Yểm trợ cận chiến hiệu quả
A-10 là loại phi cơ tấn công mặt đất, chiếc máy bay đầu tiên của Không lực Hoa Kỳ thiết kế riêng cho nhiệm vụ yểm trợ cận chiến từ trên không.
A-10 có trọng lượng cất cánh thông thường 14.846 kg (tối đa 22.680 kg); trần bay 13,6 km, được trang bị 2 động cơ General Electric TF34-GE-100A turbofans với sức đẩy 2x 40.32 kN.
Hỏa lực chính gồm một súng đại liên 30mm GAU-8 Avenger, tốc độ bắn lên đến 4200 viên/phút; ngoài ra là các loại bom thông dụng, bom lửa, bom chùm, bom điều khiển bằng laze, hỏa tiễn, ống phóng rốc két,.. Tổng trọng tải vũ khí của A-10 lên đến 7,2 tấn.
A-10 là chiến đấu cơ một chỗ ngồi. Buồng lái được trang bị lớp giáp Titan dày từ 12,7mm đến 38,1mm, có thể chịu được đạn phòng không 23mm. A-10 có tính cơ động tốt khi bay chậm và thấp vì cánh thẳng và lớn. Điều này giúp phi công có đủ khả năng quan sát chiến trường và phân biệt mục tiêu để yểm trợ tốt nhất.
Loại máy bay này được xem là “sát thủ” của bất kỳ loại xe tăng nào. Trong chiến tranh Iraq (Chiến dịch Bão táp sa mạc), Mỹ đã sử dụng tối đa loại máy bay này khiến lực lượng thiết giáp Iraq đã phải chịu tổn thất lớn. Từ năm 2005, A-10 được bắt đầu nâng cấp lên chuẩn A-10C với tổng chi phí lên đến 4,4 tỷ USD.
    |
 |
| Chiến đấu cơ đầu tiên của Mỹ được thiết kế riêng cho nhiệm vụ yểm trợ cận chiến từ trên không. Nguồn: Wikipedia. |
Với vai trò không yểm, A-10 được thiết kế có tốc độ chậm, tối đa 706 km/h, tối thiểu 220 km/h, tầm bay tối đa 4.150 km. A-10 vẫn tỏ ra là một phương tiện hiệu quả, trong điều kiện Không quân Hoa Kỳ đang bị thiếu hụt nghiêm trọng về phương tiện cho nhiệm vụ không yểm.
Hiện nay, Hoa Kỳ đang phải đối phó với nhiều thách thức từ khắp nơi trên thế giới. Với khả năng tấn công chính xác, hoạt động hiệu quả, có thể chuyên chở một lượng đạn khổng lồ và khả năng tương tác với các máy bay khác cũng như lực lượng mặt đất, A-10 được cho vẫn cần thiết để đối phó với những nhiệm vụ cụ thể.
Sẽ nghỉ hưu trước hạn
Tuy tốc độ bay chậm là cần thiết cho nhiệm vụ không yểm nhưng đó cũng được xem là một điểm yếu của A-10 trong bối cảnh hiện nay. Nó sẽ phải đối phó trước các loại hỏa tiễn phòng không vác vai, đặc biệt là trước các máy bay hiện đại thế hệ thứ 5 và hệ thống phòng không tối tân của đối phương.
Không lực Hoa Kỳ cũng đã có dự tính dùng một phiên bản cải tiến của F-16 để thay thế A-10, cũng do xuất phát từ lập luận chê A-10 bay chậm trên, nhưng rồi kế hoạch này cũng bị hủy bỏ. Cân nhắc sử dụng F-35 để thực hiện nhiệm vụ hỗ trợ mặt đất cũng không thuận lợi do chi phí lớn, gấp 3 lần A-10.
Thực tế, Không lực Hoa Kỳ vẫn chưa có ý định thay thế A-10. Trong kế hoạch dài hạn, dự tính A-10 sẽ được sử dụng tới năm 2030. Tuy nhiên Lầu Năm góc lại đang có kế hoạch để cho nghỉ hưu và thay thế loại máy bay này trước hạn, trước áp lực tiết kiệm chi phí. Để thay thế A-10 trong vai trò không yểm, không quân sẽ dựa vào những máy bay chiến đấu hiện có như F-15 Strike Eagle và F-16 Fighting Falcon.
|
 |
| Chiến đấu cơ thế hệ thứ năm F35 từng được cân nhắc thay thế A-10 nhưng gặp phải hạn chế về chi phí vận hành. Ảnh: Usembassy. |
Phía ủng hộ quan điểm cho A-10 nghỉ hưu sớm với lý lẽ A-10 không đủ nhanh nhẹn và quá tốn kém để bảo trì. Với việc cho chúng nghỉ hưu có thể tiết kiệm được 3,5 tỷ USD trong 5 năm và giảm hàng ngàn việc làm cùng các chi phí khác.
Thực tế hơn, A-10 không xử lý được tốt nhất được nhiệm vụ các yêu cầu nhiệm vụ chống lại các đối thủ tiềm năng được trang bị vũ khí tiên tiến nhất vốn chỉ có thể đối phó bằng các thiết bị tương tự có các thuộc tính thế hệ thứ năm như tàng hình, cảm biến tiên tiến,..
Theo Breakingdefense, các nhà lãnh đạo Không quân không muốn cắt máy bay A-10, nhưng họ không có lựa chọn nào khác do Đạo luật Kiểm soát Ngân sách năm 2011.
Từ năm 1989 đến năm 2001, Không quân đã bị cắt giảm ngân sách lớn theo phần trăm ngân sách quốc phòng nói chung.
Từ năm 2008 đến 2011, Không quân đã nhận được phần ngân sách quốc phòng thấp nhất từ trước đến nay.
Ngân sách được phân bổ thậm chí cũng bị cắt giảm tới 20% để điều chuyển cho mục đích khác. Vào năm 2020, số tiền cắt giảm tương đương 39 tỷ USD đủ để mua 400 chiếc F-35As.
Trong ngân sách năm 2021, Không quân đang thực hiện một cách tiếp cận mới, cố gắng kéo dài tuổi thọ của hầu hết phi đội A-10 trong khi cho nghỉ hưu một số. Trước mắt sẽ rút 44 chiếc A-10, đưa số A-10 trong phi đội từ 281 chiếc xuống còn 237 chiếc.