|
Chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa, hay chiến thắng Kỷ Dậu là tên gọi mà các nhà sử học Việt Nam dành cho loạt trận đánh chống ngoại xâm của nước Đại Việt dưới thời Tây Sơn, do Vua Quang Trung lãnh đạo. Lúc bấy giờ, nhà Thanh lợi dụng tình hình nước ta rối ren, biến loạn, đã phái Tôn Sĩ Nghị dẫn 29 vạn quân sang xâm lược. Theo sử sách lược ghi, Bắc Bình Vương Nguyễn Huệ làm lễ tế cáo trời đất, lên ngôi Hoàng đế lấy hiệu Quang Trung, rồi lập tức cùng nghĩa quân Tây Sơn tiến ra Bắc nhằm đập tan dã tâm của giặc. Chọn khu vực Thăng Long làm mục tiêu tiến công chủ yếu, nhà vua chia quân làm năm đạo, đích thân chỉ huy hướng chính diện cùng tiến. Giữa ba quân, lời hịch vang động, ý chí ngút ngàn: “Đánh cho để dài tóc/Đánh cho để đen răng/Đánh cho nó chích luân bất phản/Đánh cho nó phiến giáp bất hoàn/Đánh cho sử tri Nam quốc anh hùng chi hữu chủ”.
Đêm 30 Tết, nghĩa quân vượt sông, hạ đồn tiền tiêu ở Gián Khẩu. Đêm mùng 3 Tết, chiếm đồn Hà Hồi. Rạng sáng mùng 5 Tết, đại quân một mũi tiến công Ngọc Hồi, khiến đồn giặc chìm trong khói lửa; một mũi khác áp sát đồn Đống Đa, khiến quân tướng nhà Thanh phải bỏ chạy thục mạng. Tổng đốc Tôn Sĩ Nghị, khi ấy đang ở cung Tây Long, đã “ngựa không kịp đóng yên, người không kịp mặc giáp, dẫn kỵ mã nhằm hướng Bắc mà chạy” (Hoàng Lê nhất thống chí). Trưa mồng 5 Tết, Hoàng đế Quang Trung ngự trên lưng voi, dẫn đầu đại quân vào Kinh thành trong sự đón chào hoan hỉ của người dân Thăng Long, đúng là: “Một trận rồng lửa giặc tan tành/Bỏ thành cướp đó trốn cho nhanh/Ba quân đội ngũ chỉnh tề tiến/Trăm họ chật đường vui tiếp nghênh”.
Chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa khẳng định nghệ thuật quân sự của nghĩa quân Tây Sơn, tài cầm quân của Hoàng đế Quang Trung - Nguyễn Huệ với chiến thuật thần tốc, chỉ trong 5 ngày đã đánh tan 29 vạn quân Thanh, trong đó trận Ngọc Hồi và Đống Đa là tử huyệt.
Ngày nay, tại nhiều điểm di tích lưu dấu đội quân áo vải, cờ đào, các hoạt động “giỗ trận” thể hiện lòng thành kính được duy trì đều đặn. Đặc biệt, tại Công viên văn hóa Đống Đa (quận Đống Đa), Lễ hội kỷ niệm Chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa mở ra hằng năm với nhiều nghi thức truyền thống linh thiêng, như: Lễ rước kiệu, dâng hương, đọc trúc văn, trình diễn sử thi, trống hội, tái hiện thế trận rồng lửa… Bên cạnh các nghi thức phần lễ, các hoạt động phần hội tại đây cũng không kém phần độc đáo là: Thi đấu cớ tướng, cờ người, các trò chơi dân gian, thu hút đông đảo nhân dân quanh vùng về dâng hương, dự hội.
|