Đại diện Viện kiểm sát công bố cáo trạng, nhấn mạnh vai trò các bị cáo

Vai trò chủ mưu của cựu Chủ tịch BIDV Trần Bắc Hà

Tại phiên xét xử, đại diện Viện kiểm sát thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử tại phiên tòa cho biết, qua phần thủ tục nhận thấy, còn thiếu một số đại diện các bên liên quan, một số nhân chứng. Tuy nhiên, đại diện Viện kiểm sát cũng thấy những người này đã có đầy đủ lời khai ở Cơ quan điều tra, việc vắng mặt không ảnh hưởng tới quá trình xét xử, đề nghị Hội đồng xét xử (HĐXX) tiếp tục phiên tòa. Nếu trong quá trình xét xử, thấy cần thiết triệu tập ai thì đề nghị HĐXX triệu tập.

Đại diện Viện kiểm sát công bố cáo trạng truy tố các bị cáo trong vụ án.

Đại diện VKS công bố cáo trạng tại phiên xét xử.

Theo cáo trạng, trong khoảng thời gian từ năm 2011 đến năm 2016, lợi dụng chức trách được giao, Trần Bắc Hà, nguyên Chủ tịch HĐQT BIDV đã chỉ đạo cấp dưới tại BIDV và Chi nhánh Hà Tĩnh, Chi nhánh Hà Thành cho Công ty CP Chăn nuôi Bình Hà (là công ty "sân sau" của Trần Bắc Hà) và Công ty TNHH Thương mại và Du lịch Trung Dũng vay trái quy định, gây thất thoát của BIDV số tiền đặc biệt lớn hơn 1.600 tỉ đồng.

Lợi dụng vị trí là người đứng đầu BIDV, Trần Bắc Hà đã trực tiếp làm việc với Tỉnh ủy và UBND tỉnh Hà Tĩnh để xúc tiến dự án chăn nuôi bò tại Hà Tĩnh của gia đình. Trần Bắc Hà còn cam kết cấp tín dụng cho dự án, đề nghị chấp thuận chủ trương đầu tư dự án, giao đất và áp dụng các điều kiện ưu đãi cho doanh nghiệp.

Nguyên Chủ tịch HĐQT BIDV đã sử dụng 3 cá nhân không có năng lực tài chính, kinh nghiệm để thành lập công ty "sân sau", lập dự án và xin vay vốn tại BIDV.

Đáng chú ý, Trần Bắc Hà còn chỉ đạo xuyên suốt BIDV và BIDV chi nhánh Hà Tĩnh trong việc tiếp nhận, thẩm định cho vay và giải ngân khi Công ty Bình Hà không có năng lực tài chính, chưa đủ điều kiện cấp tín dụng.

Nhà chức trách xác định, đầu năm 2015, tại Hội nghị xúc tiến đầu tư tỉnh Hà Tĩnh, Trần Bắc Hà tới dự và trao đổi với lãnh đạo tỉnh Hà Tĩnh về chủ trương thành lập dự án chăn nuôi bò giống, bò thịt ứng dụng công nghệ cao tại Hà Tĩnh. BIDV cam kết là đơn vị tài trợ vốn và sẽ giới thiệu nhà đầu tư có kinh nghiệm, năng lực, uy tín, sẵn sàng tư vấn trong lĩnh vực chăn nuôi ứng dụng công nghệ cao.

2 liên danh được nhắc đến là Công ty Cổ phần Tập đoàn An Phú (Công ty An Phú), Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai (Tập đoàn HAGL). Sau đó, Trần Bắc Hà có nhiều văn bản gửi Tỉnh ủy UBND tỉnh Hà Tĩnh đề nghị hỗ trợ đầu tư dự án.

Do Trần Duy Tùng (con trai ông Trần Bắc Hà) đang là Tổng giám đốc Công ty An Phú, nên theo quy định BIDV không được cấp tín dụng cho liên danh này.

Do vậy, Trần Bắc Hà đã chủ trương thành lập Công ty CP Chăn nuôi Bình Hà (Công ty Bình Hà), gồm 3 cổ đông góp vốn.

Người đầu tiên là Trần Anh Quang (cháu họ Trần Bắc Hà và là lái xe cho Trần Duy Tùng), người thứ 2 là Thái Thành Vinh (bạn của Trần Duy Tùng). 2 cổ đông này sẽ đứng tên để góp vốn cho Trần Duy Tùng vào Công ty Bình Hà.

Quang cảnh phiên toà xét xử sơ thẩm.

Sau khi đã thống nhất về nhân sự, Công ty Bình Hà hoàn tất thủ tục pháp lý để thành lập công ty. Ngày 10/4/2015, công ty này được Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Hà Tĩnh cấp Giấy chứng nhận đăng ký Công ty cổ phần.

Ngành nghề kinh doanh của công ty là chăn nuôi trâu bò; kinh doanh, xuất nhập khẩu gia súc, gia cầm, thức ăn và nguyên liệu làm thức ăn cho gia súc, gia cầm, thủy sản.

Trụ sở công ty tại số 88 Phan Đình Phùng (TP.Hà Tĩnh), đây cũng chính là trụ sở của BIDV chi nhánh Hà Tĩnh. Vốn điều lệ 200 tỉ đồng, các cổ đông sáng lập gồm Vinh (30% vốn điều lệ), Quang (25% vốn điều lệ), Dũng (45% vốn điều lệ).

Biết rủi ro vẫn cho vay vì không dám làm trái chỉ đạo của ông Trần Bắc Hà

Về hành vi “Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng” của BIDV trong việc cấp tín dụng đối với dự án của Công ty Bình Hà, các bị cáo Trần Lục Lang, Đoàn Ánh Sáng, Kiều Đình Hòa, Lê Thị Vân Anh được xác định có nhiều sai phạm.

Với Trần Lục Lang, là Phó Tổng Giám đốc phụ trách Ban Quản lý rủi ro tín dụng, thành viên Phân ban Quản lý rủi ro tín dụng, đầu tư, là những bộ phận tham mưu, giúp việc cho HĐQT về việc đánh giá rủi ro, cấp tín dụng.

Mặc dù đã thống nhất với 8 rủi ro mà tổ thẩm định đưa ra, đồng thời đã nêu thêm 4 khó khăn trong quá trình triển khai dự án, nhưng vẫn đề xuất HĐQT quyết định cho vay.

Quá trình giải ngân vốn vay đã 8 lần đề xuất HĐQT sửa đổi điều kiện cấp tín dụng cho Công ty Bình Hà, với 8 lần nới lỏng chính sách ưu đãi ban đầu.

Khi Công ty Bình Hà làm ăn thua lỗ, có đề xuất của BIDV – Chi nhánh Hà Tĩnh nhưng bị can này không có văn bản tham mưu cho HĐQT dừng giải ngân, vẫn tiếp tục đề xuất gia hạn thời hạn cấp tín dụng, tiếp tục đề nghị cấp hạn mức tín dụng năm 2017.

Trần Lục Lang đã nhận thức việc cấp tín dụng là sai, nhưng không dám làm trái chỉ đạo của Trần Bắc Hà.

Mặc dù đánh giá của tổ thẩm định chung về doanh nghiệp, về năng lực kinh doanh của chủ đầu tư, về khả năng góp vốn của các cổ đông, về phương án kinh doanh, phương án trả nợ đều không khả thi.

Đặc biệt, việc tổ thẩm định chung đưa ra và phân tích 8 yếu tổ rủi ro của dự án, nhưng với trách nhiệm của Phó Tổng Giám đốc phụ trách Ban Khách hàng Doanh nghiệp, bị can vẫn ký đồng ý đề xuất, ký phê duyệt trên các phiếu lấy ý kiến của Phân ban Quản lý rủi ro tín dụng, đầu tư để đề xuất cho vay, thay đổi điều kiện cấp tín dụng lần thứ nhất cho Công ty cổ phần chăn nuôi Bình Hà, dẫn đến việc mất vốn của BIDV.

Đoàn Ánh Sáng cũng nhận thức Công ty cổ phần chăn nuôi Bình Hà không đủ điều kiện cấp tín dụng, nhưng Trần Bắc Hà đã cam kết tài trợ vốn vay, chỉ đạo việc cho vay nên tổ thẩm định chung phải thực hiện.

Đáng chú ý, hành vi lạm dụng tín nhiệm, chiếm đoạt tiền bán bò của Đinh Văn Dũng, nguyên Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Chăn nuôi Bình Hà cũng được xác định rõ.

Theo đó, tiền bán bò theo quy định thu về từ các Công ty môi giới và các lò mổ phải chuyển về tài khoản của Công ty cổ phần chăn nuôi Bình Hà tại BIDV, Chi nhánh Hà Tĩnh để ngân hàng kiểm soát, đối công trừ nợ.

Do không có tiền góp vốn, nên theo sự chỉ đạo của Trần Duy Tùng (con trai ông Trần Bắc Hà), các bị cáo Đinh Văn Dũng, Trần Anh Quang – nguyên Tổng Giám đốc Công ty cổ phần chăn nuôi Bình Hà, Thái Thành Vinh đã chiếm đoạt tiền bán bò để góp vốn cá nhân, chứng minh vốn đối ứng với BIDV, để BIDV tiếp tục giải ngân vốn vay và sử dụng vào mục đích cá nhân khác.