“Binh sĩ Mỹ ở vùng lân cận Kobani đã bị pháo kích từ các vị trí của Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ vào lúc khoảng 9 giờ tối địa phương 11/10,” Đại tá Hải quân Brook DeWalt, một cán bộ phát ngôn Bộ Quốc phòng Mỹ tuyên bố. “Vụ tấn công xảy ra chỉ cách khu vực Quản chế An ninh vùng ngoài khoảng vài trăm mét và ở khu vực mà người Thổ Nhĩ Kỳ biết rõ có lực lượng Mỹ hiện diện.”

Sự xác nhận của Lầu Năm Góc trái ngược với bình luận của Bộ quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ về vụ việc. Bộ quốc phòng Thổ Nhĩ đưa ra tuyên bố vào đêm khuya thứ Sáu, phủ nhận binh sĩ nã đạn vào đồng nghiệp Mỹ ở Syri và thay vào đó khẳng định binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ đang tấn công “phiến quân” Kurd gần đó.

leftcenterrightdel
Pháo binh Thổ Nhĩ Kỳ nã đạn về hướng Kobani, nơi có lực lượng Mỹ hiện diện. Ảnh: AP

Bộ quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ cho biết thêm quân đội nước này “ không nổ súng vào đài quan sát dưới bất kỳ hình thức nào” và rằng “tất cả các biện pháp phòng ngừa đã được thực hiện để ngăn chặn bất kỳ sự tổn hại nào đến căn cứ Mỹ. Tuy nhiên, lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ “ngừng bắn tức khắc khi tiếp nhận thông tin từ Mỹ,” Bộ quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ cho biết thêm “chúng tôi kiên quyết bác bỏ lực lượng Mỹ hoặc Liên quân bị tấn công có chủ ý.”

Các quan chức Lầu Năm Góc đang có sự chia rẽ về việc liệu vụ pháo kích có cố tình nhằm gây áp lực buộc lực lượng Mỹ rời khỏi khu vực hay chỉ là một sai lầm mục tiêu thật sự của Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ.

Mỹ lần đầu tiên hợp tác với Lực lượng Dân chủ Kurd Syria vào năm 2015 để chiến đấu chống lại nhóm khủng bố IS khi nước này không còn ủng hộ một phe Hồi giáo đối lập đang tìm cách lật đổ Tổng thống Bashar al Assad. KFDS tỏ ra hiệu quả trong việc đánh trả “lực lượng thánh chiến." Tuy nhiên, quyết định của Mỹ vấp phải sự phản đối của Thổ Nhĩ Kỳ, một đồng minh NATO đã phải đối mặt với cuộc nổi dậy của người Kurd trong nhiều thập niên qua.

Thổ Nhĩ Kỳ vẫn là “nhà tài trợ lớn nhất” cho lực lượng đối lập “phiến loạn” Syria, chiếm phần lớn cộng đồng người Arab ở Syria, và huy động binh sĩ chiếm giữ lãnh thổ hiện đang được một chính quyền tự trị người Kurd quản lý, trải dài khắp miền Bắc và miền Đông quốc gia Trung Đông. Thực thể tự trị này không được Ankara và Chính quyền Trung ương ở Damascus thừa nhận, phần lớn lãnh thổ Syria còn lại được đảm bảo an toàn nhờ sự giúp đỡ của Nga, Iran và đồng minh.

Lầu Năm Góc liên tục yêu cầu Thổ Nhĩ Kỳ dừng mọi hoạt động, mặc dù ban đầu “bắn tín hiệu” ủng hộ kế hoạch của Tổng thống Erdogan sau cuộc điện đàm vào cuối tuần qua, Tổng thống Mỹ Donald Trump đe đọa trừng phạt kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ nếu hành động của Quân đội nước này khiến cho mọi việc “vượt quá giới hạn.” Trong khi kêu gọi kết thúc cuộc chiến tốn kém, không có hồi kết do những người tiền nhiệm gây ra, Trump cũng cảnh báo ông sẽ điều động thêm quân đội đến Syria nếu tình hình không được giải quyết.

Hôm 10/10, Trump viết trên Twitter rằng ông có một trong 3 lựa chọn: Điều động hàng quân và giành chiến thắng về mặt quân sự, trừng phạt nặng nề kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ hoặc làm trung gian cho một thỏa thuận hòa bình giữa người Thổ Nhĩ Kỳ và người Kurd.” 

Phạm Trúc