Giáo dục ở Sính Phình, Điện Biên: Tri thức - nền tảng vững chắc để vùng cao vươn lên

Giữa đá tai mèo, sương giăng và những nếp nhà lưng chừng núi, tinh thần học tập đang lan tỏa, trở thành điểm tựa cho hành trình vươn lên của người dân nơi cực Tây Tổ quốc.

Đặt giáo dục vào trung tâm phát triển

Những năm gần đây, cùng với tiến trình sắp xếp đơn vị hành chính, Sính Phình bước vào giai đoạn mới với nhiều thử thách: địa hình chia cắt, dân cư phân tán, cơ sở vật chất thiếu thốn. Nhưng thay vì chùn bước, Đảng ủy và chính quyền xã đã chọn giáo dục làm “khâu đột phá”, xem đó là con đường ngắn nhất để nâng cao dân trí, tạo dựng nguồn nhân lực và mở ra tương lai phát triển bền vững.

Đến nay, toàn xã có 10 trường học với 169 lớp, thu hút hơn 4.700 học sinh, được giảng dạy bởi gần 300 cán bộ, giáo viên và nhân viên. Mạng lưới trường lớp được quy hoạch hợp lý, tinh gọn, giúp học sinh thuận lợi đến trường, giảm tỉ lệ bỏ học vùng sâu. Cơ sở vật chất cũng từng bước được đầu tư: 177 phòng học, trong đó 118 phòng kiên cố chiếm hơn 66%.

Cùng với việc thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đúng lộ trình, xã chú trọng bồi dưỡng đội ngũ giáo viên người dân tộc thiểu số, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và giảng dạy song ngữ. Những đổi mới này đã làm thay đổi căn bản diện mạo giáo dục vùng cao từ chỗ “đi học cho biết chữ” đến “học để làm chủ tri thức, làm chủ tương lai”.

Trường PTDTBT TH Sính Phình số 1 ra mắ t mô hình thư viện thân thiện Room to Read.

Từ trẻ nhỏ đến người lớn, ý thức học tập lan tỏa trong cộng đồng

Nếu như trước đây, chuyện học chỉ được xem là việc của con trẻ, thì nay, ở Sính Phình, học tập đã trở thành câu chuyện của cả cộng đồng. Phong trào “toàn dân học tập suốt đời” được triển khai rộng khắp; các thôn, bản đều có sinh hoạt văn hóa gắn với đọc sách, phổ biến kiến thức sản xuất, chăm sóc sức khỏe, phòng chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.

Một người dân chia sẻ giản dị mà sâu sắc: “Trước đây, bà con chỉ nghĩ học là việc của trẻ nhỏ. Giờ thì ai cũng hiểu: biết chữ giúp mình biết đọc, biết hiểu, biết áp dụng kỹ thuật vào trồng trọt, chăn nuôi để thoát nghèo.”

Không chỉ trẻ em, những người trung niên, cao tuổi cũng đến lớp học buổi tối để biết đọc, biết viết, biết dùng điện thoại thông minh, tra cứu giá nông sản hay tìm hiểu chính sách. Cái “biết chữ” ấy không dừng lại ở việc đọc sách mà mở rộng sang “biết tiếp cận thế giới”, “biết khai thác thông tin” và “biết ứng dụng tri thức vào cuộc sống”.

Ba trụ cột mới: Công nghệ - Truyền thông - Tri thức

Trong thời đại số, tri thức chỉ có thể phát huy giá trị khi gắn với công nghệ. Nhận rõ điều đó, Sính Phình đã chủ động thu hẹp khoảng cách thông tin giữa vùng cao và đồng bằng.

Hiện xã đã đầu tư hệ thống loa truyền thanh thông minh không dây tại 21/30 thôn, 29/30 thôn có sóng 3G, 4G phủ sóng đến trung tâm. Nhờ đó, người dân dễ dàng cập nhật tin tức, học hỏi kỹ thuật canh tác, mô hình sản xuất hiệu quả.

Tại các trường học, phòng học đa năng, thư viện điện tử và thiết bị học tập thông minh từng bước được đưa vào sử dụng. Học sinh vùng cao giờ đây không chỉ học chữ mà còn được rèn kỹ năng khai thác thông tin, học cách sử dụng máy tính, internet, bước khởi đầu cho hành trình làm chủ tri thức số.

Giáo dục ở Sính Phình đang mở ra một không gian tri thức mới: nơi thông tin từ truyền thanh, truyền hình, internet hòa cùng nhịp thở của thầy và trò, kết nối tri thức với sản xuất, văn hóa, đời sống.

Giáo dục ở Sính Phình đang mở ra một không gian tri thức mới: nơi thông tin từ truyền thanh, truyền hình, internet hòa cùng nhịp thở của thầy và trò, kết nối tri thức với sản xuất, văn hóa, đời sống. Từ những bản làng xa xôi, người dân có thể học được cách trồng chè Shan tuyết, nuôi gia súc hàng hóa, phát triển du lịch cộng đồng. Tri thức không còn là khái niệm xa vời mà trở thành sức mạnh thực tiễn, nâng bước vùng cao.

Giáo dục - nền móng của phát triển bền vững

Những con số biết nói minh chứng cho nỗ lực ấy: Sính Phình đã duy trì và đạt chuẩn phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi, tiểu học mức độ 3, THCS mức độ 3 và xóa mù chữ mức độ 2. Hệ thống trường lớp được củng cố, tỷ lệ huy động học sinh đến lớp đạt và vượt kế hoạch; chất lượng giáo dục ngày càng ổn định.

Nhờ có nền tảng đó, người dân đã biết khai thác lợi thế địa phương, áp dụng tiến bộ khoa học vào sản xuất, hình thành kinh tế hộ gia đình, từng bước thoát nghèo. Tri thức trở thành “vốn liếng tinh thần” quý giá giúp vùng cao đổi thay không chỉ về kinh tế, mà còn trong tư duy và cách sống.

Tuy nhiên, Sính Phình vẫn đang đối mặt với những khó khăn không nhỏ: thiếu giáo viên chuyên môn, đặc biệt là ở các môn ngoại ngữ và môn đặc thù. Năm học 2025 - 2026, Trường Phổ thông Dân tộc bán trú THCS Sính Phình có 645 học sinh nhưng chỉ có 35 cán bộ, giáo viên, nhân viên nhà trường đã kiến nghị bổ sung 11 vị trí.

Một buổi thể dục giữa giờ của học sinh Trường PTDTBT THCS Sính Phình.

Thực tế này cho thấy: giáo dục không thể chỉ dựa vào phòng học hay sách vở, mà cần đến con người, đội ngũ thầy cô vừa có chuyên môn, vừa có tâm huyết. Chính vì vậy, công tác bồi dưỡng, đào tạo giáo viên, nhất là người bản địa, được xem là nhiệm vụ then chốt để phát triển bền vững.

Song hành cùng đó, chính quyền xã tiếp tục phát huy tinh thần tự lực, tự cường, khuyến khích người dân tham gia học tập suốt đời, xây dựng “xã hội học tập”. Việc người dân sử dụng điện thoại thông minh, đăng ký dịch vụ công trực tuyến, đọc báo điện tử... đều là biểu hiện của một vùng cao đang chuyển mình bằng tri thức.

Đầu tư lâu dài cho nền tảng tri thức

Bước vào giai đoạn 2025 - 2030, Sính Phình xác định giáo dục và nâng cao dân trí là nhiệm vụ trọng tâm xuyên suốt. Đảng bộ xã chỉ đạo huy động mọi nguồn lực đầu tư cơ sở vật chất trường học, xây dựng trường chuẩn quốc gia, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo.

Cùng với đó, giáo dục được mở rộng theo hướng “học đi đôi với hành, tri thức gắn với văn hóa và kinh tế cộng đồng”. Các mô hình “lớp học xanh”, “thư viện thân thiện”, “câu lạc bộ đọc sách” được nhân rộng. Học sinh không chỉ học văn hóa, mà còn được tham gia trải nghiệm nghề truyền thống, du lịch cộng đồng, bảo tồn bản sắc dân tộc, những bài học sống động về tình yêu quê hương và khát vọng vươn lên.

Khi tri thức được nâng cao, người dân có khả năng tự tìm đầu ra cho sản phẩm, ứng dụng khoa học kỹ thuật, tham gia chuỗi giá trị hàng hóa. Từ đó, Sính Phình đang từng bước chuyển từ sản xuất tự cung tự cấp sang kinh tế hàng hóa, dịch vụ, mở ra con đường giảm nghèo bền vững và giàu tự trọng.

Nhận thức được tầm quan trọng của việc học nên người dân vùng cao đã tạo điều kiện thuận lợi cho con em đến lớp học chữ.

Bài học từ vùng cao: Học để thay đổi cuộc sống

Từ Sính Phình, ta thấy rõ một chân lý giản dị mà sâu sắc: giáo dục không chỉ là học để có tấm bằng, mà là học để đổi đời.

Khi người dân biết đọc, biết viết, biết tư duy và hành động bằng tri thức, họ có thể tự mở cánh cửa của chính mình ra với thế giới. Khi thầy cô, học sinh và cộng đồng cùng đồng lòng, thì ánh sáng từ những lớp học vùng cao không chỉ xua tan bóng tối, mà còn thắp lên niềm tin, khát vọng và tương lai.

Giáo dục ở Sính Phình hôm nay đã, đang và sẽ tiếp tục là nền tảng chiến lược của phát triển bền vững. Từ những lớp học kiên cố, những thầy cô tận tụy, đến những người lớn tuổi vẫn đều đặn đến lớp buổi tối, tất cả cùng góp phần làm nên một bức tranh sinh động về vùng cao đang đổi mới từng ngày.

Với sự quan tâm của Nhà nước, sự hỗ trợ của các Chương trình Mục tiêu quốc gia và ý chí tự lực của đồng bào, tin rằng Sính Phình sẽ tiếp tục viết tiếp câu chuyện đẹp về một vùng cao “vươn lên bằng tri thức, phát triển bằng lòng tự trọng và kiên cường bằng nghị lực học tập.”