Hôm 25/8, Tổng thống Ukraine Zelenskiy cho biết, hỏa hoạn tại một hố tro than của một nhà máy điện than gần Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia, do hậu quả của các cuộc pháo kích trước đó cùng ngày, đã ngắt nguồn điện cung cấp năng lượng vận hành và các hệ thống làm mát cho tổ hợp lò phản ứng.
Trước tình huống nguy hiểm, các máy phát điện diesel dự phòng đã được vận hành, đảm bảo cung cấp điện và giữ an toàn cho nhà máy.
    |
 |
| Toàn cảnh Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia và đám cháy hố tro than nhiệt điện kề nhà máy, ngày 24/8. Ảnh: European Union, Copernicus Sentinel-2 /Handout / Reuters. |
"Nếu nhân viên vận hành của chúng tôi không phản ứng kịp thời sau khi mất điện, thì chúng tôi đã buộc phải đối mặt hậu quả của một tai nạn phóng xạ.", ông Zelenskiy nói trong một bài phát biểu thường lệ vào buổi tối; cho rằng, tình thế có thể dẫn đến xảy ra thảm họa phóng xạ đối với không chỉ Ukraine mà còn với người dân châu Âu.
Ông Zelenskiy kêu gọi các quan chức của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) cần được cấp quyền tiếp cận nhà máy điện hạt nhân trong vòng vài ngày, trước khi quá muộn.
|
 |
| Hai trong số 6 lò phản ứng của Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia ngày 22/8. Ảnh: Reuters / Alexander Ermochenko. |
Công ty điện hạt nhân nhà nước Ukraine Energoatom cho biết, đây là lần ngắt nguồn cấp điện vận hành hoàn toàn đầu tiên trong lịch sử của nhà máy. Lưu ý, nguồn điện được sử dụng để làm mát và vận hành hệ thống an toàn.
Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhya được xây dựng trên khu đất rộng 104,7 ha tại thành phố Energodar, tỉnh Zaporizhia, Ukraine, cách vùng Donbass khoảng 200km và cách Kiev 550km về phía Đông Nam.
Zaporizhzhya có 6 lò phản ứng, sản lượng điện 42 tỉ kWh/năm, chiếm khoảng 40% sản lượng điện hạt nhân và 20% tổng sản lượng điện hằng năm của Ukraine, hiện là nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu.
|
 |
| Nhân viên làm việc trên mạng lưới điện gần Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia do Nga kiểm soát ở tỉnh Zaporizhzhia, Ukraine, ngày 22/8. Ảnh: Reuters / Alexander Ermochenko. |
Từ tháng 3, sau khi thực hiện chiến dịch quân sự ở Ukraine, Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhya do các lực lượng Nga kiểm soát, tuy vậy vẫn do các đội ngũ kỹ thuật viên Ukraine vẫn vận hành.
Thời gian qua, cả Nga và Ukraine cáo buộc nhau pháo kích vào địa điểm này, gây những lo ngại về một thảm họa hạt nhân.
Các chuyên gia hạt nhân đã cảnh báo về nguy cơ thiệt hại đối với các bể chứa nhiên liệu hạt nhân đã qua sử dụng của nhà máy hoặc các lò phản ứng của tổ hợp. Việc cắt nguồn điện cần thiết để làm mát các nồi ngưng hơi có thể gây ra sự cố thảm khốc.
|
 |
| Công nhân dọn dẹp hậu quả một vụ pháo kích ngày 24/8 gần nhà máy điện hạt nhân. Ảnh: Reuters / Dmytro Smolienko. |
Liên Hợp Quốc đang tìm cách tiếp cận nhà máy và đã kêu gọi khu vực này được phi quân sự hóa.
Ngày 25/8, viết trên twitter, Tổng Thư ký LHQ António Guterres bày tỏ mối quan tâm sâu sắc đến tình hình trong và xung quanh Nhà máy điện hạt nhân ở Zaporizhzhia.
“Bất kỳ sự leo thang tình hình thêm nữa đều có thể là hành động dẫn đến tự sát.”, ông Guterres cảnh báo.
Tổng Thư ký LHQ nhắc đến thành công của Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen, khi đến nay, hàng chục tàu hàng đã rời các cảng của Ukraine, đưa 720.000 tấn thực phẩm ra thế giới, góp phần giải tỏa nguy cơ một cuộc khủng hoảng lượng thực toàn cầu; cho đây là một minh chứng hùng hồn về những gì có thể đạt được, ngay cả trong bối cảnh tàn khốc nhất, khi biết đặt con người lên trên hết.