Quy hoạch ổn định dân cư, bước đi căn cơ cho vùng biên vững mạnh
Với hơn 656.000 dân thuộc 19 dân tộc anh em, Điện Biên là mảnh đất giàu truyền thống lịch sử, nằm ở vị trí chiến lược phía Tây Bắc của Tổ quốc. Trong tiến trình phát triển, tỉnh luôn xác định công tác dân tộc không chỉ là nhiệm vụ thường xuyên, mà là trọng tâm gắn liền với mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh biên giới.
    |
|
| Sáng 25/9, tại bản Háng Pu Xi, xã Xa Dung, tỉnh Điện Biên, Quân khu phối hợp với tỉnh Điện Biên tổ chức Lễ khánh thành, bàn giao nhà ở cho Nhân dân tỉnh Điện |
Thực hiện Chiến lược công tác dân tộc giai đoạn 2021–2030, Điện Biên đã chủ động quy hoạch, sắp xếp, bố trí ổn định dân cư tại những nơi có nguy cơ cao về thiên tai, sạt lở, lũ ống, lũ quét. Đây là một bước đi căn cơ, không chỉ nhằm ổn định đời sống cho người dân mà còn giúp hình thành thế bố trí dân cư hợp lý gắn với quy hoạch phát triển kinh tế địa phương.
Theo báo cáo năm 2025, 100% hộ dân di cư không theo quy hoạch đã được sắp xếp, bố trí ổn định. Nhiều khu tái định cư mới được xây dựng với hệ thống giao thông, điện, nước, trường học, trạm y tế đồng bộ, mở ra cơ hội an cư lạc nghiệp cho hàng nghìn hộ dân vùng sâu, vùng xa.
Cùng với đó, Điện Biên đẩy mạnh đầu tư hạ tầng cơ bản: 100% xã có đường ô tô đến trung tâm được rải nhựa hoặc bê tông; 85% thôn có đường ô tô được cứng hóa; 96,2% hộ dân được sử dụng điện lưới quốc gia; 92% hộ nông thôn có nước sinh hoạt hợp vệ sinh.
Những con số tưởng chừng khô khan ấy lại chính là minh chứng sinh động cho sự đổi thay ở vùng biên nơi “điện sáng, đường thông, trường mở” đã trở thành biểu tượng của bước tiến mới.
|
 |
| Nhiều khu tái định cư mới được xây dựng với hệ thống giao thông, điện, nước, trường học, trạm y tế đồng bộ, mở ra cơ hội an cư lạc nghiệp cho hàng nghìn hộ dân vùng sâu, vùng xa. |
Phát triển sinh kế bền vững, gắn kết kinh tế và môi trường
Nếu như quy hoạch dân cư là nền tảng, thì phát triển sinh kế bền vững chính là “chìa khóa” mở ra tương lai no ấm cho người dân Điện Biên. Với đặc thù là tỉnh miền núi, biên giới, nơi phần lớn người dân sống dựa vào nông - lâm nghiệp, chính quyền địa phương đã xác định rõ: phát triển kinh tế không thể tách rời bảo vệ rừng, bảo vệ môi trường.
Đến nay, toàn tỉnh có 426.378 ha rừng, tỷ lệ che phủ đạt 44,69%, vượt xa mục tiêu đề ra trong Chiến lược công tác dân tộc. Từ năm 2024 - 2025, các địa phương đã khoanh nuôi tái sinh 2.641 ha rừng, trồng hơn 32.000 cây phân tán, chi trả dịch vụ môi trường rừng với tổng kinh phí 177,45 tỉ đồng, giúp hàng nghìn hộ dân có thêm thu nhập ổn định, bớt phụ thuộc vào nương rẫy.
Đáng chú ý, tỷ lệ hộ người dân tộc thiểu số tham gia sản xuất nông - lâm nghiệp hàng hóa đạt 39,8%, phản ánh bước chuyển mạnh mẽ từ sản xuất tự cung tự cấp sang mô hình hàng hóa gắn với thị trường. Nhiều địa phương đã hình thành vùng chuyên canh cây ăn quả, chăn nuôi đại gia súc, trồng dược liệu dưới tán rừng, vừa tăng thu nhập, vừa bảo vệ hệ sinh thái.
Bằng sự lồng ghép khéo léo giữa Chương trình Mục tiêu quốc gia 1719 và các chương trình phát triển nông thôn khác, Điện Biên đang tạo ra mô hình phát triển hài hòa giữa con người và thiên nhiên, mô hình mà mỗi tấc đất, mỗi tán rừng đều mang giá trị kép: kinh tế và sinh thái.
Nâng cao đời sống, tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững
Phát triển con người luôn là trung tâm của mọi chính sách. Nhờ triển khai đồng bộ các chương trình về giáo dục, y tế, văn hóa, đời sống người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở Điện Biên đã có bước tiến rõ rệt.
Trong giáo dục, tỷ lệ trẻ 5 tuổi đến trường đạt 99,93%; tiểu học 99,88%; THCS 98,08%; THPT 80,47%. Tỷ lệ người từ 15 tuổi trở lên biết đọc, biết viết tiếng phổ thông đạt 97,06%, góp phần thu hẹp khoảng cách dân trí giữa vùng cao và vùng thấp.
|
 |
| Các trường học được đầu tư xây dựng kiên cố, khang trang. |
Trong lĩnh vực y tế, 95,34% người dân đã tham gia bảo hiểm y tế; phụ nữ mang thai được khám thai định kỳ đạt 76,8%; 70,2% ca sinh được đỡ bởi cán bộ y tế có kỹ năng, những con số cho thấy nỗ lực không ngừng trong việc chăm sóc sức khỏe cộng đồng.
Tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng thể nhẹ cân còn 14,73%, thể thấp còi 24,44%; tuổi thọ trung bình đạt 75 tuổi, phản ánh chất lượng cuộc sống ngày càng được nâng cao.
Song song đó, 96% hộ dân tộc thiểu số nghe được đài phát thanh, 62% xem truyền hình; hơn 57% thôn có nhà sinh hoạt cộng đồng và 71% duy trì đội văn nghệ truyền thống, cho thấy đời sống tinh thần của đồng bào được quan tâm bồi đắp.
Giữ vững vùng biên - củng cố thế trận lòng dân
Điện Biên không chỉ là vùng đất phát triển kinh tế, mà còn là “phên dậu” vững chắc của Tổ quốc. Nhờ sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền, lực lượng vũ trang và nhân dân, tình hình an ninh, trật tự tại các xã biên giới như Sín Thầu, Nậm Kè, Chung Chải, Leng Su Sìn… cơ bản ổn định, đời sống người dân ngày càng được nâng cao.
|
 |
| Sức khỏe người dân được quan tâm. Ảnh Báo Quân đội nhân dân,Các bác sỹ Bệnh viện Quân y 103 khám, tư vấn sức khỏe và cấp thuốc miễn phí cho người dân vùng cao Điện Biên. |
Công tác tuyên truyền, vận động nhân dân không vượt biên trái phép, không tiếp tay cho các hoạt động vi phạm pháp luật được duy trì thường xuyên, hiệu quả. Những con đường biên giới bê tông hóa, những bản làng sáng đèn về đêm không chỉ biểu trưng cho sự đổi thay, mà còn là minh chứng của thế trận lòng dân vững vàng nơi niềm tin của người dân chính là “phên dậu” giữ gìn chủ quyền.
Những kết quả đạt được trong giai đoạn 2021- 2025 là tiền đề quan trọng để Điện Biên bước vào giai đoạn phát triển mới (2026–2030).
Tỉnh đặt mục tiêu nâng thu nhập bình quân của người dân tộc thiểu số lên trên 30 triệu đồng/người/năm, giảm tỷ lệ hộ nghèo xuống dưới 15%, nâng tỷ lệ che phủ rừng trên 45%, và duy trì trên 95% người dân tham gia bảo hiểm y tế.
Con đường phía trước vẫn còn nhiều khó khăn, song nền tảng được gây dựng từ Chương trình 1719 cùng sự đồng lòng của hệ thống chính trị và nhân dân các dân tộc sẽ là nguồn sức mạnh nội sinh bền vững nhất.
Điện Biên hôm nay không chỉ là “điểm sáng” của vùng Tây Bắc về phát triển kinh tế - xã hội, mà còn là minh chứng cho một tầm nhìn phát triển nhân văn, hài hòa giữa con người, thiên nhiên và biên cương Tổ quốc.