Năm 2010, Tập đoàn bất động sản Đông Á (có trụ sở tại TP Thanh Hóa) thực hiện dự án Khu đô thị mới ven Sông Hạc với tổng diện tích 370,9 nghìn m2, theo hình thức đổi công trình hạ tầng lấy đất. Dự án này là một trong chuỗi hoạt động bất động sản, toàn bộ chi phí phát sinh thực tế trong quá trình thực hiện đầu tư dự án Công ty hạch toán vào giá vốn bất động sản đầu tư.

Các chi phí đầu vào được Công ty kê khai, khấu trừ và hoàn thuế GTGT đầu vào. Khi bán bất động sản, Công ty ghi nhận doanh thu từ chuyển quyền sử dụng đất và doanh thu xây dựng cơ sở hạ tầng. Thế nhưng, Cục Thuế Thanh Hóa lại tách thành hai hoạt động trong cùng một dự án. Một là dự án xây dựng hạ tầng bằng nguồn vốn ngân sách. Hai là dự án xây dựng phân lô chia nền bằng vốn của công ty để thu thuế phần bất động sản, dẫn đến trùng lặp doanh thu, buộc Công ty Đông Á phải chịu truy thu thuế VAT, tiền nộp chậm...

leftcenterrightdel
Kiểm sát viên trình bày quan điểm tại phiên tòa. 

Không những thế, chi phí phát sinh trong quá trình thực hiện dự án, Cục Thuế Thanh Hóa lại tính vào chi phí hoạt động sản xuất kinh doanh, không chấp nhận cho công ty đưa vào giá vốn bất động sản. Từ sự bất hợp lý trên, Công ty Đông Á đã làm đơn khiếu nại gửi Cục Thuế Thanh Hóa xem xét nhưng không được chấp nhận.

Ngày 12/12/2017, Tổng công ty bất động sản Đông Á có đơn khiếu nại tới Tổng cục Thuế. Theo đó, ngày 24/5/2018, Tổng cục Thuế có Quyết định số 977/QĐ-TCT công nhận một phần nội dung đơn khiếu nại của Công ty Đông Á; Và yêu cầu Cục Thuế Thanh Hóa có trách nhiệm điều chỉnh quyết định xử lý về thuế, xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty Đông Á nhưng Cục Thuế Thanh Hóa “kháng lệnh”, buộc Công ty phải kiện Cục trưởng Cục Thuế Thanh Hóa ra tòa.

Vì dự án nêu trên được UBND tỉnh chấp thuận cho Công ty Đông Á “đổi đất lấy công trình” và giao UBND TP Thanh Hóa nghiệm thu, nhưng nội dung này chưa có trong hồ sơ xét xử, dẫn đến phiên Tòa vào ngày 9/8 được hoãn để chờ ý kiến của UBND tỉnh Thanh Hóa. 

Ngày 6/9/2019, UBND tỉnh đã có Công văn số 11857 gửi TAND tỉnh Thanh Hóa có nội dung: “đến thời điểm hiện tại, UBND TP Thanh Hóa và Tập đoàn Đông Á chưa tổ chức thực hiện việc nghiệm thu, bàn giao công trình đưa vào sử dụng đối với bất kỳ hạng mục nào của Dự án Khu đô thị mới ven Sông Hạc”.

Như vậy, giữa Tập đoàn Đông Á và UBND TP Thanh Hóa chưa lập biên bản nghiệm thu bàn giao, hiện tại toàn bộ công trình hạ tầng vẫn do Đông Á quản lý. Do đó, hoạt động xây dựng cơ sở hạ tầng theo dự toán đã được Nhà nước phê duyệt của Tập đoàn Đông Á chưa đủ điều kiện để lên doanh thu, xuất hóa đơn GTGT và nộp thuế GTGT.

Sau phần nghị án, đại diện Viện Kiểm sát, Kiểm sát viên Lê Thu Hiền đã nêu quan điểm: trên cơ sở Quyết định số 977 của Tổng Cục thuế và Công văn 11857 của UBND tỉnh Thanh Hóa cho thấy, Cục Thuế Thanh Hóa không tuân thủ chỉ đạo trình tự giải quyết theo thẩm quyền, đã ban hành một số văn bản trái pháp luật; Buộc Cục Thuế Thanh Hóa phải điều chỉnh lại một phần quyết định đối với việc thu thuế của Công ty Đông Á.

Từ những phân tích và trên cơ sở đề nghị của đại diện VKS, Hội đồng xét xử TAND tỉnh Thanh Hóa đã tuyên chấp nhận yêu cầu của Tập đoàn Đông Á hủy một phần Quyết định số 12/QĐ-CT ngày 04/01/2019 của Cục Thuế tỉnh Thanh Hóa liên quan đến nội dung thanh tra, truy thu, xử phạt, tiền chậm nộp thuế GTGT, thuế TNDN tại Dự án Khu đô thị ven sông Hạc của Tập đoàn Đông Á.

Phạm Ngọc