Nối lại viện trợ và chia sẻ thông tin tình báo
Ngày 11/3, Văn phòng Tổng thống Ukraine thông báo, Mỹ sẽ ngay lập tức dỡ bỏ lệnh tạm dừng chia sẻ thông tin tình báo đồng thời nối lại hỗ trợ an ninh cho Ukraine.
Tuyên bố được đưa ra sau cuộc đàm phán trước đó cùng ngày giữa phái đoàn cấp cao hai nước tại Jeddah, Ả rập Xê út, bàn về các nỗ lực chấm dứt cuộc chiến với Nga đã kéo dài hơn 3 năm.
Ngoại trưởng Marco Rubio và cố vấn an ninh Nhà Trắng Mike Waltz dẫn đầu phái đoàn Mỹ trong cuộc gặp tại Jeddah; trong khi phía Ukraine có Chánh văn phòng Andriy Yermak, Ngoại trưởng Andrii Sybiha, Bộ trưởng Quốc phòng Rustem Umerov và Tư lệnh quân đội Pavlo Palisa.
Ông Waltz đã xác nhận thông tin tại cuộc họp báo chung tại Jeddah rằng, Washington sẽ tiếp tục cung cấp viện trợ quân sự cho Ukraine theo chương trình được gọi là Quyền rút vốn của Tổng thống (PDA).
Nội dung trên cũng được khẳng định trong tuyên bố chung được công bố sau cuộc họp.
    |
 |
| Từ trái qua: Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ, Mike Waltz, Ngoại trưởng Marco Rubio, và các quan chức Ukraine sau cuộc họp tại Jeddah, ngày 11/3. Nguồn: Văn phòng Báo chí Tổng thống Ukraine/AFP. |
Tuyên bố cho biết, Mỹ sẽ ngay lập tức dỡ bỏ việc tạm ngừng chia sẻ thông tin tình báo và nối lại hỗ trợ an ninh cho Ukraine.
Việc đóng băng viện trợ quân sự đã vấp phải sự chỉ trích ngay cả từ các thành viên trong nội bộ đảng của ông Trump. Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Lindsey Graham cho biết, việc ngắt viện trợ cho Ukraine trong bối cảnh cuộc chiến với Nga sẽ tệ hơn cả việc Mỹ rút lui khỏi Afghanistan.
Tuyên bố chung cũng xác nhận Kyiv ủng hộ đề xuất ngừng bắn 30 ngày của Mỹ.
“Ukraine bày tỏ sẵn sàng chấp nhận đề xuất của Mỹ về việc thực hiện một lệnh ngừng bắn tạm thời trong 30 ngày ngay lập tức, có thể được gia hạn theo sự thỏa thuận của các bên, và phải được Liên bang Nga chấp nhận và thực hiện đồng thời. Mỹ sẽ thông báo với Nga rằng sự đáp lại từ phía Nga là chìa khóa để đạt được hòa bình.”, tuyên bố chung viết.
Phát biểu trên trang cá nhân, Tổng thống Ukraine Zelensky cho biết, Kyiv đã “sẵn sàng cho hòa bình” và hiện tại nhiệm vụ của Mỹ là thuyết phục Nga.
|
 |
| Cuộc gặp giữa hai phái đoàn cấp cao Mỹ- Ukraine tại Jeddah, Ả rập Xê út, hôm 11/3. Ảnh: AP. |
Trong khi Ngoại trưởng Mỹ Rubio, cho biết: “.. Chúng ta đang tiến một bước gần hơn tới việc khôi phục nền hòa bình lâu dài cho Ukraine. Quả bóng hiện đang ở bên phía Nga”.
Cố vấn an ninh Nhà Trắng Waltz tiết lộ, các nhà đàm phán đã đi vào chi tiết quan trọng về cách thức chấm dứt vĩnh viễn cuộc chiến, bao gồm cả các đảm bảo an ninh dài hạn.
Hai phái đoàn cũng thảo luận về vai trò thiết yếu của các nỗ lực nhân đạo trong việc đạt được hòa bình, bao gồm trao đổi tù nhân chiến tranh, trả tự do cho thường dân bị giam giữ và trả lại trẻ em Ukraine bị di dời cưỡng bức.
Hai bên sẽ xác định thành phần để bắt đầu các cuộc đàm phán tiếp theo nhằm đạt được hòa bình bền vững, đảm bảo an ninh lâu dài cho Ukraine, tuyên bố của Văn phòng Tổng thống Ukraine cho biết thêm.
Hoàn tất thỏa thuận khoáng sản đất hiếm
Việc tiếp cận các nguồn tài nguyên khoáng sản đất hiếm, được coi là thiết yếu đối với nền kinh tế và quốc phòng của Mỹ, vốn có trữ lượng lớn ở Ukraine, đã được Tổng thống Mỹ Donald Trump đặt ra như là điều kiện để tiếp tục viện trợ quân sự cho Kyiv.
Sau cuộc đàm phán hôm 11/3, tuyên bố chung cho biết, hai bên đã đồng ý hoàn tất một thỏa thuận toàn diện càng sớm càng tốt để phát triển nguồn tài nguyên khoáng sản quan trọng của Ukraine, nhằm mở rộng nền kinh tế Ukraine và đảm bảo sự thịnh vượng cũng như an ninh lâu dài của nước này.
|
|
| Hai ông Rubio và Waltz phát biểu sau cuộc đàm phán với phía Ukraine/ CNN/RapidResponse47. |
Thỏa thuận khoáng sản đất hiếm, vốn hai bên đã đạt được thống nhất sơ bộ, đáng ra đã được hai ông Trump và Zelensky kí kết trong cuộc gặp hôm 28/2 tại Nhà Trắng.
Tuy vậy, cuộc gặp đã kết thúc đột ngột và sớm hơn dự kiến mà không có thỏa thuận nào được kí kết, sau khi hai bên có màn tranh cãi nảy lửa, khơi mào cho mối quan hệ căng thẳng mà ngay sau đó Washington tuyên bố tạm dừng viện trợ an ninh cho Ukraine, cũng như ngắt chia sẻ thông tin tình báo với nước này.
Đây là chuyến thăm thứ hai của Ngoại trưởng Rubio đến Ả rập Xê út kể từ khi nhậm chức. Ông và các quan chức cấp cao khác của Mỹ đã tổ chức các cuộc đàm phán với phái đoàn Nga tại Riyadh hôm 18/2, với cùng mục đích chấm dứt cuộc xung đột.
Ông Rubio có kế hoạch đến Canada vào ngày 12/3 để họp với các Ngoại trưởng G7.