Qua công tác kiểm sát hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với Trần Thanh T (sinh ngày 27/01/1992, trú tại thôn Cúc Bồ, xã Khúc Thừa Dụ, TP Hải Phòng), VKSND khu vực 13 thành phố Hải Phòng xác định:
Công an xã Khúc Thừa Dụ đã có nhiều thiếu sót trong quá trình lập hồ sơ, dẫn đến TAND khu vực 13 không thể mở phiên họp theo quy định và buộc phải trả hồ sơ để khắc phục như: Không quản lý đối tượng trong thời gian xác định tình trạng nghiện và giai đoạn chờ lập hồ sơ. Lập biên bản vi phạm khi đối tượng đã bỏ đi khỏi địa phương; người vi phạm không biết việc bị lập biên bản, không có bản tường trình, không thể hiện quan điểm về hành vi. Không thông báo cho người bị đề nghị về việc lập hồ sơ theo đúng trình tự tại Luật Xử lý vi phạm hành chính và Thông tư liên tịch số 03/2025. Không bảo đảm quyền đọc hồ sơ trong 3 ngày làm việc, một quyền quan trọng nhằm bảo vệ lợi ích công dân. Không thu thập tài liệu về nhân thân, tiền án, tiền sự, ảnh hưởng đến việc xem xét, đánh giá đầy đủ đối tượng bị đề nghị áp dụng biện pháp cưỡng chế.
Những thiếu sót trên đã vi phạm Điều 103 Luật Xử lý vi phạm hành chính (sửa đổi, bổ sung năm 2025). Điều 41 và 42 Nghị định 116/2021/NĐ-CP của Chính phủ. Điều 7 Thông tư liên tịch số 03 ngày 1/3/2025 của Bộ Công an – VKSND tối cao – TAND tối cao. Các quy định này nêu rõ: hồ sơ đề nghị phải đầy đủ, chính xác; người bị đề nghị phải được thông báo, được đọc hồ sơ và thực hiện quyền của mình trong thời hạn luật định. Cơ quan lập hồ sơ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính hợp pháp của toàn bộ tài liệu.
Nhằm bảo đảm việc áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đúng quy định, VKSND khu vực 13, TP Hải Phòng đã ban hành văn bản kiến nghị Công an xã Khúc Thừa Dụ: Tổ chức kiểm điểm, rút kinh nghiệm đối với các thiếu sót nêu trên để bảo đảm công tác lập hồ sơ trong thời gian tới được thực hiện đúng trình tự pháp luật.
Đồng thời tập trung rà soát, đối chiếu thành phần hồ sơ, tính hợp pháp của các tài liệu trước khi chuyển sang cơ quan chức năng. Mỗi hồ sơ cần được kiểm tra nhiều bước để hạn chế tối đa sai sót. Phối hợp với các cơ quan cấp trên tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ, cập nhật các quy định pháp luật mới về lập hồ sơ đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc cho lực lượng Công an xã. Tăng cường pháp chế – nâng cao hiệu quả phòng, chống ma túy.
Biện pháp đưa người nghiện ma túy vào cơ sở cai nghiện bắt buộc là một công cụ quan trọng nhằm phòng ngừa tội phạm, bảo đảm trật tự an toàn xã hội. Tuy nhiên, hiệu quả của biện pháp này phụ thuộc trực tiếp vào chất lượng và tính pháp lý của hồ sơ do cơ quan Công an lập. “Việc lập hồ sơ không đúng, không đủ tài liệu pháp lý theo quy định là nguyên nhân trực tiếp khiến biện pháp xử lý không được áp dụng kịp thời. Đây là sai sót cần được chấn chỉnh nghiêm túc nhằm bảo đảm tính răn đe và hiệu quả của biện pháp cai nghiện bắt buộc.”
Việc VKSND khu vực 13 phát hiện và kiến nghị khắc phục vi phạm không chỉ giúp bảo vệ quyền công dân mà còn góp phần nâng cao trách nhiệm của lực lượng làm công tác phòng, chống ma túy, củng cố pháp chế và niềm tin của nhân dân đối với hoạt động của các cơ quan bảo vệ pháp luật. “Mỗi tài liệu trong hồ sơ đều có ý nghĩa pháp lý quan trọng. Chỉ một sai sót nhỏ cũng có thể khiến quá trình xử lý kéo dài, thậm chí dừng lại. Việc tuân thủ đúng trình tự là bắt buộc, không thể xem nhẹ.”