Tranh chấp quyền sử dụng đất
Theo đơn khởi kiện và lời khai của nguyên đơn ông Đỗ Văn Ổn (SN 1960), trú tại thôn Nghĩa Lộ, xã Lạc Đạo, tỉnh Hưng Yên tại phiên toà thể hiện, cụ Đỗ Văn Dốn (đã mất) có để lại cho cho ông một thửa ao có diện tích 399m2, số thửa 325, tờ bản đồ số 20 thuộc thôn Nghĩa Lộ. Sau năm 1990, chính sách ruộng đất thay đổi thì cụ Dốn vẫn nhận ao và sử dụng nên gia đình không được cấp ruộng phần trăm.
Năm 1997, cụ Dốn họp gia đình và các con (4 người con) và để lại cho ông Ổn toàn quyền sử dụng đất ao, tất cả mọi người trong gia đình đều đồng ý. Từ đó cho đến nay, gia đình vẫn sử dụng thửa ao để thả bèo, nuôi cá cho tới năm 1999.
Đến năm 2000, Trưởng thôn đã câu kết với ông Đỗ Ngọc Tạo (SN 1960), trú tại phường Thanh Xuân, TP Hà Nội chiếm ao của gia đình để làm nhà thờ họ, ông Ổn không nhất trí.
Từ năm 2000 trở đi, hai bên đã nhiều lần gửi đơn ra UBND xã để giải quyết nhưng hoà giải không thành. Do vậy, ông Ổn làm đơn khởi kiện đề nghị Toà án giải quyết tranh chấp, xác định ông được toàn quyền sử dụng đất ao nói trên.
    |
 |
| Đồng chí Nguyễn Thị Phương Thảo, Viện trưởng VKSND khu vực 4, tỉnh Hưng Yên chủ trì cuộc họp đơn vị. |
Quan điểm của bị đơn ông Đỗ Ngọc Tạo và các thành viên trong chi họ Đỗ cho rằng, ông Tạo không nhất trí với yêu cầu khởi kiện của ông Đỗ Văn Ổn, vì đất ao là đất của chi họ Đỗ. Trước đây, chi họ Đỗ đã cho thuê để lấy tiền giỗ tết, thời gian thuê từ những năm 1995 và ông Đỗ Văn Câu thuê, sau đó là ông Đỗ Văn Ổn cũng thuê sử dụng đất ao cho đến khoảng năm 2011 hoặc 2012.
Ông Tạo đã giao nộp các biên lai thu thuế (bản photo), sau chính sách thuế thay đổi thì ông Tạo không phải nộp thuế nữa. Việc quản lý và sử dụng đất ao thì hiện nay ông Đỗ Văn Câu đang sử dụng.
Tại Bản án số 27/2024/DS-ST ngày 26/9/2024 của TAND huyện Văn Lâm (nay là TAND khu vực 4, tỉnh Hưng Yên) quyết định: Công nhận ông Đỗ Văn Ổn được quyền quản lý, sử dụng đất đai tại thửa đất số 285, loại đất ao, tờ bản đồ số 22 năm 2003, diện tích 399m2 (thực tế 402,6m2) tại thôn Nghĩa Lộ, xã Chỉ Đạo (nay là xã Lạc Đạo, tỉnh Hưng Yên).
Ghi nhận ông Đỗ Văn Ổn tặng cho chị họ Đỗ tại thôn Nghĩa Lộ (ông Đỗ Ngọc Tạo đại diện chi họ Đỗ) 100m2 đất và chia 50m2 đất công sức cho chi họ Đỗ, tổng diện tích của chi họ Đỗ là 150m2 đất. Các thành viên trong chi họ Đỗ đều có quyền quả lý, sử dụng đất theo quy định pháp luật.
Ông Đỗ Văn Ổn có quyền quản lý, sử dụng diện tích còn lại là 252,6m2 đất trong sơ đồ kèm theo.
Cấp phúc thẩm chấp nhận kháng nghị
Quá trình nghiên cứu hồ sơ vụ án, Kiểm sát viên VKSND khu vực 4 nhận thấy, theo hồ sơ đồ địa chính, sổ mục kê của các thời kỳ và xác minh tại UBND xã Chỉ Đạo (cũ) xác định: Thời kỳ năm 1982 đất thuộc quyền quản lý của hợp tác xã, số thửa 187, diện tích 576m2, là đất ao. Tại sổ địa chính năm 1982, do công tác quản lý bàn giao từ thời kỳ trước đã lâu, nên chỗ ghi tên người sử dụng đất bị rách đúng tại thửa 187. Do phần bị rách như vậy nên không xác định được nội dung ghi ai là người đứng tên.
Tuy nhiên, UBND xã Chỉ Đạo (cũ) vẫn xác định đất thuộc hợp tác xã quản lý. Thời kỳ năm 1999, vẫn là đất ao, có số thửa 325, tờ bản đồ số 10, diện tích 399m2 là đất “tập thể” thuộc quyền quản lý của UBND xã, nhưng tại sổ địa chính thời kỳ này có ghi “đã chuyển cho họ Đỗ, ông Tạo đứng tên ngày 15/5/2003”.
Thời kỳ năm 2003, vẫn là đất ao, có số thửa 285, tờ bản đồ số 22, diện tích 399m2 ghi tên họ Đỗ trong sổ địa chính. Tại phần tên chủ sử dụng đất có phần tẩy bằng bút xoá mực trắng và ghi bên cạnh “Họ Đỗ” và phần ghi “chuyển cho họ Đỗ, ông Tạo đứng tên (15/5/2003).
Tuy nhiên tại kết luận giám định số 241, xác định: Không xác định được nguyên nhân rách của tài liệu là sổ mục kê 299; phần phía dưới được xoá bằng bút màu mực trắng, bên cạnh có ghi “Họ Đỗ” tại thửa số 285, trang 63 Sổ mục kê tạm thời năm 2003, xã Chỉ Đạo, kí hiệu A1 có nội dung nguyên thuỷ là các chữ in “UBND xã”.
Ngoài ra, theo tài liệu xác minh thì thời kỳ năm 1993 đến năm 2003 và thời kỳ dồn thửa đổi ruộng năm 2014 đến nay thì gia đình ông Đỗ Văn Ổn không bị trừ đất nông nghiệp do liên quan đến đất ao và đất thổ cư.
|
 |
| Kiểm sát viên Phòng 9, VKSND tỉnh Hưng Yên làm nhiệm vụ tại 1 phiên tòa dân sự. |
Tiến hành trưng cầu giám định chữ ký của ông Ổn tại Biên bản họp họ (tại phiên toà trước ông Ổn xác định không phải chữ ký của ông và đề nghị giám định), kết quả giám định: Phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh Hưng Yên từ chối giám định do không đủ yếu tố giám định.
Như vậy, không có tài liệu chứng cứ nào xác định nguồn gốc đất ao đang tranh chấp (do ông Đỗ Ngọc Tạo đang quản lý) là của cụ Đỗ Văn Dốn (bố ông Đỗ Văn Ổn). Nhưng Hội đồng xét xử cấp sơ thẩm lại tuyên xử công nhận ông Đỗ Văn Ổn được quyền quản lý, sử dụng đất đai tại thửa đất số 285, loại đất ao, tờ bản đồ số 22 năm 2003, diện tích 399m2 (thực tế 402,6m2) tại thôn Nghĩa Lộ, là không có căn cứ.
Mặt khác, ngày 15/3/2003, UBND xã Chỉ Đạo (cũ) căn cứ theo biên bản họp họ nội tộc (họ Đỗ) ngày 20/2/2000; đơn xin chuyển quyền sử dụng đấy của ông Đỗ Ngọc Tạo, đề ngày 15/5/2003 và qua xem xét hồ sơ quản lý tại UBND xã, UBND xã Chỉ Đạo (cũ) đã đồng ý cho ông Đỗ Ngọc Tạo (tức Đỗ Văn Tạo) được quyền sử dụng thửa đất ao số 325 có diện tích 399m2 tại tờ bản đồ số 10.
Ông Tạo phải chấp hành mọi quy định pháp luật. Việc này cùng phù hợp với sổ mục kê thời kỳ năm 1999 và 2003 và phù hợp với các phiếu nộp thuế sử dụng đất ao ông Tạo đã cung cấp. Như vậy, xác định diện tích đất ao này đã được UBND xã Chỉ Đạo (cũ) giao cho ông Tạo, sau đó ông Tạo di hiến cho chi họ Đỗ quản lý, sử dụng. Vậy nên, không có cơ sở để chấp nhận đơn khởi kiện đòi quyền sử dụng đất ao của ông Đỗ Văn Ổn.
Về tố tụng: Trong vụ án này Tòa án cấp sơ thẩm không áp dụng Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14, ngày 30/12/2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định về mức thu, miên, giảm, thu, nộp, quản lý và sử dụng án phí và lệ phí Tòa án là thiếu sót. Vì vậy, cần phải sửa bản án nêu trên để xét xử theo hướng sửa bản án sơ thẩm: Không chấp nhận đơn khởi kiện của ông Đỗ Văn Ổn mới đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các bên.
Vì các lẽ trên, VKSND khu vực 4, tỉnh Hưng Yên Quyết định kháng nghị đối với Bản án số 27/2024/DS-ST ngày 26/9/2024 của TAND khu vực 4. Đề nghị TAND tỉnh Hưng Yên xét xử phúc thẩm vụ án theo hướng sửa bản án sơ thẩm theo phân tích nêu trên.
Tại phiên tòa phúc thẩm, TAND tỉnh Hưng Yên đã chấp nhận kháng nghị của VKSND khu vực 4, sửa bản án dân sự sơ thẩm theo hướng không chấp nhận yêu cầu công nhận quyền sử dụng đất thửa số 285, tờ bản đồ số 22 năm 2003, loại đất ao, tại thôn Nghĩa Lộ, xã Lạc Đạo, tỉnh Hưng Yên của ông Đỗ Văn Ổn. Chi họ Đỗ được quyền sử dụng đối với thửa đất trên.