Hải Phòng - Thành phố đổi mới sáng tạo và kết nối toàn cầu trong kỷ nguyên mới

Lãnh đạo TP Hải Phòng tham quan các gian hàng trưng bày sản phẩm, giải pháp công nghệ tại TECHFEST HaiPhong 2025

Trên nền tảng các Nghị quyết chiến lược của Trung ương và thành phố, Hải Phòng đặt mục tiêu xây dựng thành phố cảng biển công nghiệp hiện đại, xanh, thông minh và đáng sống tầm cỡ Đông Nam Á, nơi hội tụ dòng vốn, công nghệ, tri thức và văn hóa quốc tế.

Đổi mới sáng tạo - trụ cột tăng trưởng trong giai đoạn mới

Trong bức tranh phát triển của Hải Phòng hôm nay, đổi mới sáng tạo được xác định là “động cơ mới” để chuyển dịch mô hình tăng trưởng từ dựa vào tài nguyên và lao động giá rẻ sang dựa vào tri thức, công nghệ cao và quản trị hiện đại. Đại hội Đảng bộ thành phố nhiệm kỳ 2025 - 2030 đã lựa chọn khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là một trong ba đột phá chiến lược, trong bối cảnh Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Hạt nhân của quá trình chuyển đổi này là không gian công nghiệp - cảng biển quy mô lớn. Khu kinh tế Đình Vũ - Cát Hải với diện tích hơn 22.500 ha, cùng hệ thống khoảng 14 khu công nghiệp đang hoạt động trên địa bàn với tổng diện tích trên 6.100 ha, đã thu hút hàng trăm dự án FDI công nghệ cao, điện tử, cơ khí chính xác, logistics, công nghiệp sạch. Nhiều tập đoàn lớn như LG, Bridgestone, Pegatron, DEEP C, VSIP… đã biến Hải Phòng thành cứ điểm sản xuất chiến lược của khu vực, kéo theo nhu cầu mạnh mẽ về nhân lực chất lượng cao, hạ tầng số và các dịch vụ đổi mới sáng tạo.

Giai đoạn 2021 - 2025, Hải Phòng thu hút hơn 20 tỉ USD vốn FDI, tăng gần 1,9 lần so với nhiệm kỳ trước; lũy kế đến năm 2025 đạt khoảng 33,8 tỉ USD với hơn 1.020 dự án, trong đó Hàn Quốc dẫn đầu với trên 15 tỉ USD vốn đăng ký. Cùng thời gian đó, tỉnh Hải Dương (trước khi hợp nhất) thu hút hơn 11 tỉ USD FDI. Sau khi hình thành không gian phát triển mới, khu vực Hải Phòng mở rộng sở hữu quy mô FDI lũy kế khoảng 44 - 45 tỉ USD - một “dòng vốn dài hạn” tạo nền tảng quan trọng cho chiến lược trở thành trung tâm công nghiệp công nghệ cao và đổi mới sáng tạo của vùng.

Trên nền tảng công nghiệp - cảng biển, Hải Phòng chủ động “bơm thêm động cơ” khoa học - công nghệ. Ngân sách dành cho khoa học - công nghệ của thành phố giai đoạn gần đây tăng gần 3,5 lần, từ khoảng 63 tỉ đồng lên hơn 210 tỉ đồng/năm; hệ thống 41 phòng thí nghiệm đạt chuẩn quốc gia được hình thành trong các trường đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp. Thành phố đang triển khai khu phức hợp khoa học - giáo dục - đô thị quy mô gần 100 ha, định hướng tập trung vào công nghệ cao, trí tuệ nhân tạo, bán dẫn, công nghệ sinh học.

Ông Hoàng Minh Cường - Phó Chủ tịch UBND TP Hải Phòng và Chủ tịch Viện KIST - Sang Rok Oh ký kết Biên bản ghi nhớ hợp tác trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Song song với đó, Hải Phòng xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo với tầm nhìn dài hạn. Kế hoạch về phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp giai đoạn 2021 - 2025 đã hỗ trợ hơn 120 dự án, mô hình khởi nghiệp, trong đó nhiều dự án bước đầu thương mại hóa sản phẩm. Thành phố tổ chức thường niên Ngày hội Khởi nghiệp - Đổi mới sáng tạo (Techfest Hải Phòng) với mục tiêu đưa Hải Phòng vào nhóm 1.000 hệ sinh thái khởi nghiệp hàng đầu thế giới, kết nối các quỹ đầu tư, chuyên gia, mạng lưới cố vấn trong và ngoài nước.

Một điểm nhấn khác là chủ trương xây dựng Quỹ đầu tư mạo hiểm công - tư quy mô khoảng 500 tỉ đồng, tập trung vào doanh nghiệp khởi nghiệp công nghệ cao, đổi mới sáng tạo trong các lĩnh vực như công nghệ số, logistics thông minh, kinh tế biển xanh. Quỹ này được xem là công cụ tài chính quan trọng để chia sẻ rủi ro, khuyến khích doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư đổi mới công nghệ, nâng cấp dây chuyền sản xuất theo hướng “xanh, thông minh, tự động hóa”.

Cùng với đó, các trường đại học và viện nghiên cứu trên địa bàn như Đại học Hàng hải Việt Nam, Đại học Hải Phòng, hệ thống trường tư thục, trường quốc tế… được định hướng trở thành “vườn ươm tri thức” cho hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của thành phố, thông qua các chương trình ươm tạo start-up, phòng lab mở, câu lạc bộ nghiên cứu trẻ, các chương trình liên kết đào tạo với doanh nghiệp FDI và tập đoàn công nghệ quốc tế.

Mở rộng hợp tác quốc tế, xây dựng “thành phố kết nối toàn cầu”

Nếu đổi mới sáng tạo là “động cơ bên trong”, thì hợp tác quốc tế chính là “cửa sổ rộng mở” đưa Hải Phòng hội nhập sâu với thế giới. Đến nay, thành phố có giao thương với hơn 130 quốc gia và vùng lãnh thổ, thiết lập quan hệ hợp tác hữu nghị với 31 địa phương nước ngoài, ký 61 thỏa thuận hợp tác quốc tế trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, giáo dục, khoa học - công nghệ.

Hải Phòng tăng cường đồng hành, hỗ trợ doanh nghiệp FDI tháo gỡ khó khăn.

Các đối tác chiến lược của Hải Phòng trải rộng từ Đông Bắc Á, ASEAN tới châu Âu và Bắc Mỹ, với những thành phố cảng và trung tâm công nghiệp như Kitakyushu (Nhật Bản), Incheon (Hàn Quốc), Seattle (Hoa Kỳ), Vladivostok (Nga), Hải Khẩu (Trung Quốc)… Các mối quan hệ này không chỉ dừng lại ở ngoại giao hữu nghị mà từng bước được cụ thể hóa bằng hợp tác FDI, chương trình trao đổi chuyên gia, giao lưu văn hóa - giáo dục và các dự án đô thị thông minh, thích ứng biến đổi khí hậu.

Hải Phòng cũng tích cực tham gia các diễn đàn, hiệp hội cảng biển khu vực và quốc tế như Hiệp hội Cảng biển Việt Nam (VPA), Hiệp hội Cảng biển ASEAN (APA) và các chương trình hợp tác do Hiệp hội Cảng biển quốc tế (IAPH) và Chương trình Cảng biển Bền vững Thế giới (WPSP) khởi xướng. Thông qua đó, thành phố từng bước tiếp cận các tiêu chuẩn “cảng xanh, cảng thông minh”, chia sẻ kinh nghiệm về số hóa hoạt động khai thác cảng, giảm phát thải khí nhà kính, bảo vệ môi trường biển.

Trên phương diện cải cách môi trường đầu tư, Hải Phòng là một trong những địa phương đi đầu triển khai mạnh cơ chế “một cửa, một cửa liên thông” trong thu hút đầu tư, nhất là tại Khu kinh tế Đình Vũ - Cát Hải, nơi Ban Quản lý Khu kinh tế (HEZA) được giao vai trò đầu mối tiếp nhận, hướng dẫn, giải quyết thủ tục cho nhà đầu tư. Nỗ lực này góp phần giúp Hải Phòng 4 năm liên tiếp nằm trong nhóm 3 địa phương dẫn đầu cả nước về Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI), và lần đầu tiên giữ vị trí quán quân PCI năm 2024 với 74,84 điểm; đồng thời dẫn đầu cả nước về Chỉ số cải cách hành chính (PAR Index) và Chỉ số hài lòng của người dân đối với sự phục vụ của cơ quan hành chính nhà nước (SIPAS).

Ngoại giao văn hóa và du lịch cũng trở thành “cầu nối mềm” đưa hình ảnh Hải Phòng ra thế giới. Sau khi quần thể Vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà được UNESCO công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới kép, thành phố đẩy mạnh liên kết xây dựng các sản phẩm “Di sản biển đảo - Hải Phòng - Cát Bà - Hạ Long”, kết nối với các tuyến du lịch quốc tế đường biển và đường hàng không. Cùng với đó, Hải Phòng triển khai đề án xây dựng “Thành phố âm nhạc”, phấn đấu tham gia Mạng lưới các thành phố sáng tạo UNESCO trong lĩnh vực âm nhạc, coi công nghiệp văn hóa và kinh tế đêm là một mũi nhọn phát triển mới của đô thị cảng.

Hạ tầng cảng Lạch Huyện ngày càng hoàn thiện.

Hợp tác quốc tế trong giáo dục, y tế, khoa học - công nghệ cũng được mở rộng mạnh mẽ. Hàng chục chương trình liên kết đào tạo, trao đổi sinh viên, giảng viên với các trường đại học, viện nghiên cứu nước ngoài được triển khai; thành phố là địa phương đầu tiên đưa tiếng Hàn Quốc vào chương trình giáo dục phổ thông với tư cách ngoại ngữ 1 tại gần 40 cơ sở giáo dục, qua đó tạo nền tảng nhân lực cho các doanh nghiệp FDI.

Như Ông Lê Tiến Châu, Bí thư Thành ủy Hải Phòng từng nhấn mạnh, hội nhập quốc tế đối với Hải Phòng không chỉ là mở rộng hợp tác kinh tế, mà còn là quá trình đưa con người và văn hóa Hải Phòng ra thế giới, đồng thời “mang tinh hoa thế giới” về phục vụ sự phát triển của thành phố và nâng cao chất lượng cuộc sống của Nhân dân.

Thành phố sáng tạo, hội nhập và bền vững

Theo Quy hoạch thành phố thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, Hải Phòng được định hướng trở thành trung tâm kinh tế biển hiện đại, trung tâm kết nối kinh tế và động lực phát triển của vùng Đồng bằng sông Hồng, của Bắc Bộ và cả nước; đồng thời là cửa chính ra biển của miền Bắc, trung tâm dịch vụ logistics và đô thị thông minh, xanh, thích ứng biến đổi khí hậu.

Đến năm 2030, mục tiêu là xây dựng Hải Phòng trở thành thành phố cảng biển công nghiệp hiện đại, văn minh, sinh thái và đáng sống tầm cỡ Đông Nam Á; đến năm 2050 vươn lên vị thế thành phố biển toàn cầu, trung tâm logistics và công nghiệp công nghệ cao, dịch vụ tài chính, giáo dục, y tế và du lịch văn hóa của khu vực.

HĐND TP Hải Phòng khóa XVI, nhiệm kỳ 2021 - 2026 đã bế mạc, hoàn thành toàn bộ chương trình đề ra, thống nhất thông qua 47 nghị quyết về phát triển kinh tế - xã hội, an sinh và xây dựng hệ thống chính trị TP Hải Phòng trong giai đoạn mới.

Trên hành trình đó, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và hợp tác quốc tế sẽ là ba “trục xoay” chủ đạo, gắn kết với các trụ cột kinh tế truyền thống là công nghiệp - cảng biển - đô thị. Thành phố đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo lan tỏa tới mọi khu, cụm công nghiệp, trường đại học, viện nghiên cứu và cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa; thúc đẩy hình thành lớp doanh nghiệp “Make in Hai Phong” làm chủ công nghệ lõi trong các lĩnh vực điện tử, vật liệu mới, công nghệ biển, đô thị thông minh.

Cùng với đó, Hải Phòng ưu tiên phát triển kết cấu hạ tầng giao thông và hạ tầng số đồng bộ, từ hệ thống cảng biển nước sâu, sân bay quốc tế, đường cao tốc, đường sắt đô thị đến trung tâm dữ liệu, nền tảng chính quyền số, đô thị số, kinh tế số. Các chương trình giảm phát thải, phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, bảo tồn đa dạng sinh học biển đảo được lồng ghép trong các dự án phát triển đô thị ven biển, khu công nghiệp và khu thương mại tự do.

Hải Phòng hôm nay không chỉ là biểu tượng của tốc độ tăng trưởng, mà còn là minh chứng cho một cách tiếp cận mới: phát triển dựa trên tri thức, công nghệ, văn hóa và con người. Với tinh thần “đổi mới để dẫn đầu, hội nhập để bứt phá”, thành phố Cảng đang đi những bước vững chắc trên con đường trở thành trung tâm công nghiệp - công nghệ - logistics - văn hóa - sáng tạo của Việt Nam và khu vực, xứng đáng là “thành phố đổi mới sáng tạo và kết nối toàn cầu” trong kỷ nguyên mới.