Nhà máy đường Việt Nam thuộc Công ty CP Đường Việt Nam - Vietsugar (sau đây gọi tắt là NMĐ Vietsugar - PV), có địa chỉ tại xã Cam Thành Bắc, huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa.
Ông Nguyễn Văn Lân, trú thôn Tân Quý, xã Cam Thành Bắc, Cam Lâm, nhà nằm cách hàng rào NMĐ Vietsugar chỉ khoảng 100 m, cho biết: quanh khu vực NMĐ có hơn 600 hộ, chủ yếu là gia đình quân nhân. Mỗi khi gió lớn, khói kèm bụi to như hạt gạo giội xuống khu dân cư. Không chỉ khói, bụi, nhà máy còn phát tán mùi hôi nồng nặc rất khó chịu. Trước và sau Tết, người dân đã hai lần phản ánh tình hình ô nhiễm môi trường lên nhà máy. Lãnh đạo nhà máy có gửi văn bản nhận lỗi và cam kết khắc phục, thế nhưng tình hình không được cải thiện là bao. Bức xúc, bà con đã điện vào đường dây nóng của Sở Tài nguyên & Môi trường tỉnh Khánh Hòa, phản ánh tình hình; đồng thời cảnh báo tới nhà máy và lãnh đạo xã, nếu điều kiện môi trường không được cải thiện, người dân buộc phải có những động thái cương quyết hơn.
    |
 |
| Nhà máy đường cách khu dân cư chỉ chưa đầy 100 m |
|
 |
| Những cột ống khói nằm ngay phía sau nhà dân |
“Mỗi khi gió lớn, than bụi màu trắng bay như tuyết, mắt thường thấy rõ, có cả bụi than đen. Sau một đêm, bụi phủ một lớp quanh nhà. Nhiều người bị dị ứng mẩn đỏ, trẻ con ho, người lớn viêm xoang viêm mũi. Chúng tôi chịu hết nổi rồi” - Anh Lân bức xúc.
|
 |
| Khói vần vũ như mây trên những ngọn cây |
Chị Nguyễn Thị Nguyên, hàng xóm của anh Lân, chỉ cho phóng viên thấy lớp bụi loang lổ trước hè nhà để dẫn chứng cho thực tế khói bụi phát tán từ NMĐ. Chị chia sẻ: NMĐ vừa nghỉ 3 ngày bảo dưỡng, mới hoạt động lại từ sáng, chỉ mới mấy tiếng đồng hồ nhưng bụi đã phủ đầy. Gia đình cả nhà đều bị chứng viêm mũi. Cả xóm hầu như đóng cửa cả ngày, chỉ mở một lúc khi đêm xuống.
“Cửa chả dám mở, cả ngày phải đóng im ỉm; cây cối, rau màu úa vàng chết hết. Khói không thở được. Các anh làm sao tác động để NMĐ quan tâm, trả lại sự trong sạch môi trường cho người dân chúng tôi”- chị Nguyên tha thiết.
Chị Hoàng Thị Hà, cùng trú thôn Tân Quý, Cam Thành Bắc, than thở: “Nhà cửa phải lau rửa thường xuyên. Nhiều người ốm yếu tối ngày lo đi viện. Tội nhất là người già, trẻ nhỏ và phụ nữ có thai”.
Để chứng minh khói bụi, mùi hôi phát tán từ NMĐ là thực tế, anh Lân dẫn phóng viên ra khu đất trống, ngăn cách khu dân cư với nhà máy. Khu đất ấy chỉ rộng chừng 70 m, tính từ hàng rào nhà máy tới tường sau nhà dân. Ngay phía sau khu dân cư, hai cột ống khói đen nhẻm, lừng lững. Gió biển phả vào lồng lộng. Từ trên đỉnh cột, khói trắng đục như mây, rào rạt, vần vũ ngay phía trên những ngọn cây, nóc nhà. Qua tán lá, những tia nắng rọi xuống, mờ đục. Cả khu đất sát ống khói, cỏ cây lèo tèo, xác xơ.
Ông Nguyễn Văn Thuận- Phó giám đốc Hành chính nhân sự NMĐ được Tổng giám đốc Vietsugar ủy quyền tiếp xúc với báo chí. Ông Thuận xác nhận, nhà máy có nhận được phản ánh của người dân sở tại về tình trạng khói, bụi, mùi hôi; đồng thời thông tin, nhà máy vừa vận hành trở lại sau bảo dưỡng và đang chạy với công suất 7.000 tấn mía/ngày, trên công suất thiết kế hơn 10.000 tấn mía/ngày. Ông Thuận cũng cung cấp một số văn bản, nội dung thông tin với người dân và chính quyền địa phương về sự cố bụi của nhà máy; nhận lỗi và cam kết có biện pháp khắc phục triệt để.
|
 |
| Khu chứa bã mía lộ thiên, được phủ bạt, rỉ mật chảy ra ngoài thành dòng |
Ông Thuận dẫn báo cáo, cho biết, từ ngày 9 đến 10/3, gió chướng rất mạnh thổi từ biển vào đã giật rách lưới chắn bụi của nhà máy, làm phát tán bụi ra môi trường bên ngoài. Ngay sau sự cố, doanh nghiệp đã khắc phục, gia cố lại khung sườn và lưới chắn bụi; đồng thời lên kế hoạch dựng tường chắn bụi bằng tôn, bố trí thiết bị hút bụi để khắc phục triệt để tình trạng phát tán bụi từ nhà máy ra bên ngoài.
|
 |
| Cây xanh bên ngoài hàng rào nhà máy èo uột, xác xơ |
Quan sát khu vực sản xuất, phóng viên ghi nhận, nhà xưởng khu vực ép mía là kiểu xưởng mở, tường để thoáng đến độ cao khoảng 3,5m. Khoảng trống đó được che chắn bằng cách bao lưới ni lông, loại lưới thường được dùng che nắng trong các vườn phong lan. Sau mỗi luồng gió giật, bụi từ trong xưởng lại bay ra cuồn cuộn. Nhiều vị trí, bụi bám dày khiến bức tường lưới xanh, chuyển màu. Hàng cây sát cạnh xưởng phủ đầy bụi trắng. Con đường chạy dọc xưởng, ngăn cách xưởng ép với bãi chứa bã mía, mật rỉ thoát qua các lỗ thông hơi, chảy tràn thành dòng. Thứ dung dịch keo dính có mùi đặc trưng kết hợp với rác, bụi, trở thành một hỗn hợp đặc quánh, khiến những hố ga thoát nước mưa gần như bị bít nghẹt. Hàng rào tại khu vực cuối xưởng ép mía, một bức tường lưới được dựng lên, phất phơ trong gió.
Có thể nói, cách thức giảm thiểu khói, bụi, mùi hôi phát tán ra môi trường ở NMĐ Vietsugar còn trong tình trạng thô sơ, tạm bợ và thiếu chuyên nghiệp. Với kiểu giăng lưới có phần đãi bôi như vậy, bụi lớn đã khó “hớt” được, chưa nói đến những bụi nhỏ mà mắt thường không nhìn thấy được. Hẳn rằng, ô nhiễm môi trường tại nhà máy này sẽ khó lòng được khắc phục hiệu quả, triệt để, một khi các biện pháp kỹ thuật mang tính công nghiệp không được quan tâm, coi trọng và thiết lập một cách bài bản, khoa học.
Nguyễn Huân