Trên con đường đất đỏ dẫn vào bản Huổi Ho, xã Mường Pồn, tiếng cười trong trẻo của những cô bé người Mông đang nô đùa bên hiên lớp học mới như báo hiệu một mùa thay đổi đã đến. Ở nơi từng tồn tại bao hủ tục, từ tảo hôn đến hôn nhân cận huyết, nay người dân đã biết nói “không” với những hủ tục lạc hậu.
Đó là thành quả rõ nét sau hơn ba năm thực hiện Dự án 8 - “Thúc đẩy bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em”, thuộc Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
Từ góc bản nghèo đến sự chuyển mình mạnh mẽ
Bản Huổi Ho có 44 hộ dân tộc Mông với gần 350 nhân khẩu. Trước kia, nơi đây từng là “điểm nóng” của những tập tục lạc hậu: con gái bỏ học, tảo hôn, và những quan niệm cổ hủ về vai trò của phụ nữ. Thế nhưng, mọi thứ đã dần đổi thay kể từ khi Tổ Truyền thông cộng đồng (TTCĐ) bản Huổi Ho được thành lập vào năm 2022 trong khuôn khổ Dự án 8.
Tổ gồm 8 thành viên, phần lớn là người có uy tín trong cộng đồng như Bí thư Chi bộ, Trưởng bản, đại diện các đoàn thể, cùng chung một mục tiêu: vận động, thuyết phục bà con bằng chính tiếng nói và phong tục của mình.
Anh Lý A Xá, Bí thư Chi bộ bản Huổi Ho, chia sẻ: “Lúc đầu, nhiều người không tin. Nhưng rồi, khi thấy con gái người này được học tiếp, nhà kia làm kinh tế giỏi nhờ vợ chồng cùng nhau bàn bạc, thì cả bản bắt đầu thay đổi suy nghĩ.”
    |
 |
| Từ các hoạt động tuyên truyền vận động của Dự án 8 đã giúp chị em phụ nữ thay đổi "nếp nghĩ, cách làm" vươn lên khẳng định vai trò trong cuộc sống. |
Nhờ những buổi truyền thông giản dị mà hiệu quả, đến nay bản Huổi Ho không còn tình trạng tảo hôn hay hôn nhân cận huyết, trẻ em gái tiếp tục được đến trường, phụ nữ tham gia lao động, sản xuất nhiều hơn. Câu chuyện thay đổi ở Huổi Ho là một trong hàng trăm minh chứng sống động cho hiệu quả lan tỏa của Dự án 8 trên địa bàn tỉnh Điện Biên.
Đòn bẩy thay đổi nhận thức và nâng cao vị thế phụ nữ
Theo bà Pờ Diệu Ninh, Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ (LHPN) tỉnh Điện Biên: “Thành công lớn nhất của Dự án 8 không nằm ở con số giải ngân, mà ở chỗ nó chạm được đến nhận thức, đến trái tim của mỗi người dân, đặc biệt là phụ nữ vùng cao.”
Bằng việc xây dựng các mô hình truyền thông cộng đồng, câu lạc bộ “Thủ lĩnh của sự thay đổi”, Dự án 8 đã giúp phụ nữ dân tộc thiểu số tự tin, dám nói, dám làm, dám khẳng định vị trí của mình trong gia đình và xã hội.
Song song đó, nhiều hoạt động thiết thực được triển khai: tập huấn kỹ năng sinh kế, tư vấn sức khỏe sinh sản, lồng ghép bình đẳng giới trong xây dựng nông thôn mới, hỗ trợ dịch vụ sinh đẻ an toàn.
Điện Biên là một trong những địa phương hoàn thành sớm 9/11 chỉ tiêu của Dự án 8, trong đó có: Thành lập 540/540 Tổ TTCĐ, 50/50 “địa chỉ tin cậy”, 96/96 Câu lạc bộ Thủ lĩnh của sự thay đổi; Tổ chức 32 lớp tập huấn giám sát, đánh giá về bình đẳng giới; 86 lớp tập huấn lồng ghép giới trong chính sách phát triển; 80% phụ nữ thuộc nhóm dân tộc có tỷ lệ sinh con tại nhà cao đã được hỗ trợ tiếp cận dịch vụ sinh đẻ an toàn.
Đến tháng 9/2025, tỉnh Điện Biên đã giải ngân hơn 41 tỉ đồng, đạt 78% kế hoạch vốn giao, con số thể hiện rõ năng lực triển khai và sự quyết liệt của các cấp Hội phụ nữ trong thực hiện mục tiêu của Dự án 8.
Thay đổi từ từng mái nhà, từng người phụ nữ
Không chỉ tạo chuyển biến về nhận thức, Dự án 8 còn góp phần mở rộng cơ hội kinh tế cho phụ nữ vùng cao. Nhiều lớp dạy nghề thủ công, may mặc, trồng rau sạch, chăn nuôi gia cầm quy mô nhỏ được triển khai tại các xã Mường Nhé, Tủa Chùa, Điện Biên Đông ( xã Na Son).
Hàng trăm phụ nữ từng rụt rè, e ngại nay đã trở thành “hạt nhân lan tỏa”, giúp đỡ những chị em khác vươn lên phát triển kinh tế.
|
 |
| Từ các mô hình thiết thực của Dự án 8, nhiều hủ tục lạc hậu ở vùng cao Điện Biên dần được thay thế bằng lối sống văn minh, tiến bộ. |
Câu chuyện của chị Sùng Thị Vàng, bản Tả Kố Khừ, xã Mường Nhé, là một ví dụ. Nhờ được tham gia câu lạc bộ “Thủ lĩnh của sự thay đổi”, chị đã học được cách làm ăn, mạnh dạn vay vốn nuôi lợn sinh sản và mở cửa hàng tạp hóa nhỏ. Giờ đây, thu nhập của gia đình chị đã ổn định, con gái chị được đi học tiếp. “Phụ nữ như mình phải học để biết cách sống tốt hơn, không phụ thuộc nữa” - chị Vàng cười hiền.
Phụ nữ là trung tâm của phát triển bền vững
Trong chuyến công tác đầu tháng 9/2025, bà Nguyễn Thị Thu Hiền - Phó Chủ tịch Hội LHPN Việt Nam đánh giá cao những kết quả đạt được của Điện Biên, đồng thời nhấn mạnh: “Cần tiếp tục rà soát, điều chỉnh chỉ tiêu theo địa bàn mới, đồng thời đảm bảo tiến độ giải ngân và chất lượng hoạt động. Dự án 8 phải thực sự là cầu nối giúp phụ nữ và trẻ em vùng dân tộc thiểu số phát triển bền vững.”
Với quyết tâm đó, Hội LHPN tỉnh Điện Biên đã đề ra mục tiêu cho giai đoạn 2025 - 2030: Mở rộng mô hình truyền thông cộng đồng sang các địa bàn vùng sâu, vùng biên; Tăng cường ứng dụng công nghệ số trong truyền thông bình đẳng giới; Phối hợp với ngành giáo dục để ngăn chặn triệt để tình trạng bỏ học sớm của trẻ em gái dân tộc.
Hướng tới tương lai không ai bị bỏ lại phía sau
Dự án 8 không chỉ là một phần trong Chương trình MTQG, mà còn là “điểm sáng nhân văn” trong chính sách vì con người. Từ Huổi Ho đến Mường Nhà, từ Mường Chà đến Điện Biên Đông, phụ nữ các dân tộc thiểu số đã và đang viết tiếp câu chuyện về bình đẳng, về niềm tin và khát vọng đổi thay.
Sự chuyển mình của họ, những người từng âm thầm sau bếp lửa, giờ đây trở thành nguồn cảm hứng cho cả cộng đồng. Khi phụ nữ vùng cao được trao quyền, khi trẻ em được bảo vệ và học hành, đó cũng là lúc Điện Biên vững bước trên hành trình phát triển bền vững, với phương châm “Không để ai bị bỏ lại phía sau”