Tại hội nghị triển khai Nghị quyết 201/2025 về thí điểm một số cơ chế chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội, Chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Văn Được cho biết, lãnh đạo thành phố đang nghiên cứu bỏ giấy phép xây dựng thay thế bằng việc đăng ký xây dựng tại những khu vực có quy hoạch rõ ràng. Theo Chủ tịch UBND TP HCM, vấn đề này nằm trong kế hoạch cắt giảm bớt thủ tục hành chính trong lĩnh vực xây dựng nhằm tạo thuận lợi cho người dân.
Cụ thể, trong thời gian sắp tới, người dân tại các khu vực đã có quy hoạch rõ ràng, đã xác định lộ giới hẻm và có quy định cụ thể về kiến trúc nhà ở trong quy chế quản lý kiến trúc của thành phố sẽ không cần xin giấy phép xây dựng như trước. Thay vào đó, người dân chỉ cần thực hiện thủ tục đăng ký xây dựng với chính quyền địa phương theo quy định.
“Đây là chủ trương được triển khai theo chỉ đạo của Thủ tướng, hướng tới đơn giản hóa thủ tục, rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ nhưng vẫn bảo đảm yêu cầu quản lý trật tự và kiến trúc đô thị. UBND TP HCM đã giao Sở Xây dựng tham mưu, ban hành văn bản hướng dẫn cụ thể trong tháng 6 này, sớm triển khai chính sách” - ông Nguyễn Văn Được cho biết.
    |
 |
| TP HCM sẽ nghiên cứu bỏ giấy phép xây dựng tại khu vực có quy hoạch rõ ràng. |
Trước đó, trong công điện ngày 29/5/2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu Bộ Xây dựng cắt giảm thủ tục cấp phép xây dựng với các dự án đã có quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 hoặc nằm trong khu vực có thiết kế đô thị. Cùng với đó, Thủ tướng yêu cầu rà soát và đơn giản hóa 361 thủ tục hành chính, cùng 447 điều kiện kinh doanh thuộc lĩnh vực xây dựng nhằm giảm ít nhất 30% thời gian xử lý, chi phí tuân thủ và điều kiện kinh doanh trong năm 2025. Đồng thời, Thủ tướng cũng chỉ đạo đẩy mạnh phân cấp, giao quyền cho địa phương trong việc thẩm định, cấp phép xây dựng trên cơ sở rà soát toàn bộ quy trình hiện hành nhằm rút ngắn thời gian xử lý và loại bỏ các khâu trung gian không cần thiết, nhất là với những dự án đã có quy hoạch chi tiết hoặc thuộc khu vực có quy hoạch rõ ràng.
Theo Tiến sĩ Phạm Viết Thuận - Viện trưởng Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường, với chủ trương cho phép người dân đăng ký xây dựng thay vì xin cấp phép sẽ tạo thuận lợi cho người dân, phù hợp với chủ trương cải cách hành chính, nhưng vẫn giữ được vai trò quản lý nhà nước và kiểm soát kiến trúc đô thị. “Quy định mới không đồng nghĩa với việc buông lỏng quản lý, và nếu người dân vi phạm nội dung đăng ký xây dựng, vẫn sẽ bị xử lý theo các quy định hiện hành về trật tự xây dựng” - ông Thuận nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, theo ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM, cũng cho rằng Bộ Xây dựng cần sớm bỏ quy định cấp phép xây dựng với các dự án bất động sản, nhà ở thương mại đã được cấp thẩm quyền phê quyệt quy hoạch chi tiết 1/500. "Thủ tục cấp phép xây dựng đang tồn tại nhiều bất cập, dự án được phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/500 rồi nhưng khi mỗi lần san lấp mặt bằng, thi công hồ cảnh quan, đường giao thông trong dự án lại phải xin phép xây dựng là bất cập. Hoặc như các công trình chuyên ngành sau khi được bộ chuyên môn phê duyệt thiết kế công trình vẫn phải xin giấy phép xây dựng. Những giấy phép con loại này cần sớm được loại bỏ để tạo môi trường đầu tư kinh doanh thông thoáng" - ông Châu nhấn mạnh.
Theo Luật Xây dựng 2014, thời gian cấp phép hiện nay phụ thuộc vào loại công trình. Chẳng hạn, đối với nhà ở riêng lẻ, thời gian cấp phép là 15 ngày kể từ khi tiếp nhận hồ sơ hợp lệ, còn với các công trình khác là 20 ngày làm việc. Trong đó, thủ tục xin cấp phép xây dựng hiện gồm 4 bước, với thời hạn giải quyết không quá 15 ngày. Theo Luật Xây dựng cũng quy định, hoạt động cấp phép xây dựng được thực hiện với công trình xây dựng nhà ở tại các đô thị, dự án đầu tư kinh doanh bất động sản, nhà ở quy mô lớn; còn khu vực nông thôn chưa thực hiện cấp phép xây dựng.
Ở các đô thị, việc cấp phép xây dựng được thực hiện với hai nhóm công trình: nhóm dự án bất động sản, nhà ở thương mại, cao ốc, chung cư cao tầng, các nhà máy trong khu công nghiệp và nhóm công trình nhà ở riêng lẻ của cư dân đô thị.