Hôm 3/10, giờ Washington, Hạ viện Mỹ đã bỏ phiếu bãi nhiệm chức Chủ tịch Hạ viện đối với ông Kevin McCarthy, kết quả của “cuộc nội chiến” trong đảng Cộng hòa, với tỉ lệ thuận/chống 216/210.

Ngoài 8 phiếu của các nghị sĩ Cộng hòa cực hữu, 208 trong số 212 nghị sĩ Dân chủ trong Hạ viện, những người bày tỏ sự thất vọng, cho rằng ông McCarthy cố gắng “lấy lòng” phe cánh hữu cứng rắn trong đảng Cộng hòa, đã từ chối bỏ phiếu ủng hộ sự tại vị của ông.

Đảng Dân chủ cũng cho biết họ coi ông McCarthy là người không đáng tin cậy sau khi ông phá vỡ thỏa thuận chi tiêu hồi tháng 5 với Tổng thống Biden, trong đó tiếp tục ủng hộ việc hỗ trợ cho Ukraine.

leftcenterrightdel
 Dân biểu Kevin McCarthy tiếp xúc với truyền thông sau khi bị phế truất ngày 3/10. Ảnh: J. Scott Applewhite/AP.

Đây lần đầu tiên trong lịch sử Mỹ, Hạ viện đã bỏ phiếu bãi nhiệm người lãnh đạo của mình.

“Chủ tịch McCarthy đã không thể đưa ra lập trường ở những vấn đề quan trọng.”, nghị sĩ cực hữu Matt Gaetz của bang Florida, người đã phát động nỗ lực loại bỏ Chủ tịch McCarthy nói.

Thư ký Báo chí Nhà Trắng Karine Jean-Pierre cho biết Tổng thống Joe Biden hy vọng Hạ viện sẽ nhanh chóng lựa chọn một Chủ tịch mới, lưu ý, những vấn đề cấp bách của đất nước sẽ không chờ đợi.

Nếu không có Chủ tịch, Hạ viện không thể thông qua các dự luật, bao gồm cả các dự luật chi tiêu quan trọng.

leftcenterrightdel
 Nghị sĩ Matt Gaetz, người khởi xướng cuộc bỏ phiếu loại bỏ vị trí Chủ tịch Hạ viện của ông Kevin McCarthy ngày 3/10. Ảnh: McNamee / Getty.

Ông McCarthy và các nhà lập pháp Đảng Dân chủ đã đạt được thỏa thuận cung cấp gói tài chính ngắn hạn tránh cho chính phủ trước nguy cơ đóng cửa, sau nỗ lực thất bại của đảng Cộng hòa trong việc thông qua dự luật cắt giảm 30% đối với một số chương trình xã hội.

Vào tối 2/10, dân biểu Cộng hòa Gaetz đã phát động nỗ lực phế truất ông McCarthy khỏi vị trí Chủ tịch, cáo buộc ông đã phản bội đảng bằng cách hướng tới một thỏa thuận thỏa hiệp với các nghị sĩ Dân chủ để tránh việc chính phủ đóng cửa.

Dân biểu Gaetz là một trong hơn chục đảng viên Cộng hòa liên tục bỏ phiếu chống lại nỗ lực tranh cử chức Chủ tịch Hạ viện của ông McCarthy vào tháng Giêng. Mục tiêu của ông McCarthy cuối cùng cũng đạt được sau 15 vòng bỏ phiếu trong 4 ngày, một cuộc bỏ phiếu kéo dài lịch sử của Hạ viện Mỹ. 

leftcenterrightdel
 Ông Kevin McCarthy cho rằng, dù mất chức nhưng ông đã hành động đúng và có trách nhiệm. Ảnh: Chip Somodevilla / Getty.

Để thuyết phục sự ủng hộ của nhóm cánh hữu trong đảng, ông McCarthy buộc phải có những nhượng bộ trước những yêu cầu của các thành viên nhóm này, về cắt giảm chi tiêu cũng như quyền hạn của mình.

Ông cũng chấp nhận khôi phục một quy định của Hạ viện Mỹ, cho phép bất kỳ nhà lập pháp nào cũng có thể khởi động yêu cầu phế truất ông bất cứ lúc nào. 

Sau khi bị phế truất, ông Kevin McCarthy bày tỏ, ông đã đấu tranh cho những gì ông tin là đúng đắn. Dù mất chức nhưng ông không hối hận về những lựa chọn dẫn đến việc ông bị loại khỏi chức vụ này.

“Bạn biết không, nếu tôi mất chức vì làm những gì tôi thực sự tin là đúng, tôi hoàn toàn thanh thản với điều đó.”, ông McCarthy nói, tuyên bố sẽ không tái tranh cử chức Chủ tịch Hạ viện.

Văn Phong/Aljazeera, CNN