Trung tướng Tạ Quang Khải, Viện trưởng VKSQS Trung ương nói về các "đại án" trong quản lý đất Quốc phòng

Phóng viên: Đã có một số vụ án, vụ việc liên quan đến những sai phạm trong quản lý và sử dụng đất quốc phòng, xin Trung tướng cho biết về quan điểm xử lý các vụ án, vụ việc trên của Bộ Quốc phòng nói chung và của VKS quân sự khi thực hiện chức năng, nhiệm vụ theo quy định của pháp luật?

Trung tướng Tạ Quang Khải: Trong những năm qua, Quân đội tham gia lao động sản xuất, xây dựng kinh tế kết hợp với quốc phòng là chủ trương nhất quán, xuyên suốt của Đảng và Nhà nước, là một trong những chức năng cơ bản và đã trở thành bản chất, truyền thống của Quân đội nhân dân Việt Nam. Việc sử dụng nguồn lực đất đai một cách có hiệu quả vào hoạt động sản xuất, xây dựng kinh tế - quốc phòng của Quân đội đã tạo ra nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội chung của đất nước, đầu tư nâng cao nguồn lực quốc phòng…

Tuy nhiên, trước những tác động tiêu cực của mặt trái cơ chế thị trường, một số cán bộ, đảng viên trong Quân đội có biểu hiện thiếu tu dưỡng, rèn luyện, lợi dụng chức vụ, quyền hạn, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo, thiếu trách nhiệm trong quản lý, chỉ huy đơn vị để xảy ra vi phạm trong lĩnh vực quản lý, sử dụng đất quốc phòng.

Những vi phạm trên đều được xem xét, xử lý một cách nghiêm minh, thận trọng, chặt chẽ, khách quan, thấu đáo, có lý, có tình, đúng người, đúng khuyết điểm và không có “vùng cấm”, không có “ngoại lệ”; rõ đến đâu xử lý đến đó.

Trung tướng Tạ Quang Khải.

Trong số cán bộ bị xử lý có một số cán bộ cao cấp. Tuy nhiên, những vi phạm chủ yếu là do buông lỏng lãnh đạo, thiếu trách nhiệm trong tổ chức thực hiện các quy định của Nhà nước, của Quân đội trong quản lý, sử dụng đất quốc phòng, thời điểm xảy ra những vi phạm trên chủ yếu tập trung ở giai đoạn các nhiệm kỳ 2005 - 2010, 2010 - 2015. 

Điển hình như vụ án cựu Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Nguyễn Văn Hiến liên quan đến sai phạm tại 3 khu đất do Quân chủng Hải quân quản lý tại đường Tôn Đức Thắng (quận 1, TP HCM), VKS quân sự đã truy tố bị can Nguyễn Văn Hiến về tội "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng" và các cựu sĩ quan về tội “Vi phạm các quy định về quản lý đất đai", như: Bùi Như Thiềm (cựu Trưởng phòng Kinh tế Quân chủng Hải quân); Bùi Văn Nga (cựu Giám đốc Công ty Hải Thành - Quân chủng Hải quân); Đoàn Mạnh Thảo (Trưởng phòng Tài chính Quân chủng Hải quân); Trần Trọng Tuấn (cựu Phó Giám đốc Công ty Hải Thành).

Đặc biệt, VKS đã yêu cầu các công ty của Đinh Ngọc Hệ phải trả lại quyền sử dụng đất cho Quân chủng Hải quân. Trong bản án, Hội đồng xét xử đã tuyên buộc các công ty đang có được quyền sử dụng đất không có căn cứ pháp luật phải trả lại quyền sử dụng đất đối với 3 khu đất tại đường Tôn Đức Thắng (quận 1, TP HCM) cho Quân chủng Hải quân. Đề nghị UBND TP HCM thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp không đúng cho các tổ chức, cá nhân tại 3 khu đất để làm thủ tục cấp lại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Quân chủng Hải quân.

Có thể thấy, đối với các vụ án vi phạm về quản lý và sử dụng đất quốc phòng, thời gian qua đã thể hiện rõ quan điểm không có vùng cấm, đấu tranh đến cùng với sai phạm, đặc biệt là việc quan tâm nhất đến việc thu hồi tài sản, thu hồi đất về cho Quân đội. Quan điểm rất rõ ràng là có thiếu sót, khuyết điểm, sai phạm thì phải tiến hành kiểm điểm, xử lý. Sai phạm đến đâu thì xử lý nghiêm minh đến đó.

Viện kiểm sát đã yêu cầu các công ty của Đinh Ngọc Hệ phải trả lại đất cho Quân chủng Hải quân.

Phóng viên: Qua các vụ án xảy ra, Trung tướng đánh giá như thế nào về tính chất, mức độ của các vụ án này trong tổng thể quản lý, sử dụng đất quốc phòng? 

Trung tướng Tạ Quang Khải: Việc quản lý đất quốc phòng của chúng ta có đặc thù, trải qua nhiều thời kỳ, từ khi chúng ta tiến hành cuộc kháng chiến để thống nhất đất nước đến thời bình. Các nguồn đất rất đa dạng. Về cơ bản chúng ta đã quản lý tốt đất quốc phòng, phục vụ hiệu quả cho công tác quân sự, quốc phòng. Cũng có hiện tượng xảy ra ở một số khu vực, vị trí, về quy hoạch, quản lý thì đó là đất quốc phòng nhưng chưa sử dụng đến, các đơn vị đưa vào phục vụ sản xuất, làm kinh tế phục vụ cho nhiệm vụ quốc phòng. Quá trình này có xảy ra một số thiếu sót, vi phạm, và như tôi đã nói là vi phạm đến đâu sẽ xử lý nghiêm minh đến đó.

Điển hình như vụ án Nguyễn Văn Khuây liên quan đến vi phạm các quy định quản lý đất đai xảy ra tại khu Đồng Xá, P.Thành Tô, Q.Hải An, TP.Hải Phòng. Khu đất quốc phòng rộng khoảng 5ha thuộc P.Thành Tô, Q.Hải An là một phần trong khu đất quốc phòng 14,2ha trở thành điểm nhức nhối về tình trạng vi phạm đất đai khi nhiều đối tượng ở Hải Phòng ngang nhiên tổ chức lấn chiếm đất rồi bán cho người dân. Hoạt động này xảy ra có sự liên quan của những người bị khởi tố gồm Nguyễn Văn Khuây (cựu Sư đoàn trưởng Sư đoàn Phòng không 363), Vũ Duy An (cựu Chủ nhiệm Hậu cần Sư đoàn Phòng không 363), Đỗ Công Mên (cựu Chủ tịch UBND phường Thành Tô, Q.Hải An), Nguyễn Phú Doanh (cựu Phó Trưởng phòng thuộc Trung tâm phát triển quỹ đất, Sở Tài nguyên - môi trường thành phố Hải Phòng) và Phạm Văn Bình (lao động tự do, trú tại phường Máy Chai, Q.Ngô Quyền, TP.Hải Phòng).

Sư đoàn phòng không 363 được Thủ tướng Chính phủ và Bộ Quốc phòng giao quản lý khu đất tại P.Tràng Cát và P.Thành Tô, Q.Hải An, TP Hải Phòng. Sau đó, Sư đoàn 363 đã giao Phòng Hậu cần của Sư đoàn với mục đích muốn chuyển đổi khu đất quốc phòng này thành đất nhà ở. Năm 2004, Sư đoàn trưởng Sư đoàn 363 khi đó là Nguyễn Văn Khuây đã ký văn bản báo cáo Tư lệnh Quân chủng Phòng không không quân xin khảo sát nhưng chưa được đồng ý. Đến năm 2009, lấy lý do người dân đổ phế thải lấn chiếm, bị cáo Nguyễn Văn Khuây đã giao Chủ nhiệm Hậu cần Sư đoàn 363 thời gian này là Vũ Duy An thực hiện việc cắm mốc giới (trong đó có mốc giới số 8 chồng lấn vào đất của cả Sư đoàn, tổng diện tích hơn 5,7ha).

Vũ Duy An là người đã chỉ đạo cấp dưới thực hiện cắm mốc giới, vẽ bản đồ quy hoạch khu dân cư trái phép, sau đó đưa cho Sư đoàn trưởng Nguyễn Văn Khuây và Chủ tịch UBND phường Thành Tô là ông Đỗ Công Mên ký. Sau khi có bản đồ với đường đi, nhiều người dân đã mua bán, chuyển đổi, xây dựng nhà trái phép trên khu đất này. Vũ Duy An còn ký cho bà Nguyễn Thị Xuân (vợ của Phạm Văn Bình) thuê 3,3ha đất trong diện tích khu vực 5,7ha. Tuy nhiên, lấy lý do đất bị chồng lấn, Bình tiếp tục làm hợp đồng thuê của Sư đoàn 363 diện tích 1,6ha đất với thời hạn 20 năm. Sau đó, Phạm Văn Bình cho Nguyễn Phú Doanh tổ chức làm đường, sân bóng và xây dựng nhà trái phép rồi bán cho nhiều người dân.

Sai phạm của bị can Nguyễn Văn Khuây là nghiêm trọng khi làm mất quyền quản lý hơn 5ha đất, dẫn đến tình trạng vi phạm pháp luật đất đai phức tạp, ảnh hưởng đến uy tín của Sư đoàn 363, hình ảnh Quân đội, dẫn đến sự việc phức tạp, khó giải quyết. Trong vụ án này, VKS quân sự trung ương đã ban hành cáo trạng truy tố bị can Nguyễn Văn Khuây cùng các đồng phạm ra trước Tòa án quân sự để xét xử, đồng thời phân công cho VKS quân sự Quân chủng Phòng không - Không quân thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử tại phiên tòa. Tại bản án, Hội đồng xét xử đã nhận định, thời gian để xảy ra vi phạm đất đai kéo dài, diện tích đất bị chiếm dụng lớn, gây hậu quả là nghiêm trọng. Do đó, các bị cáo: Nguyễn Văn Khuây, Vũ Duy An, Đỗ Công Mên, Nguyễn Phú Doanh và Phạm Văn Bình bị tuyên phạt hình phạt phù hợp với tính chất và mức độ hành vi phạm tội của các bị cáo.

Quá trình xử lý một số vụ án, Kiểm sát viên VKS quân sự đã thực hiện theo đúng tiến độ, tinh thần chỉ đạo của cấp trên và đúng pháp luật. Bên cạnh đó, trong những năm qua, các cơ quan, đơn vị trong Quân đội đã và đang tích cực tập trung triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm khắc phục những hạn chế, khuyết điểm, phòng ngừa vi phạm, góp phần quan trọng vào công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng; kiểm soát quyền lực; ngăn chặn, đẩy lùi tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, “lợi ích nhóm”, suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; củng cố, giữ vững niềm tin của Nhân dân đối với Quân đội.

Có một thực tế, Bộ Quốc phòng rất quan tâm đến công tác quản lý đất quốc phòng. Tinh thần chung là đất đai của Nhà nước giao cho Quân đội quản lý, phục vụ các nhiệm vụ quốc phòng thì phải thực hiện đúng các nhiệm vụ đó. Quân đội có nhiệm vụ quy hoạch rõ đất sử dụng trước mắt, đất phục vụ nhiệm vụ lâu dài, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. 

Cựu Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Nguyễn Văn Hiến hầu tòa do những sai phạm trong quản lý, sử dụng đất quốc phòng.

Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng đã chỉ đạo các cơ quan chức năng, chỉ huy đơn vị về quản lý phải làm tốt nhiệm vụ tuyên truyền về quy hoạch đất quốc phòng. Kiên quyết xử lý các vụ việc sai phạm trong quản lý đất quốc phòng. Việc xử lý có hai mặt: một mặt là trách nhiệm của lãnh đạo, chỉ huy các cấp không để lấn chiếm, xâm phạm, sử dụng sai mục đích; mặt khác là phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền địa phương để giải quyết các tồn đọng theo đúng chỉ đạo của Chính phủ. 

Phóng viên: Theo Trung tướng, Quân đội đặt ra những nhiệm vụ gì để quản lý đất quốc phòng hiệu quả hơn trong thời gian tới? 

Trung tướng Tạ Quang Khải: Trong quá trình thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp đối với các vụ án vi phạm về quản lý đất đai thuộc Bộ Quốc phòng, tôi nhận thấy, Bộ Quốc phòng đã chấp hành nghiêm Nghị quyết của Quốc hội cũng như chủ trương của Đảng, Chính phủ. Các quy hoạch liên quan đến đất quốc phòng đều tuân thủ chỉ đạo của Chính phủ phù hợp với phát triển kinh tế, xã hội của địa phương, đồng thời phối hợp tốt với các địa phương để quản lý. Trước hết là tầm quan trọng của quy hoạch, tức là phải quy hoạch tốt đất quốc phòng đáp ứng nhiệm vụ trong thời bình, đồng thời chuẩn bị tốt khi các tình huống phức tạp xảy ra.

Bên cạnh đó, quy hoạch đất quốc phòng phải đi cùng với việc quản lý chặt chẽ, tuyên truyền trong cả hệ thống chính trị và Nhân dân để nắm bắt, nhận thức rõ ràng về vai trò của đất quốc phòng, có trách nhiệm bảo vệ, quản lý đất quốc phòng. Đối với đất đai giao cho các doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng quản lý, hoặc đất đai có sự liên kết với các đơn vị quốc phòng thì cần từng bước quy hoạch lại, gắn với nhiệm vụ quốc phòng và nhiệm vụ kinh tế, theo nguyên tắc quản lý chặt chẽ, không để thất thoát tài sản Nhà nước.

Trường hợp có dấu hiệu vi phạm pháp luật chuyển Cơ quan điều tra để xác minh, điều tra, kết luận và đề xuất xử lý nghiêm minh, đúng pháp luật với tinh thần kiên quyết, kiên trì, không có “vùng cấm”, không có “ngoại lệ”.