Tối 18/3/2024, tại bản Chung Sơn, xã Sơn Thủy, huyện Quan Sơn (tỉnh Thanh Hóa) diễn ra Lễ hội Mường Xia năm 2024. Dự lễ khai mạc có Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Thanh Hóa Nguyễn Văn Thi; đại diện lãnh đạo một số ban, sở, ngành, huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh; huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình; lãnh đạo huyện Viêng Xay, tỉnh Hủa Phăn (nước CHDCND Lào) cùng đông đảo cán bộ, Nhân dân trên địa bàn huyện và du khách.
    |
 |
| Chương trình nghệ thuật Lễ hội Mường Xia 2024. |
Lễ hội Mường Xia đã được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2022. Đây là hoạt động văn hóa, tín ngưỡng quan trọng trong đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào dân tộc Thái huyện Quan Sơn; dịp để người dân tưởng nhớ Tướng quân Tư Mã Hai Đào - người có công lớn trong việc đánh tan quân xâm lược, mang lại cuộc sống thanh bình, ấm no cho người dân biên giới miền Tây Xứ Thanh.
|
 |
Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Thanh Hóa Nguyễn Văn Thi tặng quà cho cán bộ và Nhân dân xã Sơn Thủy.
|
Để nhớ ơn công lao to lớn của Tư Mã Hai Đào - người đã có công gìn giữ biên cương của Tổ quốc, mang lại ấm no cho bản làng, hàng năm cứ đến ngày mùng 9 - 10 tháng 2 (âm lịch) đồng bào dân tộc Thái nơi đây lại tổ chức lễ hội Mường Xia.
Lễ hội cũng tái hiện quá trình hình thành và phát triển của Mường Xia gắn với lịch sử hình thành từ Mường Chu Sàn, truyền thuyết về tình yêu của đôi trai tài gái sắc nơi núi Pha Dùa và những phong tục tập quán, tín ngưỡng của người Thái đất Mường Xia.
|
 |
Các đại biểu tham dự lễ hội.
|
Ngày nay, Lễ hội Mường Xia không chỉ thu hẹp ở đồng bào dân tộc Thái thuộc xã Sơn Thủy, huyện Quan Sơn, mà còn là nơi giao lưu, sinh hoạt văn hóa giữa các dân tộc anh em Thái, Kinh, Mường huyện Quan Sơn và vùng Mường Đào, huyện Bá Thước (quê hương của Tư Mã Hai Đào), vùng Mường Bén và Mường Xôi của nước bạn Lào.
|
 |
Chương trình hòa tấu nhạc cụ dân tộc tại lễ hội.
|
|
 |
| Chương trình hòa tấu nhạc cụ dân tộc tại lễ hội. |
|
 |
Trình diễn trang phục truyền thống tại lễ hội.
|
|
 |
| Trình diễn nghệ thuật tái hiện lại hình ảnh Tướng quân Tư Mã Hai Đào. |
Trải qua những thăng trầm của lịch sử, Lễ hội Mường Xia vẫn được người dân địa phương trao truyền qua nhiều thế hệ. Hiện nay, lễ hội có sự thay đổi để phù hợp với thực tế nhưng vẫn giữ được “hồn cốt” vốn có. Với những giá trị lịch sử, nhân văn và khoa học sâu sắc, năm 2022 Lễ hội Mường Xia được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.
|
 |
| Nét đẹp của cô gái Thái trong trang phục truyền thống tại Lễ hội Mường Xia. |
|
 |
| Hình ảnh người đồng bào Thái đang hòa tấu nhạc cụ. |
|
 |
| Hình ảnh người dân và du khách tham gia đốt lửa trại trong Lễ hội. |
|
 |
Hình ảnh người dân và du khách tham gia đốt lửa trại trong Lễ hội.
|
|
 |
| Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Nguyễn Văn Thi tham gia múa sạp. |
|
 |
Rượu cần là một phong tục của đồng bào người Thái trong Lễ hội.
|
Lễ hội Mường Xia 2024 được huyện Quan Sơn tổ chức với nhiều hoạt động văn hóa, thể thao giàu bản sắc văn hóa truyền thống, thu hút đông đảo Nhân dân và du khách quan tâm, tham gia./.
|
Theo Dư Địa chí huyện Quan Sơn, Tướng quân Tư Mã Hai Đào là người họ Hà, sinh ra ở Mường Đào thuộc xã Điền Quang, huyện Bá Thước, tỉnh Thanh Hóa. Ông mồ côi cha mẹ từ rất sớm, lúc còn nhỏ ông là đứa trẻ thông minh, đam mê luyện tập bắn cung, mài kiếm.
Lớn lên Tư Mã Hai Đào có vóc dáng lực lưỡng, tướng mạo phi phàm, giỏi võ nghệ. Nghe tin triều đình mở hội đấu võ chiêu mộ hiền tài, phò vua diệt giặc cứu nước, ông được quan Lang cho theo đến kinh kỳ tham gia hội thi đấu võ. Võ đài năm ấy, ông liên tục thắng cuộc trước sự thán phục của nhiều người.
Tiếng lành đồn xa, cái tên Hai Đào gắn liền với tướng mạo phi phàm, tinh thông võ nghệ đã làm rung động trái tim con gái nhà vua. Con gái nhà vua đã đem lòng yêu mến Tư Mã Hai Đào, nhà vua đã tác hợp cho hai người và yêu cầu thầy đồ dạy chữ cho con rể. Được học chữ và thường xuyên tập luyện võ, ông trở thành người văn võ song toàn.
Cũng vào thời điểm này, giặc phương Bắc đang rình rập biên giới đất liền miền Tây xứ Thanh, Tư Mã Hai Đào đã xin cấp binh mã, vũ khí, lương thực để lên trấn ải vùng biên cương. Để tạo nên sức mạnh tổng hợp, ông triệu tập thêm binh lính, chuẩn bị lương thực, rèn thêm vũ khí rồi đưa quân lên biên giới (xã Tén Tằn, huyện Mường Lát ngày nay) đánh đuổi giặc ngoại xâm, trấn ải biên cương. Đoàn quân đã chiến đấu anh dũng và giành chiến thắng, mang lại cuộc sống bình yên cho Nhân dân.
Sau khi đánh đuổi giặc ngoại xâm, biên giới thanh bình, Tư Mã Hai Đào đã chọn Mường Xia làm thủ phủ. Từ đó, Mường Xia trở nên sầm uất, dân cư tập trung đông đúc, các hoạt động giao thương trở nên tấp nập. Khi về già, ông mất tại Mường Xia, người dân an táng ông tại núi Pha Dùa.
|