Về sự cần thiết ban hành Thông tư, theo Bộ Công an, ngày 14/11/2022, tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật Phòng, chống bạo lực gia đình. Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2023. Luật Phòng, chống bạo lực gia đình năm 2022 đã có những bước tiến quan trọng trong việc bảo vệ nạn nhân, trong đó việc quy định về biện pháp cấm tiếp xúc đóng vai trò then chốt. Theo quy định của Luật, biện pháp này nhằm ngăn chặn người có hành vi bạo lực gia đình tiếp cận và gây tổn hại cho nạn nhân, bảo đảm an toàn cho họ cả về thể chất lẫn tinh thần.
Điều 27 Luật Phòng, chống bạo lực gia đình năm 2022 quy định cụ thể về việc giám sát việc thực hiện quyết định cấm tiếp xúc, bảo đảm bảo vệ an toàn cho nạn nhân một cách hiệu quả. Theo quy định tại khoản 6 Điều 49 Luật Phòng, chống bạo lực gia đình năm 2022 giao Bộ Công an ban hành văn bản hướng dẫn công tác giám sát việc thực hiện quyết định cấm tiếp xúc.
Để bảo đảm biện pháp cấm tiếp xúc được thực hiện có hiệu quả, việc giám sát đóng vai trò rất quan trọng, góp phần ngăn chặn hành vi bạo lực gia đình tái diễn; bảo vệ trực tiếp tính mạng, sức khỏe của nạn nhân; bảo đảm thực thi nghiêm minh pháp luật và góp phần xây dựng môi trường gia đình an toàn, lành mạnh.
Việc giám sát cần được thực hiện thường xuyên, chặt chẽ, cần có sự phối hợp giữa các bên liên quan. Giám sát việc thực hiện quyết định cấm tiếp xúc là biện pháp quan trọng bảo vệ nạn nhân bạo lực gia đình. Việc thực hiện hiệu quả công tác giám sát sẽ góp phần đẩy lùi bạo lực gia đình, xây dựng xã hội văn minh, an toàn.
    |
 |
| Quang cảnh phiên tòa giả định về phòng chống bạo lực gia đình. (Ảnh minh hoạ) |
Xuất phát từ các lý do trên, căn cứ quy định của Luật Phòng, chống bạo lực gia đình năm 2022 việc xây dựng và ban hành Thông tư “quy định công tác giám sát việc thực hiện quyết định cấm tiếp xúc theo quy định của Luật Phòng, chống bạo lực gia đình” là cần thiết, bảo đảm việc thực hiện biện pháp cấm tiếp xúc theo quy định của Luật có hiệu quả.
Về bố cục, dự thảo Thông tư gồm 17 điều. Về phân công người giám sát việc thực hiện Quyết định cấm tiếp xúc, dự thảo Thông tư quy định: Ngay khi nhận được quyết định cấm tiếp xúc của Chủ tịch UBND cấp xã, trong thời hạn 6 giờ làm việc và trong thời hạn 3 ngày làm việc kể từ ngày nhận được quyết định cấm tiếp xúc của TAND đang thụ lý hoặc giải quyết vụ án dân sự giữa người bị bạo lực gia đình và người có hành vi bạo lực gia đình Công an xã, phường, thị trấn (Công an cấp xã) phải ra Quyết định phân công người giám sát việc thực hiện quyết định cấm tiếp xúc theo Mẫu số 01 tại Phụ lục ban hành kèm theo Thông tư này sau khi trao đổi với Trưởng thôn, Tổ trưởng Tổ dân phố và tổ chức có liên quan ở cơ sở.
Trong quá trình thực hiện giám sát, nếu người giám sát không có điều kiện để tiếp tục thực hiện nhiệm vụ hoặc không hoàn thành nhiệm vụ được phân công thì Trưởng Công an xã phải kịp thời phân công người khác thay thế.
Ngay sau khi phân công người giám sát, trong thời hạn 6 giờ làm việc đối với quyết định cấm tiếp xúc của Chủ tịch UBND xã hoặc trong thời hạn 3 ngày làm việc đối với quyết định cấm tiếp xúc của TAND đang thụ lý hoặc giải quyết vụ án dân sự giữa người bị bạo lực gia đình và người có hành vi bạo lực gia đình, người được phân công giám sát xây dựng Kế hoạch thực hiện việc giám sát theo Mẫu số 02 tại Phụ lục ban hành kèm theo Thông tư này.
Mặt khác, theo dự thảo Thông tư, khi phát hiện hành vi vi phạm quyết định cấm tiếp xúc thì người được phân công giám sát báo ngay cho Công an cấp xã tiến hành kiểm tra, xác minh và lập biên bản.
Người bị giám sát vi phạm quy định về cấm tiếp xúc thì bị áp dụng biện pháp tạm giữ người theo thủ tục hành chính theo quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính.
Người bị giám sát vi phạm quy định về cấm tiếp xúc thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử lý vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự, nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật.
Khi hết thời hạn cấm tiếp xúc theo quy định tại khoản 4 Điều 25 hoặc khoản 5 Điều 26 Luật Phòng, chống bạo lực gia đình hoặc theo Quyết định cấm tiếp xúc của Chủ tịch UBND cấp xã hoặc quyết định cấm tiếp xúc của TAND đang thụ lý hoặc giải quyết vụ án dân sự giữa người bị bạo lực gia đình và người có hành vi bạo lực gia đình, người giám sát làm báo cáo tổng hợp kết quả giám sát gửi Trưởng Công an xã và báo cáo kết thúc việc thực hiện giám sát.
Trong thời hạn 2 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được báo cáo tổng hợp kết quả giám sát, Trưởng Công an xã làm văn bản thông báo gửi Chủ tịch UBND cấp xã hoặc TAND đang thụ lý hoặc giải quyết vụ án dân sự giữa người bị bạo lực gia đình và người có hành vi bạo lực gia đình về việc kết thúc giám sát.
Ngoài các nội dung trên, dự thảo Thông tư còn quy định trách nhiệm của người giám sát, của gia đình người bị giám sát, trách nhiệm của Công an cấp xã và các cơ quan, tổ chức, cá nhân phối hợp thực hiện việc giám sát.