Ngày 8/1, Ủy ban An ninh Quốc gia Kazakhstan (KNB) ra tuyên bố cho biết, cựu lãnh đạo cơ quan này Karim Masimov, đồng minh thân cận của cựu Tổng thống Nursultan Nazarbayev, đã bị bắt hôm 6/1 sau khi tổ KNB mở cuộc điều tra về tội danh phản quốc.
“Vào ngày 6/1, KNB đã mở một cuộc điều tra về tội phản quốc. Cùng ngày, cựu Chủ tịch KNB Karim Masimov, nghi phạm vụ án đã bị bắt tạm giam cùng một số người khác.”, tuyên bố của KNB viết.
Ông Karim Masimov (SN 1965), người từng 2 lần giữ chức Thủ tướng Kazakhstan thời Tổng thống Nursultan Nazarbayev (từ 10/1/2007 đến 24/9/2012 và từ 2/4/2014 đến 8/9/2016), trước đó, từ 19/1/2006 đến 9/1/2007 ông là Phó Thủ tướng.
    |
 |
| Cựu Ủy ban An ninh Quốc gia Kazakhstan (KNB) Karim Masimov. Ảnh: RIA. |
Từ 24/9/2012 ông được bổ nhiệm làm Chánh văn phòng Phủ Tổng thống. Đến tháng 9/2016, ông giữ chức Chủ tịch Ủy ban An ninh Quốc gia (KNB), cơ quan tình báo của Kazakhstan.
Vào ngày 5/1, ông Massimov bị Tổng thống Kassym-Jomart Tokayev cách chức sau khi các cuộc biểu tình ở Kazakhstan bùng phát, lan rộng ở nhiều thành phố và biến thành bạo loạn.
KNB đóng vai trò là cơ quan phản gián, hỗ trợ thực thi pháp luật trong việc vô hiệu hóa các mối đe dọa đối với an ninh quốc gia; thực hiện các nhiệm vụ chống khủng bố, bảo vệ đất nước khỏi các mối đe dọa khủng bố; trấn áp các hoạt động nhằm gây thiệt hại kinh tế cho Kazakhstan; bảo vệ quốc gia khỏi các mối đe dọa về an ninh mạng. KNB cũng đồng thời đảm đương nhiệm vụ phản gián quân sự,..
|
 |
| Lực lượng quân sự hiện diện trên đường phố ở Almaty. Ảnh: Reuters/Mariya Gordeyeva. |
Các cuộc biểu tình ở Kazakhstan bắt đầu từ ngày 2/1, đám đông đã xuống đường tại các thành phố Zhanaozen và Aktau ở vùng Mangistau, tây nam Kazakhstan, phản đối giá nhiên liệu tăng cao.
Biểu tình nhanh chóng biến thành bạo động và lan rộng tại nhiều thành phố của Kazakhstan. Nhiều tòa nhà cơ quan công quyền đã bị đốt phá, hàng chục người đã thiệt mạng (trong đó 18 người thuộc lượng an ninh), hơn 1.000 người khác bị thương.
Đến sáng 8/1, hơn 4.000 người liên quan đến bạo loạn đã bị lực lượng an ninh Kazakhstan bắt giữ, theo Bộ Nội vụ nước này.
|
 |
| Tòa thị chính Almaty, Kazakhstan ngày 6/1. Ảnh: Reuters/Pavel Mikheyev. |
Sáng 5/1, Tổng thống Tokayev tuyên bố giải tán chính phủ và ban bố tình trạng khẩn cấp trên phạm vi toàn quốc.
Ngày 6/1, Chính phủ Kazakhstan đã đưa ra quy định giá trần đối với giá nhiên liệu đồng thời cấm tăng giá điện trong 6 tháng.
Từ 7/1, tình hình ở Kazakhstan cơ bản được kiểm soát sau khi ngày 6/1, Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể (CSTO) do Nga dẫn đầu đã gửi lực lượng gìn giữ hòa bình CSTO tới nước này theo đề nghị của Tổng thống Tokayev.
Cũng từ ngày 7/1, cơ quan chức năng Kazakhstan đã khởi động một cuộc điều tra đối với 180 doanh nghiệp bán lẻ khí hóa lỏng (LPG), liên quan đến việc giá nhiên liệu tăng bất thường gần đây ở nước này, yếu tố kích hoạt các cuộc biểu tình rầm rộ khắp cả nước.