Cần quy định rõ thời hạn hoàn tiền vé máy bay do chậm, hủy chuyến tối đa là 7 ngày

Quang cảnh phiên làm việc của Quốc hội, chiều 12/11. Ảnh: VPQH cung cấp.

Tiếp tục chương trình của Kỳ họp thứ 10, tại phiên thảo luận chiều 12/11 về dự án Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (sửa đổi), các đại biểu Quốc hội khóa XV đã chỉ ra những tồn tại, hạn chế đối với ngành hàng không dân dụng, đặc biệt là tình trạng chậm, hủy chuyến bay gây bức xúc cho hành khách. Trước áp lực phát triển và hội nhập, nhiều đại biểu cho rằng, cần siết chặt trách nhiệm của các hãng bay và đảm bảo quyền lợi của hành khách…

Người dân không thể chấp nhận chậm chuyến với lý do khai thác chuyến bay

Phát biểu thảo luận, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp) bày tỏ sự quan ngại sâu sắc về vấn đề hủy và chậm chuyến bay, khẳng định đây là một điểm bất cập lớn. Đại biểu nhận định tình trạng chậm chuyến hiện nay là "rất nhiều", không chỉ dừng lại ở 1-2 tiếng mà thậm chí kéo dài 3-4 tiếng đồng hồ.

Đại biểu Hòa nhấn mạnh, người dân không thể chấp nhận lý do chậm chuyến là do khai thác chuyến bay, bởi đây là vấn đề nội bộ của doanh nghiệp, còn hành khách phải chịu thiệt thòi khi ngồi chờ đợi.

Đại biểu Phạm Văn Hòa phát biểu thảo luận. Ảnh: VPQH cung cấp.

“Đó là một điểm mà tôi thấy rất bất cập, mình cũng cảm thấy áy náy chứ đừng nói là người dân. Cho nên, cần quan tâm và đề xuất đối với các doanh nghiệp tàu bay phải có điều chỉnh lịch bay, giờ bay làm sao cho phù hợp chứ người dân không thể chấp nhận lý do chậm chuyến là do khai thác chuyến bay. Chuyện khai thác chuyến bay là chuyện của anh, còn chuyện hành khách ngồi chờ để lên tàu bay thì chuyện đó rất tội, cho nên đề nghị các doanh nghiệp hàng không có nghiên cứu về trong lĩnh vực này báo cáo chúng tôi”, đại biểu Phạm Văn Hòa nhấn mạnh.

Ngoài ra, đại biểu Hòa cũng lưu ý về vấn đề quy hoạch cảng hàng không, cho rằng có một số sân bay được quy hoạch nhưng hoạt động khai thác yếu, chỉ có 1-2 chuyến bay, thậm chí chỉ có 1 chuyến...

“Tôi nghĩ rằng, đây là bất cập trong việc quy hoạch sân bay của Việt Nam, có một số sân bay không có khách và khai thác rất yếu, cho nên đề nghị phải điều chỉnh làm sao cho phù hợp, tập trung nguồn lực vào những khu vực có đông dân cư, khu vực du lịch”, đại biểu Phạm Văn Hòa kiến nghị.

Cần chi trả bồi thường tự động khi chậm, hủy chuyến

Phát biểu thảo luận, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn ĐBQH Thành phố Hồ Chí Minh) đi sâu vào các quy định về trách nhiệm bồi thường và nghĩa vụ của người vận chuyển khi xảy ra chậm, hủy hoặc từ chối vận chuyển, cho rằng các quy định hiện hành còn mang tính định tính.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng phát biểu thảo luận. Ảnh: VPQH cung cấp.

Đại biểu Hùng đề nghị Ban soạn thảo bổ sung định nghĩa rõ ràng về khái niệm "chậm kéo dài" theo ngưỡng thời gian cụ thể dựa trên cự ly bay. Quan trọng hơn, đại biểu yêu cầu ấn định nguyên tắc bồi thường tối thiểu bằng tiền hoặc có giá trị tương đương, chi trả tự động trong thời hạn 7 ngày. Đồng thời, cần cấm khấu trừ bất kỳ khoản phí nào khi hoàn tiền do lỗi của hãng.

Về quyền của hành khách, Điều 55 đã ghi nhận quyền yêu cầu thu xếp hành trình phù hợp hoặc hoàn tiền khi không được vận chuyển do lỗi của hãng và quyền từ chối chuyến bay, tiếp tục hành trình trong một số trường hợp.

Đại biểu đề nghị ban soạn thảo bổ sung khoản mới theo hướng hành khách được quyền lựa chọn hoàn tiền toàn bộ phần chưa sử dụng hoặc chuyển sang chuyến sớm nhất của chính hãng hoặc chuyển sang hãng khác có chỗ tương đương mà khách hàng không phải trả thêm chi phí, nếu hãng không bố trí được chuyến bay thay thế trong thời hạn 3 giờ. Đồng thời, ghi nhận quyền được chăm sóc tối thiểu gồm thức ăn, nước uống, phương tiện liên lạc, lưu trú qua đêm nếu, cần gắn với từng ngưỡng bị chậm.

Theo đại biểu Nguyễn Tâm Hùng, về từ chối vận chuyển, Điều 54 chủ yếu liệt kê các trường hợp từ chối vì an toàn, an ninh hoặc yêu cầu của cơ quan nhà nước nhưng thực tiễn còn tình huống bán thừa chỗ dẫn đến từ chối, dù hành khách có xác nhận chỗ.

Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: VPQH cung cấp.

Đại biểu đề nghị Ban soạn thảo cần làm rõ: Một, tách bạch từ chối vì an toàn, an ninh với từ chối do nguyên nhân khai thác thương mại. Hai, bổ sung điều khoản riêng về bán thừa chỗ quy định trình tự kêu gọi tình nguyện viên, mức bồi thường bắt buộc tối thiểu khi từ chối lên tàu bay do bán thừa chỗ và nghĩa vụ bố trí hành trình thay thế tương đương.

“Việc này cũng đã xảy ra nhiều gây bức xúc cho nhiều hành khách tại các sân bay do không được vận chuyển vì các hãng bán thừa chỗ rất nhiều, nên đề nghị Quốc hội cần phải có quy định cụ thể. Tôi đi một số sân bay thì tôi thấy tình hình này đã xảy ra, nhiều hành khách rất bức xúc”, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng kiến nghị.

“Hãng bay đúng giờ là hiếm, còn delay là bình thường"

Phát biểu thảo luận, đại biểu Huỳnh Thị Phúc (Đoàn ĐBQH Thành phố Hồ Chí Minh) phân tích, hiệu quả hoạt động của vận tải hàng không dân dụng, trong đó hàng không thương mại không chỉ là biểu hiện qua kết quả khai thác tàu bay với số lượng chuyến bay mà còn thể hiện qua niềm tin và sự đúng giờ của mỗi chuyến bay được cất, hạ cánh an toàn với sự an lòng của hành khách.

Đại biểu Huỳnh Thị Phúc phát biểu thảo luận. Ảnh: VPQH cung cấp.

Cho rằng việc bảo vệ quyền lợi người sử dụng dịch vụ chưa thực sự được quan tâm tương xứng, đại biểu Huỳnh Thị Phúc nhấn mạnh: “Khách trễ thì phải chịu, trong khi đó thì không có giải thích lý do gì cả dù được hỗ trợ đổi chuyến nhưng kèm theo thường phải chịu chi phí phát sinh, trong khi đó hãng bay đúng giờ là hiếm, còn delay là bình thường”.

Đại biểu Phúc cho rằng, các lý do chậm trễ như "tàu bay về muộn" hoặc "vì khai thác" là không thuyết phục, gây bức xúc cho hành khách.

Để giải quyết vấn đề này, đại biểu đề nghị sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 53 theo hướng: “Một là, hãng hàng không cần công khai lý do chậm, hoãn, hủy chuyến và thời gian dự kiến khắc phục nói chung là không quá 2 lần, đã có những chuyến bay đại biểu Quốc hội đi họp kỳ 8, kỳ 9 vừa rồi là hoãn đến 3 lần và hơn 2 tiếng. Đó là thực tế và nhiều đại biểu Quốc hội đã chứng kiến việc này”, đại biểu Huỳnh Thị Phúc kiến nghị.

Thứ hai, theo đại biểu, cần quy định rõ thời hạn hoàn tiền vé tối đa là 7 ngày làm việc kể từ khi nhận được yêu cầu hợp lệ, nếu chậm hãng phải chịu chế tài hoặc bồi thường tương ứng.

Đặc biệt, đại biểu đề nghị Cục Hàng không Việt Nam công bố định kỳ các chỉ số hoạt động của từng hãng, như tỷ lệ chuyến bay đúng giờ, tỷ lệ hoàn tiền đúng hạn, tỷ lệ giải quyết khiếu nại.

“Việc công khai không phải để tạo áp lực mà để hình thành một cơ chế cạnh tranh tích cực, giúp hành khách có thông tin minh bạch khi lựa chọn dịch vụ”, đại biểu Huỳnh Thị Phúc khẳng định.

Tỷ lệ chuyến bay đúng giờ chỉ đạt 65%

Tại phiên họp, thay mặt cơ quan soạn thảo, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh đã giải trình, làm rõ một số vấn đề các đại biểu Quốc hội nêu.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh giải trình, làm rõ một số vấn đề các đại biểu Quốc hội nêu. Ảnh: VPQH cung cấp.

Về tình trạng chậm, hủy chuyến, Bộ trưởng Trần Hồng Minh cho biết, trong 10 tháng đầu năm 2025, các hãng hàng không Việt Nam thực hiện 44.000 chuyến bay với 47 triệu hành khách. Tuy nhiên, tỷ lệ chuyến bay cất, hạ cánh đúng giờ (OTP) chỉ đạt 65%, giảm 9 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm 2024.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng giải thích nguyên nhân chậm chuyến đến từ cả yếu tố khách quan (thời tiết, thiếu hụt tổ bay, chuỗi cung ứng phụ tùng đứt gãy) và yếu tố hạ tầng. Ông thừa nhận điều kiện cơ sở hạ tầng hàng không còn hạn chế, mật độ khai thác cao, và việc thiếu đường hạ cất cánh độc lập tại các sân bay lớn khiến tàu bay phải chờ 15 phút đến một tiếng trên trời, gây tốn kém chi phí xăng dầu và ô nhiễm môi trường…

Bộ trưởng Trần Hồng Minh khẳng định, lãnh đạo ngành, các hãng không muốn điều này xảy ra, vẫn thực hiện việc xin lỗi và bảo đảm chỗ ăn, nghỉ cho hành khách…

“Thực sự về lãnh đạo ngành cũng như các hãng không muốn điều này xảy ra. Nhưng chúng ta vẫn phải đưa vào trong luật và cụ thể hóa hơn trong luật để tới đây các sân bay có đầy đủ các điều kiện thì không thể để xảy ra các trường hợp này”, Bộ trưởng Trần Hồng Minh khẳng định.