Đi bắt “vịt trời”?
Vụ án Tham ô xảy ra tại Công ty cho thuê tài chính 2 (sau đây viết tắt là Công ty ALC II), thuộc Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, từ năm 2011 đến nay, TAND các cấp tại TP HCM đã nhiều lần đưa vụ án ra xét xử. Dù bản án hình sự đã có hiệu lực nhưng việc thu hồi tài sản 75 tỉ đồng cho Nhà nước vẫn nhùng nhằng và liên tục bị kháng nghị, kháng cáo của cơ quan tố tụng.
Theo hồ sơ, năm 2007, ông Vũ Quốc Hảo (nguyên Tổng giám đốc Công ty ALC II) vay của ông Lê Đoàn Tám (Giám đốc Công ty TNHH đóng tàu Đại Dương) 75 tỉ đồng (bao gồm cả tiền lãi). Ông Hảo chuyển số tiền này cho ông Lê Văn Phong, Giám đốc Công ty cổ phần Hàm Rồng, để mua và sửa chữa Dự án Khu căn hộ Trường An ở tỉnh Bình Dương.
Ngày 20/4/2009, ông Hảo trả cho ông Tám 30 tỉ đồng. Đến ngày 22/4/2009, ông Hảo trả nốt cho ông Tám 45 tỉ đồng, tổng hai lần trả nợ là 75 tỉ đồng, tất toán và chấm dứt việc vay nợ. Sau đó, ông Lê Văn Phong dùng Khu căn hộ Trường An thế chấp vay 92 tỉ đồng tại Ngân hàng BIDV - Chi nhánh Bắc Sài Gòn.
    |
 |
| Bị cáo Vũ Quốc Hảo tại tòa. Ảnh Dân Trí |
Ngày 7/8/2012, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã có Bản kết luận điều tra vụ án hình sự số 01/C48-P4 và ngày 15/10/2013, VKSND tối cao có bản cáo trạng số 15/VKTC, đều xác nhận Khu căn hộ Trường An được mua và sửa chữa nâng cấp bằng số tiền 75 tỉ đồng do ông Hảo vay của ông Tám. Vì vậy, Khu căn hộ Trường An đã bị kê biên để đảm bảo thi hành án, trả lại 75 tỉ cho Công ty ALCII.
Ngoài ra, tại Bản án phúc thẩm số 580/2016/HS-PT ngày 18/10/2016 cũng khẳng định: “Quan hệ vay nợ giữa ông Lê Đoàn Tám và bị cáo Vũ Quốc Hảo đã được tất toán xong, trách nhiệm trả nợ 75 tỉ đồng cho Công ty ALCII thuộc về bị cáo Vũ Quốc Hảo. HĐXX đã nhận định: “Quyền lợi của Ngân hàng BIDV – Chinh nhánh Bắc Sài Gòn không được xem xét trong vụ án hình sự này”. Bản án này xác định, Ngân hàng BIDV – Chi nhánh Bắc Sài Gòn cho Công ty Hàm Rồng của ông Lê Văn Phong vay theo hợp đồng tín dụng, nhưng việc thế chấp tài sản không tuân thủ theo quy định của pháp luật vì chưa có công chứng, đăng ký thế chấp, chưa đăng ký giao dịch bảo đảm.
Ngày 27/11/2019, bản án số 429/HSST của TAND TP HCM đã quyết định buộc Vũ Quốc Hảo phải bồi thường 75 tỉ đồng cho Công ty ALC II, buộc Đặng Văn Hai (nguyên Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại Quang Vinh) bồi thường 42,450 tỉ đồng cho Công ty ALC II, còn ông Lê Đoàn Tám (người có nghĩa vụ, quyền lợi liên quan) phải nộp lại 75 tỉ đồng.
Trong khi đó, phần kê biên Khu căn hộ Trường An để đảm bảo lấy số tiền 75 tỉ đồng trả cho Nhà nước không được tòa nhắc đến, mà chỉ kê biên Khu căn hộ Trường An để đảm bảo cho việc Công ty Hàm Rồng thực hiện nghĩa vụ nộp lại hơn 3,4 tỉ đồng…
Tuy nhiên, phán quyết của TAND TP HCM ngay sau đó đã bị VKSND TP HCM ra kháng nghị. VKSND TP HCM cho rằng, việc buộc “Lê Đoàn Tám nộp 75 tỉ đồng cho Công ty ALC II để đảm bảo trách nhiệm thi hành bồi thường của Vũ Quốc Hảo, cấn trừ vào nghĩa vụ bồi thường của Hảo, là không có căn cứ vì không có khả năng thu hồi cho Nhà nước”.
Giao dịch ngay tình, hợp pháp
Ngày 10/12/2019, VKSND TP HCM có Quyết định kháng nghị một phần Bản án hình sự sơ thẩm số 492/2019/HSST ngày 27/11/2019 của TAND TP HCM.
Theo Quyết định kháng nghị phúc thẩm của VKSND TP HCM cho rằng: Trách nhiệm bồi thường thiệt hại thuộc về người trực tiếp gây thiệt hại cho Công ty ALC II là Vũ Quốc Hảo và Đặng Văn Hai như Bản án số 429/HSST ngày 27/11/2019 đã tuyên là có căn cứ. Tuy nhiên, HĐXX tuyên: “Buộc Lê Đoàn Tám nộp 75 tỉ đồng cho Công ty ALC II để đảm bảo cho việc thi hành trách nhiệm bồi thường của Vũ Quốc Hảo, khoản tiền này được cấn trừ vào nghĩa vụ bồi thường của Vũ Quốc Hào. Đối với quan hệ vay tài sản giữa Lê Đoàn Tám, Vũ Quốc Hảo, nếu có bên tranh chấp thì có quyền khởi kiện theo trình tự tố tụng dân sự”, là không có căn cứ vì không có khả năng thu hồi cho Nhà nước.
Trong vụ án này, Vũ Quốc Hảo dùng tiền để trả nợ vì trước đó đã vay của Lê Đoàn Tám do khoản vay này Hảo dùng để bảo lãnh cho Lê Văn Phong đầu tư vào Khu căn hộ Trường An. Đây là quan hệ pháp luật Dân sự hợp pháp, ngay tình được pháp luật công nhận và bảo vệ.
|
 |
| Quyết định kháng nghị của VKSND TP HCM. |
Theo kháng nghị của VKSND TP HCM: Vũ Quốc Hảo đang có tài sản hiện hữu tại khu căn hộ Trường An, đang được kê biên để bảo đảm thi hành án. Xét về tính khả thi và ưu tiên thu hồi tài sản cho Nhà nước, thì buộc Vũ Quốc Hảo bồi thường bằng tài sản hiện đang có tại khu căn hộ Trường An (bao gồm cả hệ số trượt giá sinh lời của xuất đầu tư để đảm bảo thu hồi tối đa tài sản cho nhà nước) và Lê Văn Phong chủ sở hữu khu dự án và là người đang tồn tại nghĩa vụ trả nợ 75 tỉ đồng cho Vũ Quốc Hảo cũng đồng ý tự nguyện xử lý tài sản này theo phương án như đã nêu trên. Như vậy sẽ phù hợp pháp luật để Cơ quan Thi hành án phát mãi tài sản hiện có, thu hồi được ngay tài sản cho Nhà nước và việc thu hồi tài sản cho Nhà nước mới có tính khả thi cao.
“Đề nghị TAND cấp cao TP HCM xét xử phúc thẩm vụ án và quyết định theo hướng buộc Vũ Quốc Hảo phải trả cho Công ty ALCII 75 tỉ đồng. Tiếp tục kê biên, phát mãi Khu căn hộ Trường An lấy số tiền 75 tỉ đồng của Vũ Quốc Hảo trả cho Nhà nước. Công nhận đề nghị kê biên, phát mãi đối với Khu đô thị Trường An để trả tiền cho Vũ Quốc Hảo của Lê Văn Phong”, kháng nghị đề xuất.
Ngày 23/11/2020 tới đây, TAND cấp cao tại TP HCM sẽ mở phiên xét xử lại phần dân sự trong vụ án Tham ô tài sản tại Công ty ALCII. Dư luận đang trông chờ một phán quyết công minh, đúng bản chất, kết thúc được vụ án, đỡ gây tốn kém về thời gian, tiền bạc cho các bên liên quan.