Viện kiểm sát kiến nghị phòng ngừa tội phạm ma túy tại xã Cư Né

Người nghiện ma túy “nóng lên một cách đột biến”

Theo thống kê trong 6 tháng đầu năm 2023, xã Cư Né “nóng lên một cách đột biến” với 25 người nghiện ma túy (tăng hơn 90% so với cùng kỳ, chiếm 83,3% số người nghiện trong toàn huyện). Đáng chú ý, 100% số người nghiện không có nghề nghiệp ổn định, trình độ học vấn thấp; đều là người Êđê (chiếm gần 97% số người nghiện là người đồng bào dân tộc thiểu số của cả huyện) và 24/25 người nghiện này có độ tuổi từ 18 đến 30 tuổi…

Ngoài ra, trong 25 trường hợp nghiện ma túy bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc thì phần lớn đều thực hiện các hành vi Trộm cắp tài sản, Cướp giật tài sản để có tiền mua má túy sử dụng.

Kiểm sát viên kiểm sát khám nghiệm hiện trường tại "vườn cần sa".

Viện kiểm sát xác định nguyên nhân

Từ thực trạng tội phạm về ma tuý như trên, VKSND huyện Krông Búk xác định những nguyên nhân chủ yếu như sau:

Về khách quan, xã Cư Né là địa phương có điều kiện kinh tế, xã hội tương đối khó khăn với tỷ lệ người đồng bào dân tộc thiểu số chiếm khoảng 59% (chủ yếu là người Êđê); người dân sống chủ yếu dựa vào sản xuất nông nghiệp và chăn nuôi, với cây trồng chủ lực là lúa nương, cà phê, sầu riêng, bơ, tiêu..., chính vì vậy người dân luôn bị động, nếu thời tiết khắc nghiệt sẽ mất mùa, thua lỗ. Trong khi đó, tình hình kinh tế chung của cả nước và địa phương hiện nay đang gặp nhiều khó khăn, tỷ lệ thất nghiệp ở mức cao…là một trong những nguyên nhân phát sinh các loại tội phạm nói chung và và tội phạm về ma túy nói riêng.

Ngoài ra, xã Cư Né nằm ở vị trí vắt ngang Quốc lộ 14, giáp ranh với huyện Ea Hleo, có đường đi tắt qua huyện Krông Năng, là những địa phương có tình hình tội phạm ma túy khá phức tạp, nên xã cũng phần nào chịu ảnh hưởng bởi nhóm tội phạm này.

Địa phương còn có sự phân hóa về trình độ học vấn trong cộng đồng dân cư. Trong khi, gia đình có sự buông lỏng về quản lý, ít quan tâm đến giáo dục, thanh niên sớm bỏ học, không có việc làm ổn định,…làm cho một bộ phận thanh niên thiếu hiểu biết về kiến thức pháp luật, xã hội nên dễ bị đối tượng xấu lôi kéo vào con đường “hút, chích”, nghiện ngập.

Sự phát triển của nền kinh tế thị trường, nhiều nghành nghề nhạy cảm  mọc ra xung quanh địa bàn xã. Các đối tượng phạm tội nhắm đến những nơi này để thực hiện hành vi mua bán dâm, mua bán, tổ chức sử dụng trái phép các chất ma túy… Bên cạnh sự tò mò bởi những cái mới lạ, lạ lẫm thì mặt hàng “siêu lợi nhuận” ma túy không kể là những người già, người trung niên hay thanh thiếu niên đều có thể phạm tội vì ma lực hấp dẫn của đồng tiền.

Xã Cư Né là “điểm nóng” phức tạp về tệ nạn ma túy của huyện Krông Búk.

Về chủ quan, như đã phân tích, người nghiện tập trung vào lứa tuổi thanh, thiếu niên, đây là lứa tuổi suy nghĩ còn non nớt, tự bản thân dễ bị lôi kéo, nhận thức chưa đầy đủ về tác hại của ma túy trong khi trình độ học thức không cao, không có nghề nghiệp ổn định nên dễ dàng trở thành tội phạm về ma túy.

Một số gia đình có cha mẹ không gương mẫu, vi phạm chuẩn mực đạo đức, pháp luật; gia đình có hoàn cảnh khó khăn, không hòa thuận, hạnh phúc; cha mẹ ít quan tâm, không biết cách giáo dục con cái thì sẽ góp phần hình thành nhân cách lệch lạc của con cái từ thời thơ ấu….

Một bộ phận người dân còn có sự thờ ơ, vô cảm, không nêu cao tinh thần trách nhiệm đối với xã hội, ngại va chạm, sợ bị trả thù; ý thức cho rằng công tác đấu tranh phòng chống tội phạm là nhiệm vụ do ngành Công an đảm nhiệm thực hiện…nên bỏ mặc những hành vi tiêu cực đang xảy ra xung quanh.

Công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục của các cơ quan chức năng về những tinh hoa văn hóa tốt đẹp của dân tộc còn có những hạn chế nhất định; chưa có nội dung, hình thức, phương pháp phù hợp nên thiếu sức hút, cũng như chưa phê phán kịp thời các hành vi tiêu cực trong xã hội. Trong khi đó, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật chưa được thực sự được chú trọng đúng mực, chưa tiến hành sâu rộng đến từng khu dân cư, trường học…

Có lúc, có thời điểm chính quyền địa phương chưa có sự quan tâm nhất đến công tác quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy (là biện pháp phòng ngừa nhằm giúp người sử dụng trái phép chất ma túy không tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy, phòng ngừa các hành vi vi phạm pháp luật của họ); chưa thực hiện hiệu quả công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật về tội phạm ma túy; chưa có sự phối hợp nhịp nhàng giữa cơ sở cai nghiện ma túy và chính quyền, đoàn thể nơi có người cai nghiện cư trú…

Đại diện lãnh đạo Viện kiểm sát tham gia kiểm tra, giám sát tại hiện trường.

Viện kiểm sát kiến nghị giải pháp

Để bảo đảm phòng ngừa tội phạm và vi phạm pháp luật về ma túy, nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước, góp phần giảm thiểu những nguyên nhân, điều kiện làm phát sinh vi phạm, tội phạm nói chung và tội phạm về ma túy nói riêng, Viện trưởng VKSND huyện Krông Búk kiến nghị đồng chí Chủ tịch UBND xã và đồng chí Trưởng Công an xã Cư Né quan tâm thực hiện các nội dung sau đây:

Về phía Ủy ban nhân dân xã

Một là, Tiếp tục thực hiện nghiêm Điều 4 Bộ luật Hình sự 2015 về trách nhiệm phòng ngừa và đấu tranh chống tội phạm.

Hai là, Chủ tịch UBND xã tiếp tục triển khai, thực hiện nghiêm Quyết định số 1001/QĐ-TTg ngày 27/6/2011 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt “Chiến lược Quốc gia, phòng chống và kiểm soát ma túy ở Việt Nam đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030”; Chỉ thị 36-CT/TW ngày 16/8/2019 của Bộ Chính trị về “Tăng cường, nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống và kiểm soát ma túy”...Đồng thời, quy định rõ trách nhiệm người đứng đầu trong chỉ đạo lĩnh vực quản lý, điều hành công tác phòng, chống ma túy trên địa bàn.

Ba là, Chỉ đạo các cơ quan chuyên môn thuộc UBND xã, đoàn thể có liên quan, đặc biệt là Đoàn thanh niên tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về phòng, chống ma túy nhằm nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật của người dân về tác hại của ma túy, tăng cường khả năng tự phòng ngừa của quần chúng nhân dân, nhất là đối tượng đồng bào dân tộc thiểu số và thanh thiếu niên.

Căn cứ vào tình tình thực tế tại địa phương đề ra những giải pháp phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa và đấu tranh phòng chống ma túy, như: Phối hợp các ban, ngành, đoàn thể đến tận khu dân cư và từng hộ gia đình để tham gia thực hiện công tác phòng, chống tệ nạn ma túy; tăng cường vận động những gia đình có người thân nghiện ma túy tự giác tham gia công tác cai nghiện ma túy đồng thời đăng ký nhận giúp đỡ, cảm hóa giáo dục những người lầm lỗi tại cộng đồng; Vận động, kêu gọi xây dựng và nhân rộng mô hình “Camera giám sát an ninh”, “Đèn năng lượng mặt trời thắp sáng đường quê” tại các con hẻm; xây dựng mô hình “Quản lý, cảm hóa, giáo dục, giúp đỡ người lầm lỗi tại cộng đồng dân cư”….

Cần căn cứ vào tình tình thực tế tại địa phương đề ra những giải pháp phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa và đấu tranh phòng chống ma túy.

Bốn là, Thực hiện tốt chính sách dân tộc nhằm nâng cao chất lượng sống cho đồng bào dân tộc thiểu số.

Năm là, Phối hợp cùng các cơ quan, tổ chức hữu quan xây dựng cơ chế, chính sách, huy động, hỗ trợ, tạo điều kiện, tạo công ăn việc làm, tái hòa nhập cộng đồng cho các đối tượng sau khi chấp hành xong án, cai nghiện tập trung trở về địa phương sinh sống, xóa bỏ tâm lý mặc cảm của người nghiện ma túy sau khi trở về xã hội để phòng chống tái nghiện, xây dựng các mô hình quản lý sau cai nghiện.

Sáu là, Đẩy mạnh công tác quản lý, giáo dục người nghiện ma túy. Công tác cai nghiện bắt buộc cần được thực hiện triệt để; khuyến khích gia đình của người nghiện có nơi cư trú rõ ràng đưa người nghiện đi cai nghiện tự nguyện.

Bảy là, Coi trọng phong trào quần chúng tham gia phòng chống tội phạm ma túy, trong đó cần kiện toàn, nâng cao trách nhiệm của các thôn, trưởng thôn, phó trưởng thôn, là những người thường trực, có năng lực trực tiếp phòng, chống và kiểm soát tệ nạn ma túy tại địa phương phù hợp với yêu cầu trong tình hình mới, cũng như  kịp thời phát hiện và đấu tranh triệt xóa các đường dây, ổ nhóm mua bán ma túy trên địa bàn.

Thời gian qua, Công an huyện Krông Búk phát hiện nhiều đối tượng trồng trái phép cây cần sa trong rẫy.

Về phía Công an xã

Một là, Tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả các chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước về công tác phòng, chống tội phạm và công tác xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc. Trọng tâm là: Chương trình Quốc gia phòng chống tội phạm; Kết luận số 95/KL-TW ngày 02/4/2014 của Ban Bí thư “Về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 21-CT/TW của Bộ Chính trị về tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác phòng, chống và kiểm soát ma túy trong tình hình mới”; các văn bản của Trung ương và địa phương về công tác phòng chống tội phạm nói chung và tội phạm về ma túy nói riêng…

Hai là, Với phương châm “phòng hơn chống”, lực lượng công xã tăng cường phối hợp, triển khai, nhân rộng mô hình “Tổ công tác tuần tra phối hợp” (tăng cường độ tuần tra tại các địa bàn phức tạp, địa bàn có nguy cơ…) để phòng ngừa, ngăn chặn các loại tội phạm do nguyên nhân xã hội nói chung (nhất tội phạm về cướp giật, trộm cắp vặt, trật tự, an toàn giao thông...) và tội phạm về ma túy nói riêng. Đồng thời xây dựng và duy trì mô hình các tổ, đội săn bắt cướp (SBC) và các mô hình quần chúng tham gia đấu tranh phòng, chống tội phạm, góp phần kiềm chế kéo giảm tội phạm, giảm thiểu lượng tin báo, tố giác tội phạm tại địa phương nói chung, cũng như kịp thời phát hiện và triệt xóa kịp thời các điểm, tụ điểm mua bán, sử dụng trái phép chất ma túy trên địa bàn.

Ba là, Tiếp tục thiết lập, tổ chức thực hiện có hiệu quả hoạt động của các đường dây “nóng” (điện thoại, email, zalo), hòm thư tố giác tội phạm tại Trụ sở Công an xã để tiếp nhận, xử lý kịp thời mọi thông tin, tài liệu liên quan đến tội phạm (thực tế chứng minh rằng, nhân dân “biết rất nhiều thông tin” nhưng vì lý do sợ bị trả thù nên không giám tố giác trực tiếp. Vì vậy, cần tăng cường các mô hình này để kịp thời tiếp nhận các tin báo, tố giác tội phạm).

Bốn là, Phối hợp cùng lực lượng Công an huyện, Công an tỉnh thực hiện có hiệu quả hơn công tác tuyên truyền và phối hợp với các cơ quan tiến hành tố tụng của huyện Krông Búk trong việc điều tra, truy tố, xét xử tội phạm về ma túy nhằm tạo sức mạnh răn đe, phòng ngừa chung trong cộng đồng./.