10 nhiệm vụ cụ thể trong kiểm sát việc giải quyết các vụ việc dân sự, hôn nhân và gia đình

Phấn đấu đạt chỉ tiêu VKS kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm được Tòa án chấp nhận

Thứ nhất: Viện kiểm sát (VKS) phấn đấu đạt và vượt các chỉ tiêu công tác theo yêu cầu của Quốc hội và VKSND tối cao, kết quả năm sau phải cao hơn năm trước, việc thực hiện chỉ tiêu phải thực chất, tránh hình thức; đặc biệt, phải phấn đấu đạt chỉ tiêu VKS kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm được Tòa án chấp nhận. Đơn vị chưa đạt chỉ tiêu phải xác định rõ trách nhiệm, nguyên nhân và giải pháp khắc phục kịp thời; đơn vị đã đạt chỉ tiêu không được chủ quan, tự mãn mà tiếp tục có biện pháp nâng cao tỉ lệ, thành tích đã đạt được.

Thứ hai: Nâng cao chất lượng nghiên cứu hồ sơ và phát biểu quan điểm tại phiên tòa, phiên họp. Phối hợp với Tòa án để tiếp cận nhanh hồ sơ vụ án và tham gia vào quá trình thu thập tài liệu, chứng cứ; tổ chức việc nghiên cứu hồ sơ hợp lý, khoa học bảo đảm Kiểm sát viên tham gia đầy đủ phiên tòa, phiên họp theo quy định của pháp luật. Chủ động kiểm sát việc giải quyết vụ việc của Toà án ngay từ đầu. Những vụ việc phức tạp, Viện trưởng VKS cần lựa chọn, phân công Kiểm sát viên nghiên cứu hồ sơ, tham gia phiên toà đáp ứng yêu cầu; tổ chức lấy ý kiến của tập thể lãnh đạo VKS, Ủy ban kiểm sát hoặc thỉnh thị VKS cấp trên để chuẩn bị quan điểm của VKS được phát biểu tại phiên toà có chất lượng. Chấn chỉnh việc lập, quản lý, sử dụng hồ sơ kiểm sát theo đúng quy định của VKSND tối cao.

Rà soát, tổng hợp, theo dõi các vụ việc tạm đình chỉ (về tổng số vụ việc; căn cứ, thời gian bắt đầu, thời gian kết thúc việc tạm đình chỉ từng vụ việc; các biện pháp đã thực hiện; thời điểm tiếp tục giải quyết vụ án...), đôn đốc Toà án thực hiện các biện pháp khắc phục lý do tạm đình chỉ trong thời gian ngắn nhất để kịp thời đưa vụ việc ra giải quyết.

Thứ ba: Kịp thời phát hiện vi phạm, tiêu cực trong quá trình giải quyết vụ việc và qua kiểm sát bản án, quyết định của Tòa án. Trường hợp Kiểm sát viên không tham gia phiên tòa, phiên họp cần có biện pháp nhanh chóng tiếp cận với bản án, quyết định để kiểm sát kịp thời, yêu cầu Toà án chuyển hồ sơ khi thấy có dấu hiệu vi phạm. Khắc phục triệt để tình trạng phát hiện được vi phạm mà không còn thời hạn kháng nghị.

Thứ tư: VKS thực hiện quyền yêu cầu đối với Toà án trong tố tụng dân sự phải bảo đảm đúng trường hợp pháp luật quy định, cần thiết, rõ ràng và khả thi; theo dõi việc Toà án thực hiện yêu cầu. Nếu chưa bảo đảm tài liệu, chứng cứ để giải quyết đúng đắn vụ việc thì kiến nghị Toà án hoặc VKS tự xác minh, thu thập tài liệu, chứng cứ để thực hiện quyền kháng nghị.

Quang cảnh phiên toà xét xử vụ án dân sự. (Ảnh minh hoạ)

Thứ năm: VKS thực hiện quyền kiến nghị theo quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự và Luật Tổ chức VKSND, theo từng vụ việc hoặc tổng hợp vi phạm để kiến nghị. Kiến nghị phải chính xác, kịp thời. Chú trọng kiến nghị phòng ngừa, khắc phục đối với những thiếu sót, vi phạm của các cơ quan, tổ chức trong quản lý nhà nước về đất đai, nhà ở, công chứng, giám định, định giá, thẩm định giá tài sản... và trong việc thực hiện yêu cầu cung cấp tài liệu, chứng cứ của VKS. Kiến nghị được trả lời đồng ý, tiếp thu mới được tính chỉ tiêu. Kiến nghị không được trả lời thì VKS đôn đốc, trao đổi với cơ quan, tổ chức bị kiến nghị; nếu vẫn không được trả lời hoặc trả lời không tiếp thu mà không có lý do chính đáng thì VKS thông báo đến cơ quan, tổ chức trực tiếp quản lý cơ quan, tổ chức bị kiến nghị, báo cáo VKS cấp trên kiến nghị hoặc có biện pháp phù hợp khác bảo đảm kiến nghị có hiệu lực, hiệu quả.

Nâng cao số lượng và chất lượng kháng nghị phúc thẩm của VKS ngang cấp.

Thứ sáu: Thực hiện đầy đủ, nghiêm túc các nhiệm vụ tại Chỉ thị số 07/CT-VKSTC ngày 6/8/2021 và Chỉ thị số 05/CT-VKSTC ngày 18/10/2022 của Viện trưởng VKSND tối cao về công tác kháng nghị. Mỗi VKS phải bảo đảm đạt chỉ tiêu của Quốc hội về tỉ lệ kháng nghị phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm được Toà án chấp nhận. Nâng cao số lượng và chất lượng kháng nghị phúc thẩm của VKS ngang cấp. VKS chủ động thực hiện quyền kháng nghị phúc thẩm khi phát hiện vi phạm của Tòa án cấp sơ thẩm không phụ thuộc việc thực hiện quyền kháng cáo của đương sự theo đúng quy định. VKSND các cấp phối hợp chặt chẽ, thực hiện kịp thời, hiệu quả các việc sau đây: Gửi bản án, quyết định của Tòa án; cho ý kiến trước khi quyết định kháng nghị; thông báo phát hiện vi phạm, đề nghị VKS cấp trên kháng nghị; trao đổi trước khi rút hoặc không chấp nhận kháng nghị của VKS cấp dưới; tổ chức rút kinh nghiệm giữa các cấp VKS khi kháng nghị không được chấp nhận.

Các VKSND cấp cao tăng cường trách nhiệm, kiểm sát chặt chẽ việc kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm, tổ chức nghiên cứu kỹ, lựa chọn kháng nghị những bản án, quyết định vi phạm nghiêm trọng, rõ ràng, bảo đảm kháng nghị có tính thuyết phục cao, khắc phục tình trạng kháng nghị tràn lan, thiếu căn cứ; trước khi kháng nghị phải nghe duyệt án, trường hợp phức tạp, tập thể lãnh đạo đơn vị, lãnh đạo VKS, Uỷ ban Kiểm sát họp cho ý kiến. Các quyết định kháng nghị phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm của VKSND cấp cao không được Tòa án chấp nhận phải được xem xét, thông báo đề nghị VKSND tối cao kháng nghị.

Tăng tỉ lệ giải quyết đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm trên cả số đơn đã thụ lý và số vụ việc VKS đã nhận được hồ sơ vụ án. Giải quyết dứt điểm số đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm còn tồn đọng; không để xảy ra trường hợp đơn đã thụ lý nhưng không được xem xét, giải quyết trong thời hạn kháng nghị và đơn quá hạn giải quyết do lỗi chủ quan của Kiểm sát viên, công chức nghiên cứu hồ sơ vụ việc.

Thứ bảy: VKSND cấp cao, VKSND cấp tỉnh xây dựng Báo cáo chuyên đề “Công tác kiến nghị, kháng nghị, án bị hủy, sửa có trách nhiệm của Viện kiểm sát trong kiểm sát việc giải quyết các vụ việc dân sự, hôn nhân và gia đình” theo các kỳ sơ kết, tổng kết công tác của Ngành (tháng 5 và tháng 11/2024) và các kỳ báo cáo công tác của Viện trưởng VKSND tối cao trước Quốc hội (các tháng 4, 8 và 10/2024).

Thứ tám: VKSND cấp cao rà soát, tổng hợp, đánh giá công tác kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm các vụ việc dân sự, hôn nhân và gia đình trong 3 năm (1/12/2020 - 30/11/2023), tập trung các vấn đề chính gồm: Rà soát các kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm của Toà án, VKS đã được chấp nhận để nhận diện các vi phạm phải kháng nghị trong từng loại tranh chấp; rà soát các kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm của Toà án, VKS không được chấp nhận, xác định nguyên nhân; rà soát các vấn đề VKS kháng nghị không được chấp nhận nhưng Toà án kháng nghị lại được chấp nhận... 

Thứ chín: VKSND cấp cao, VKSND cấp tỉnh theo dõi việc thụ lý, giải quyết các vụ việc liên quan đến lợi ích Nhà nước, lợi ích công cộng, quyền và lợi ích hợp pháp của người yếu thế; đánh giá vai trò của VKSND trong việc bảo vệ các lợi ích này qua công tác kiểm sát, phục vụ việc nghiên cứu các đề án triển khai thực hiện Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 9/11/2022 của Ban chấp hành trung ương Đảng khóa XIII.

Thứ mười: VKSND cấp tỉnh rà soát, tổng hợp, đánh giá việc kiểm sát quyết định công nhận kết quả hòa giải thành, đối thoại thành tại Tòa án theo Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án năm 2020 trong 3 năm (1/1/2021 - 31/5/2024), tập trung các vấn đề chính đó là: Số lượng vụ việc thụ lý kiểm sát; việc tổ chức thực hiện nhiệm vụ; kết quả kiểm sát (số kiến nghị, các dạng vi phạm đã phát hiện...); khó khăn, vướng mắc, tồn tại, hạn chế và nguyên nhân; đề xuất, kiến nghị đối với VKSND tối cao...