Bộ máy hành chính cấp xã vận hành ổn định
Sau khi thực hiện chủ trương sắp xếp tổ chức bộ máy và đơn vị hành chính, Thanh Hóa hiện còn 166 đơn vị hành chính cấp xã, giảm mạnh từ con số 547 xã, phường trước đây.
Dù quy mô thay đổi lớn, tưởng chừng khó tránh khỏi xáo trộn, nhưng thực tế cho thấy, bộ máy chính quyền cơ sở vẫn vận hành ổn định, liên tục, không hề bị gián đoạn.
Một minh chứng rõ rệt về hiệu quả của mô hình chính quyền 2 cấp là kết quả đánh giá chất lượng phục vụ trên Cổng dịch vụ công quốc gia. Tính đến đầu tháng 9/2025, Thanh Hóa đã vươn lên đứng thứ 3/34 tỉnh, thành phố cả nước. Đây là tín hiệu cho thấy cải cách hành chính không chỉ là khẩu hiệu, mà còn thể hiện sự quyết tâm của chính quyền tỉnh trong việc “lấy người dân làm trung tâm phục vụ”.
    |
 |
| Xã miền núi Thiên Phủ nằm trong Top đầu của các xã, phường của tỉnh Thanh Hóa về bộ chỉ số phục vụ người dân, doanh nghiệp trong thực hiện thủ tục hành chính. |
Hiện nay, số điện thoại của các lãnh đạo xã cũng được công bố công khai để tiếp nhận phản ánh từ người dân. Đội ngũ cán bộ, công chức luôn đồng hành, tận tình hướng dẫn người dân tiếp cận hệ thống phần mềm điện tử, đặc biệt quan tâm hỗ trợ người cao tuổi và những người chưa quen sử dụng công nghệ.
Tháng 8 vừa qua, bão số 5 gây mưa lớn, lũ quét và sạt lở tại nhiều huyện miền núi như: Quan Sơn, Mường Lát, Thường Xuân, khiến hàng trăm ngôi nhà hư hỏng, giao thông chia cắt.
Chỉ trong 4 ngày (23–26/8/2025), Tỉnh ủy và Ban Chỉ huy Phòng thủ dân sự tỉnh Thanh Hóa đã phối hợp với 166 xã, phường tổ chức 7 cuộc họp trực tuyến với Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương, bảo đảm mệnh lệnh từ tỉnh truyền đạt đến cơ sở ngay lập tức.
Nhờ vậy, lực lượng ứng cứu được huy động đồng bộ với hơn 186.000 người, trong đó cấp xã chủ động thành lập lực lượng xung kích tại chỗ, còn cấp tỉnh huy động hơn 36.600 quân nhân, công an, dân quân tham gia. Sự phối hợp nhịp nhàng, không qua khâu trung gian này chính là điểm mạnh của mô hình 2 cấp – bảo đảm chỉ đạo thống nhất, triển khai kịp thời và hiệu quả ngay từ cơ sở.
Là xã miền núi nghèo của huyện Quan Hóa (cũ), từ ngày 1/7/2025, xã Thiên Phủ được hình thành mới từ toàn bộ diện tích tự nhiên, quy mô dân số của xã Nam Động và xã Thiên Phủ. Sau 2 tháng đi vào hoạt động, theo kết quả đánh giá bộ chỉ số phục vụ người dân, doanh nghiệp trong thực hiện thủ tục hành chính, cung cấp dịch vụ công trên cổng thông tin Dịch vụ công Quốc gia cuối tháng 8/2025 cho thấy, xã Thiên Phủ nằm trong Top đầu của các xã, phường của tỉnh Thanh Hóa đạt 92,21 điểm, điều đó cho thấy, xã Thiên Phú “lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ”, “lấy sự hài lòng của người dân” làm thước đo hiệu quả của chính quyền 2 cấp mà tỉnh Thanh Hóa đã đề ra.
Vẫn còn tồn tại những “nút thắt”
Bên cạnh những kết quả đạt được, mô hình 2 cấp cũng bộc lộ nhiều khó khăn, trong đó thiếu nhân lực chuyên môn, đặc biệt ở nhiều xã miền núi, cán bộ đất đai, tài chính – kế toán, công nghệ thông tin còn rất thiếu. Một người có thể phải kiêm 2–3 việc. Điều này dễ dẫn đến sai sót, chậm trễ và áp lực lớn cho cán bộ.
|
 |
| Phường Nam Sầm Sơn đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin. |
Ngoài ra, cơ sở vật chất chưa đồng đều. Một số trụ sở xã xuống cấp, trang thiết bị lạc hậu, internet chập chờn. Có xã phải dùng chung một máy tính để nhập dữ liệu dịch vụ công. Điều này khiến việc số hóa hồ sơ chưa đạt như kỳ vọng. Trong khi người dân chưa quen với chuyển đổi số. Ở nhiều vùng nông thôn, đồng bào dân tộc thiểu số vẫn quen nộp hồ sơ giấy. Họ ngại sử dụng dịch vụ trực tuyến vì thiếu kỹ năng hoặc không có thiết bị.
Xã Quý Lương bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn nhiều khó khăn khi triển khai chính quyền 2 cấp. Hơn 80% dân số là đồng bào Mường nên việc tiếp cận công nghệ, thủ tục hành chính còn hạn chế; cán bộ chưa đúng chuyên môn, đặc biệt ở lĩnh vực đất đai, trong khi UBND xã thiếu tới 7 nhân sự.
Dù vậy, với phương châm “lấy sự hài lòng của nhân dân làm gốc”, từ ngày 1/7 đến nay, trung tâm đã tiếp nhận 3.915 hồ sơ, gồm 617 trực tuyến và 3.298 trực tiếp.
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, xã Thiên Phú vẫn đang gặp nhiều khó khăn, thách thức. Ông Nguyễn Đức Dũng, Bí thư đảng ủy xã Thiên Phủ cho biết: Hệ thống pháp luật ban hành cùng 1 lúc nhiều văn bản, có những nội dung chồng chéo, chưa được hướng dẫn…. các quy định mới khiến cho đội ngũ cán bộ khó tiếp cận. Một số thủ tục hành chính chưa được đồng bộ theo mô hình 2 cấp, gây lúng túng trong thực hiện.
Trong khi đó, cơ sở dữ liệu, phần mềm quản lý hành chính chưa được tích hợp hoàn chỉnh. Trang thiết bị phục vụ công việc cho cán bộ, công chức, người lao động còn chưa đảm bảo. Việc tiếp nhận các dự án do cấp huyện bàn giao về xã đã thực hiện, nhưng xã chưa có công chức chuyên môn lĩnh vực xây dựng, không có nghiệp vụ đấu thầu, không có đơn vị sự nghiệp có chức năng, năng lực đảm bảo cho UBND xã giao quản lý dự án.
Ngoài ra, xã còn thiếu nhân lực có trình độ, nhất là các lĩnh vực thuộc mảng kinh tế, xây dựng, tư pháp; các thiết bị phục vụ cho Trung tâm phục vụ hành chính công như: máy Photocopy, máy Scan, máy vi tính, máy lấy số xếp hàng… chưa có. Nhiều thủ tục vẫn yêu cầu nộp bản giấy, quy trình tiếp nhận, giải quyết hồ sơ trực tuyến chưa hoàn toàn xuyên suốt, vẫn còn khâu trung gian cần sự can thiệp thủ công.
Việc nộp, nhận kết quả hồ sơ trực tuyến còn phức tạp đối với người dân, đặc biệt là những người không quen công nghệ, người cao tuổi, người không có điện thoại thông minh. Một bộ phận cán bộ và người dân vẫn còn giữ tư duy truyền thống, e ngại thay đổi, chưa thấy được lợi ích rõ rệt của chuyển đổi số trong công việc và cuộc sống hàng ngày.
Để tháo gỡ những khó khăn trên, chúng tôi đưa ra đề xuất: Tiếp tục rà soát, kiện toàn tổ chức bộ máy kịp thời bổ nhiệm, sắp xếp nhân sự còn thiếu, bảo đảm đủ số lượng, chất lượng theo vị trí việc làm. Tăng cường bồi dưỡng, tập huấn để nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ sau sắp xếp.
Cùng với đó là, hoàn thiện cơ chế, chính sách hỗ trợ phù hợp sớm ban hành các chính sách liên quan đến phụ cấp kiêm nhiệm, hỗ trợ cán bộ bị điều động xa nơi cư trú. Có chính sách động viên. Đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật, bố trí ngân sách và nguồn lực đầu tư, sửa chữa, nâng cấp trụ sở làm việc cho cơ quan sau sáp nhập. Trang bị đầy đủ phương tiện, thiết bị làm việc, bảo đảm điều kiện cho bộ máy vận hành thông suốt.
Đồng thời, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, rà soát, nâng cấp phần mềm quản lý phù hợp mô hình mới; tổ chức đào tạo kỹ năng số cho cán bộ, công chức. Tăng cường triển khai các giải pháp chuyển đổi số trong hoạt động quản lý, điều hành và cung cấp dịch vụ công.
Gần 3 tháng là khoảng thời gian chưa dài, nhưng đủ để thấy mô hình chính quyền 2 cấp ở Thanh Hóa đang đi đúng hướng: bộ máy tinh gọn, thủ tục hành chính thông suốt hơn, chính quyền gần dân và vì dân hơn. Dẫu vậy, những khó khăn về nhân lực, hạ tầng và khả năng tiếp cận công nghệ của người dân vẫn là bài toán cần sớm được tháo gỡ.
Với quyết tâm cải cách và tinh thần đặt sự hài lòng của nhân dân làm thước đo, Thanh Hóa hoàn toàn có thể kỳ vọng vào việc xây dựng một mô hình chính quyền ngày càng hiện đại, minh bạch hơn.