'Bản án sơ thẩm bỏ lọt người, lọt tội phạm?': Qua góc nhìn của luật sư

(BVPL) - Sáng 22/9/2014, Tòa án thành phố Hải Phòng tiến hành xét xử phúc thẩm vụ án đất đai tại phường Đồng Hòa, quận Kiến An, Hải Phòng. Tại phiên tòa chỉ có 3 bị cáo có kháng cáo có mặt là Bùi Đức Hùng, Đào Vĩnh Chính, Vũ Văn Nguyên. Tuy nhiên, HĐXX đã quyết định hoãn phiên tòa do luật sư của bị cáo Nguyên vắng mặt có lý do và bị cáo Nguyên kháng cáo toàn bộ bản án đồng thời đề nghị Tòa án phúc thẩm triệu tập 3 bị cáo  trong vụ án và 6 cán bộ quận Kiến An và phường Đồng Hòa để làm rõ sự thật khách quan của vụ án. Xung quan vụ án này, PV báo BVPL đã có cuộc PV luật sư Trần Hồng Lĩnh - Tưởng VPLS Lĩnh Chính Thắng Hải Phòng.   

 

Bị cáo Hùng, Chính và Nguyên tại phiên tòa phúc thẩm ngày 22/9/2014

                   

 

 

Luật sư Trần Hồng Lĩnh: Nếu vi phạm pháp luật hình sự thì đương nhiên phải xử lý bằng pháp luật hình sự. Còn vi phạm hành chính (VPHC) thì không thể xử lý bằng pháp luật hình sự. Điều 2 BLHS đã quy định rõ: Chỉ người nào phạm một tội đã được Bộ luật hình sự quy định mới phải chịu trách nhiệm hình sự. Nhà nước yêu cầu và bắt buộc các cơ quan Nhà nước, tổ chức xã hội và mọi công dân phải nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật, các cơ quan tố tụng mà không chấp hành nghiêm pháp luật thì sẽ dẫn đến oan sai, bỏ lọt tội phạm.

 

Nhà nước ta có đủ cả một hệ thống pháp luật hình sự, hành chính, dân sự, hôn nhân gia đình … Lĩnh vực nào cũng có luật, nhưng không thể áp dụng tùy tiện. Tội vi phạm các quy định về sử dụng đất đai (Điều 173 BLHS) thuộc nhóm Các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế, Tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 285 BLHS) thuộc nhóm Các tội phạm khác về chức vụ. Người nào cho rằng những tội danh trên thuộc nhóm Các tội phạm về tham nhũng là không đúng.

 

 

Luật sư Trần Hồng Lĩnh: Nói vậy chỉ là ngụy biện, HĐXX giải quyết vụ án không đúng pháp luật, gây mất lòng tin của quần chúng đối với cơ quan thực thi pháp luật, đối với Đảng và Chính quyền địa phương thì không thể nói là phục vụ nhiệm vụ chính trị mà là vi phạm pháp luật.

 

Toàn thể dân tộc Việt Nam, nhân dân lao động Việt Nam một lòng một dạ đi theo Đảng làm cách mạng, phá bỏ xiềng xích nô lệ, phá bỏ áp bức bất công, giành chính quyền, lập nên Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, nay là Nhà nước Cộng hòa XHCN Việt Nam, có Hiến pháp, có Pháp luật. HĐXX cấp phúc thẩm và cấp cao hơn sẽ xem xét lại bản án sơ thẩm để ra bản án đảm bảo đúng pháp luật.

 

 

Luật sư Trần Hồng Lĩnh: Để xử lý nghiêm và phòng ngừa ngăn chặn tình trạng vi phạm các quy định về sử dụng đất và Trật tự XD đô thị xảy ra ở khắp các tỉnh, thành trong toàn quốc, không riêng gì ở Hải Phòng, không nhất thiết phải áp dụng luật hình sự mà quan trọng là phải áp dụng đúng pháp luật, xử phạt tù chưa hẳn đã có tác dụng, hiệu quả. 

 

Hiện nay, dư luận quần chúng rất thắc mắc là vụ án đã đưa ra Tòa xét xử, tại sao Tòa lại “Kiến nghị UBND quận Kiến An tiến hành các trình tự cần thiết để thu hồi diện tích đất 3.969,6 m2 đã bị chuyển nhượng trái phép” ? Nếu vậy thì để nguyên cho Ủy ban quận giải quyết cho xong, tại sao phải chuyển đi, chuyển lại và ra bản án nửa vời (đánh bùn sang ao) như vậy ? Bản án dù có tuyên phạt tù các bị cáo nhưng không khắc phục được hậu quả, khôi phục lại tình trạng của đất như cũ thì bản án ấy cũng trở thành vô nghĩa vì, tình trạng vi phạm vẫn tồn tại, mục đích cuối cùng là bảo vệ, thu hồi tài sản về cho Nhà nước không đạt được. Trong trường hợp này, chỉ có áp dụng biện pháp xử phạt VPHC, cưỡng chế phá dỡ công trình vi phạm, giải phóng mặt bằng, khôi phục lại tình trạng của đất như trước khi vi phạm mới là biện pháp xử lý kiên quyết, triệt để và đúng luật.

 

Về nguyên tắc, một hành vi vi phạm chỉ bị xử lý một lần, bằng một hình thức, bởi một cơ quan có thẩm quyền, không thể vừa phạt tù vừa phạt hành chính. Đã kiến nghị UBND quận xử phạt hành chính buộc khắc phục hậu quả diện tích đất bị chuyển nhượng trái phép thì chỉ còn cách hủy án sơ thẩm và đình chỉ vụ án hình sự. 

 

 

Luật sư Trần Hồng Lĩnh: Điều 117 Bộ luật tố tụng hình sự quy định: 1- Cơ quan điều tra có thể nhập để tiến hành điều tra trong cùng một vụ án những trường hợp bị can phạm nhiều tội, nhiều bị can cùng tham gia một tội phạm hoặc cùng với bị can còn có những người khác che dấu tội phạm hoặc không tố giác tội phạm … 2- Cơ quan điều tra chỉ được tách vụ án trong những trường hợp thật cần thiết khi không thể hoàn thành sớm việc điều tra đối với tất cả các tội phạm và nếu việc tách đó không ảnh hưởng đến việc xác định sự thật khách quan và toàn diện của vụ án.

 

 Bản án sơ thẩm đã xác định các bị cáo vi phạm hành chính. Nhưng đặt giả thiết đây là vụ án hình sự thì theo quy định trên, vụ này chỉ có thể nhập, chứ không thể tách. Bởi vì, đây là trường hợp nhiều bị can cùng tham gia một tội phạm, nếu tách ra thì không thể xác định được sự thật của vụ án một cách khách quan, toàn diện và đầy đủ theo quy định tại Điều 10 Bộ luật tố tụng hình sự. Vụ án này, cấp sơ thẩm đã cắt đầu, cắt đuôi, áp dụng sai pháp luật xử mỗi khúc giữa (Cán bộ cấp dưới, cán bộ cấp trên có dấu hiệu phạm tội nhưng không xem xét xử lý). Nếu cấp phúc thẩm cũng lại tách ra thì phúc thẩm và sơ thẩm cũng chẳng khác gì nhau, dưới sai trên cũng sai như nhau cả. Thực tế vụ án này khởi tố từ 21/9/2011 đến nay đã hơn 3 năm mới xét xử sơ thẩm, điều đó không quan trọng bằng việc xử án có đúng pháp luật hay không. Không thể chạy theo thời gian thành tích mà bất chấp quy định của pháp luật. 

 

 

Luật sư Trần Hồng Lĩnh: Tòa phúc thẩm có thể chỉ triệu tập các bị cáo kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt nhưng bị cáo Vũ Văn Nguyên có đơn kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm với  lý do kêu oan vì bị cáo Nguyên đã làm hết trách nhiệm của mình, ngược lại những cán bộ cấp dưới, cán bộ cấp trên có hành vi thiếu trách nhiệm rất rõ ràng lại không bị truy cứu trach nhiệm hình sự là bỏ lọt tội phạm. Trong đơn kháng cáo, bị cáo Nguyên cũng đề nghị Tòa phúc thẩm xét xử lại toàn bộ vụ án.

 

Vì vậy, việc triệu tập 6 bị cáo đã xét xử sơ thẩm và những cán bộ cấp dưới, cán bộ cấp trên của bị cáo Nguyên mà Luật sư bào chữa và bị cáo Nguyên đã có văn bản kiến nghị triệu tập ra Tòa (gồm 2 cán bộ địa chính- đô thị phường, 3 cán bộ và đội trưởng Đội Thanh tra XD độc lập của Quận, Trưởng phòng TNMT, Trưởng phòng quản lý đô thị và Chủ tịch UBND quận Kiến An) với tư cách Người làm chứng, cũng là người có liên quan đến vụ án để trình bày về diễn biến quá trình xảy ra vi phạm và chứng minh cho bị cáo Vũ Văn Nguyên đã làm hết trách nhiệm là hết sức cần thiết.

 

Nếu vắng 6 bị cáo đã xét xử sơ thẩm và 9 nhân chứng nói trên thì không thể làm rõ sự thật của vụ án một cách khách quan, toàn diện và đầy đủ theo quy định tại Điều 10 Bộ luật tố tụng hình sự.