá và ngư dân theo quy định; có làm thủ tục xuất cảnh nhưng sau khi xuất cảnh đã tẩy, xóa số đăng ký tàu cá hoặc viết số đăng ký tàu cá không đúng với thông tin do cơ quan có thẩm quyền cấp để thành viên tàu cá, ngư dân khai thác thủy sản trái phép ở ngoài vùng biển Việt Nam.
|
 |
| Đồng chí Nguyễn Quang Dũng, Phó Viện trưởng VKSND tối cao phát biểu tại buổi Lễ công bố Nghị quyết. |
Về truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi tổ chức, môi giới cho người khác xuất cảnh, nhập cảnh trái phép để đưa tàu cá, ngư dân khai thác thủy sản trái phép ở ngoài vùng biển Việt Nam, Điều 4 Nghị quyết hướng dẫn, người tổ chức, môi giới cho người khác xuất cảnh, nhập cảnh trái phép để đưa tàu cá, ngư dân khai thác thủy sản trái phép ở ngoài vùng biển Việt Nam thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội tổ chức, môi giới cho người khác xuất cảnh, nhập cảnh trái phép quy định tại Điều 348 của Bộ luật Hình sự trong các trường hợp sau đây: Không làm thủ tục về xuất cảnh, nhập cảnh theo quy định của pháp luật; làm thủ tục xuất cảnh, nhập cảnh nhưng khai thác thủy sản không đúng khu vực được cơ quan có thẩm quyền cấp phép, chấp thuận hoặc giấy phép khai thác hết hạn.
Trường hợp tổ chức, môi giới cho người khác đưa tàu cá, ngư dân khai thác thủy sản trái phép ở ngoài vùng biển của Việt Nam mà ngư dân, thành viên tàu cá trốn đi nước ngoài hoặc ở lại nước ngoài trái phép thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội tổ chức, môi giới cho người khác trốn đi nước ngoài hoặc ở lại nước ngoài trái phép theo quy định tại Điều 349 của Bộ luật Hình sự.
Cùng với đó, Nghị quyết còn hướng dẫn cụ thể về hành vi tổ chức cho người khác xuất cảnh, nhập cảnh; môi giới tổ chức cho người khác xuất cảnh, nhập cảnh để đưa tàu cá, ngư dân khai thác thủy sản ở ngoài vùng biển của Việt Nam.
Nghị quyết số 04/2024 đã được Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao thông qua ngày 12/6/2024 và có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/8/2024.