VKSND TP HCM vừa có báo cáo đề nghị Viện trưởng VKSND tối cao xem xét kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm đối với bản án hình sự phúc thẩm số 712/2023/HS-PT ngày 22/9/2023 của TAND cấp cao tại TP HCM xét xử Lâm Thị Thu Hằng về tội “Buôn lậu”.
Theo nội dung vụ án, ngày 30/4/2016, Phòng Cảnh sát kinh tế Công an TP HCM, phát hiện hai xe ôtô đầu kéo vận chuyển hai container từ cảng Cát Lái đang giao hàng tại kho hàng của Công ty TNHH MTV Lâm Gia Lạc (trụ sở chính tại 1362 Lê Hồng Phong, phường Phú Thọ, TP Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương) do Lâm Thị Thu Hằng làm giám đốc đại diện theo pháp luật.
Tờ khai hải quan tính sợi tổng hợp bằng mét
Tiến hành khám xét hành chính, Lâm Thị Thu Hằng xuất trình tờ khai hải quan hàng hóa nhập khẩu theo khai báo trên tờ khai hải quan là vải từ sợi tổng hợp dùng để may võng Stock Polyester Fabric, 1kg = 2,6 mét, số lượng 22.240kg, mới 100% do Đài Loan sản xuất. Sau khi kiểm tra phát hiện số lượng hàng hóa nhiều hơn so với số lượng khai báo hải quan là 12.990 kg (tương đương 33.774 mét).
Lâm Thị Thu Hằng khai nhiều lần mua vải sợi tổng hợp của người tên Tai ở Đài Loan. Do có mối quan hệ mua bán, quen biết từ trước, nên trước khi ký hợp đồng, Hằng đã yêu cầu ông Tai giao hàng dư so với số lượng ghi trên hợp đồng, Hằng yêu cầu ông Tai chỉ ghi trong bộ chứng từ nhập khẩu là 22.240kg và ông Tai đã đồng ý giao dư hàng và gửi email báo cho Hằng sẽ giao 44.180kg. Hằng và ông Tai thống nhất khi hàng về đến kho của Công ty Lâm Gia Lạc thì căn cứ vào số lượng hàng thực tế để thanh toán số tiền tương ứng, việc thanh toán bằng cách chuyển tiền vào tài khoản của Công ty Three Yuaen Industrial.
Trước khi lô hàng nhập về cảng Cát Lái, Hằng thuê Võ Minh Lâm làm thủ tục hải quan nhập khẩu lô hàng với giá 10 triệu đồng/container. Trong quá trình phối hợp với cán bộ Hải quan kiểm hóa, ông Lâm thấy số lượng vải chứa trong hai container nhiều hơn so với số lượng hàng ghi trên tờ khai hải quan nên điện thoại báo cho Hằng biết. Tuy nhiên Hằng yêu cầu ông Lâm khai báo đúng theo số lượng ghi trên vận đơn nên ông Lâm thực hiện khai báo theo đúng chỉ đạo của Hằng.
Bản kết luận định giá tài sản của hội đồng định giá kết luận vải sợi tổng hợp dùng để may võng - Stock Polyester Fabric (hàng tồn kho, 1 kg = 2,6 mét) mới 100% do Đài Loan sản xuất, số lượng 12.990kg (tương đương 33.774m) tại thời điểm tháng 4/2016 trị giá 1.463.540.000 đồng.
Bản án sơ thẩm số 481/2022/HS-ST ngày 28/9/2022 TAND TP HCM tuyên phạt bị cáo Lâm Thị Thu Hằng 12 năm tù về tội “Buôn lậu”. Sau khi xét xử sơ thẩm, bị cáo Lâm Thị Thu Hằng kháng cáo. Sau đó TAND cấp cao tại TP HCM tuyên hủy bản án sơ thẩm để điều tra lại.
    |
 |
| Vải sợi tổng hợp dùng để may võng. (Ảnh minh hoạ) |
Đề nghị giữ nguyên án sơ thẩm
Tuy nhiên, VKSND TP HCM nhận thấy kết luận trong bản án phúc thẩm không phù hợp với những tình tiết khách quan của vụ án.
Cụ thể, bản án phúc thẩm nhận định: “Trong buổi định giá tài sản ông Tạ Quang Vinh, Phó Giám đốc Sở Tài chính là Chủ tịch Hội đồng định giá bận tham gia cuộc họp khác nên không tham gia cuộc họp định giá ngày 12/9/2016, nhưng tại biên bản định giá thể hiện ông Tạ Quang Vinh có tham gia Hội đồng định giá và biểu quyết nên biên bản định giá không thể hiện đúng diễn biến của việc định giá.
Về nội dung này, VKSND TP HCM nhận thấy: Hội đồng định giá trong tố tụng hình sự cấp thành phố đã thực hiện định giá tài sản theo quyết định trưng cầu định giá tài sản của Cơ quan CSĐT Công an TP HCM đúng theo quy định tại Nghị định 26/2005/NĐ-CP ngày 2/3/2005 của Chính phủ về Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự, Thông tư 55/2006/TT-BTC ngày 22/6/2006 của Bộ Tài chính về hướng dẫn thực hiện một số điều của Nghị định số 26/2005/NĐ-CP ngày 02/3/2005 của Chính phủ về Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng Hình sự.
Mặc dù trong quy trình thực hiện định giá tài sản về mặt thủ tục có thiếu sót nhưng không làm thay đổi bản chất việc xác định giá của tài sản cần định giá vì kết quả định giá là do cả hội đồng, việc khảo sát giá được hội đồng thực hiện là có thật, ông Tạ Quang Vinh không có mặt lúc họp nhưng sau đó đồng ý kết quả và ký biên bản là phù hợp.
Về nhận định “ngày 22/10/2021, hội đồng định giả đã tiến hành họp và kết luận 12.990kg vải sợi tổng hợp Polyester tương đương 33.774m có tổng giá trị là 1.463.540.000 đồng. Tuy nhiên theo biên bản định giá thể hiện thời gian bắt đầu phiên họp là 8h50’ ngày 22/10/2021, kết thúc vào 9h0’ cùng ngày, thời gian họp định giá chỉ diễn ra trong 10 phút; không thể hiện hội đồng định giá đã tiến hành khảo sát giá thị trường theo quy định; ngoài ra, từ tháng 6/2021 đến tháng 10/2021, dịch COVID-19 diễn ra phức tạp, thực hiện giãn cách xã hội, hầu như các chợ bán vải đều đóng cửa nên hội đồng định giả không thể tiến hành khảo sát giá thị trường được” của bản án phúc thẩm.
VKSND TP HCM nhận thấy: Thời gian từ lúc 8h50’ đến 9h0’ thể hiện trong biên bản định giá theo trình bày của ông Nguyễn Văn Cảnh (Ủy viên Thường trực Hội đồng định giá tài sản) là thời gian lập biên bản sau khi tổ khảo sát giá đã thực hiện khảo sát giá thị trường trước đó, các tài liệu khảo sát giá đã gửi trước cho các thành viên, thời gian họp định giá chỉ bàn đánh giá, thống nhất, không phải đi khảo sát giá lại, thời gian họp dài hay ngắn không ảnh hưởng đến kết quả định giá. Biên bản họp không thể hiện hội đồng định giá đã tiến hành khảo sát giá thị trường theo quy định không có nghĩa là bỏ qua bước khảo sát giá.
“Bản án phúc thẩm nhận định “hầu hết các chợ bán vải đều đóng cửa nên hội đồng định giá không thể tiến hành khảo sát giá thị trường được” là không phù hợp, vì Chỉ thị 18/CT-UBND ngày 30/9/2021 của Chủ tịch UBND TP HCM về tiếp tục kiểm soát, điều chỉnh các biện pháp phòng, chống dịch COVID-19 và từng bước phục hồi, phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn thành phố cho phép các hoạt động sản xuất, thương mại, kinh doanh, dịch vụ gồm: Trung tâm thương mại, siêu thị, siêu thị mini, cửa hàng tiện lợi, cửa hàng tạp hóa, chợ đầu mối, chợ truyền thống...”. Như vậy, việc hội đồng định giá thực hiện khảo sát giá từ ngày 30/9/2021 đến ngày 22/10/2021 là hoàn toàn có thể thực hiện được”, VKSND TP HCM khẳng định.
Bản án phúc thẩm cũng nhận định “ông Cảnh thừa nhận các phiếu khảo sát giá của hội đồng định giá không có mẫu vải màu trắng lưu trong hồ sơ định giá mà chỉ có các màu khác nhau... Về nội dung này, VKSND TP HCM cho rằng bản án phúc thẩm nhận định chưa đúng với các tài liệu có tại hồ sơ vụ án, bởi lẽ cơ quan điều tra đã đưa đúng mẫu, để làm cơ sở cho hội đồng định giá tiến hành khảo sát giá trên thị trường.
Bản án phúc thẩm cũng cho rằng việc từ chối định giá theo khối lượng kg của hội đồng định giá là không khách quan và không đúng quy định của pháp luật” và nhận định án sơ thẩm chấp nhận việc định giá theo mét là không khách quan và không đúng giá trị thực tế.
Đối với nội dung này, VKSND TP HCM cho biết trong quá trình điều tra vụ án, tại các biên bản làm việc, biên bản ghi lời khai đối với Võ Minh Lâm và biên bản ghi lời khai, biên bản hỏi cung bị can Lâm Thị Thu Hằng, đều khai số vải thu giữ được quy đổi từ kg ra mét là 1kg = 2,6m. Tại tờ khai hàng hóa nhập khẩu cũng được Lâm khai nhận, mô tả hàng hóa “vải từ sợi tổng hợp dùng để may võng (hàng tồn kho; 1kg=2,6m), mới 100%”; khi khảo sát giá thị trường không có giá bán theo kg mà chỉ có giá bán theo mét nên hội đồng định giá tài sản tính theo đơn vị tính là “mét” là có căn cứ, đúng pháp luật.
“Bản án phúc thẩm nhận định cần áp dụng nguyên tắc có lợi cho bị cáo, căn cứ vào tờ khai hàng hóa nhập khẩu, vận đơn là không đúng quy định của pháp luật, đây là các mặt hàng lưu thông tại thị trường Việt Nam, không thể xác định giá trị hàng hóa buôn lậu theo khai báo của bị cáo mà phải căn cứ vào kết quả định giá của hội đồng định giá để xác định đúng trị giá hàng hóa buôn lậu làm căn cứ xác định khung hình phạt tương ứng của điều luật áp dụng cho bị cáo. Căn cứ kết luận định giá của hội đồng định giá thì khung hình phạt áp dụng đối với bị cáo theo điểm a khoản 4 Điều 188 BLHS năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 là có căn cứ, đúng quy định của pháp luật” VKSND TP HCM nêu rõ.
Từ đó, VKSND TP HCM đề nghị Viện trưởng VKSND tối cao xem xét kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm đối với bản án hình sự phúc thẩm số 712/2023/HS-PT ngày 22/9/2023 của TAND cấp cao tại TP HCM theo hướng hủy bản án phúc thẩm, giữ nguyên bản án sơ thẩm số 481/2022/HSST ngày 28/9/2022 của TAND TP HCM./.