Theo cáo trạng, Công ty Asanzo đăng ký lần đầu ngày 20/10/2016 tại Sở Kế hoạch và Đầu tư TP Hồ Chí Minh. Giám đốc và là người đại diện theo pháp luật là Phạm Văn Tam.
    |
 |
| Bị can Phạm Văn Tam - Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Asanzo bị truy tố về tội “Buôn lậu” và “Trốn thuế”. |
Năm 2017, Công ty Asanzo thay đổi giám đốc, đại diện theo pháp luật thành là Phạm Xuân Tình (em trai bị can Tam), Phạm Văn Tam là Chủ tịch Hội đồng quản trị, là người quản lý, điều hành toàn bộ hoạt động của công ty.
Năm 2019, Đoàn thanh tra Cục Thuế TP Hồ Chí Minh (nay là Chi cục Thuế khu vực II) tiến hành thanh tra việc chấp hành pháp luật về thuế từ năm 2016 đến tháng 7/2019 tại Công ty Asanzo. Kết luận thanh tra xác định Công ty Asanzo mua linh kiện của Công ty Trần Thoàn và ký hợp đồng với Công ty VTB gia công lắp ráp một phần.
Công ty Asanzo lắp ráp ra thành phẩm là mặt hàng điều hòa nhiệt độ rồi xuất bán cho Công ty Điện lạnh Asanzo, nhưng không xuất hóa đơn và không khai báo thuế (để ngoài sổ sách kế toán liên quan đến doanh thu bán hàng), sử dụng hóa đơn giá trị gia tăng không hợp pháp (ghi nội dung là mặt hàng "điều hòa nhiệt độ", không đúng với thực tế là "linh kiện điều hòa nhiệt độ") để hạch toán đầu vào, khai thuế là hoạt động thương mại. Công ty Trần Thoàn xuất hóa đơn giá trị gia tăng (hàng thành phẩm) trực tiếp cho Công ty Điện lạnh Asanzo.
Qua niên độ thanh tra thuế từ năm 2017 đến quý 2/2019, Công ty Asanzo có hành vi trốn thuế đối với hai sắc thuế với tổng số tiền trốn thuế hơn 15,7 tỉ đồng.
Về hành vi phạm tội “Buôn lậu”, cáo trạng xác định Công ty Sa Huỳnh, đăng ký kinh doanh lần đầu vào ngày 11/7/2018, giám đốc, đại diện theo pháp luật là Huỳnh Thị Sà Quôl. Năm 2018, công ty thay đổi giám đốc, đại diện theo pháp luật thành Trương Ngọc Liêm.
Ngày 5/9/2018, Công ty Sa Huỳnh mở tờ khai nhập khẩu hàng hóa tại Cảng ICD Phước Long 3, TP Hồ Chí Minh. Nội dung lô hàng khai báo gồm: 970 nắp đậy bằng nhựa của lò nướng thủy tinh, 940 chậu thủy tinh của lò nướng thủy tinh, 118 thiết bị đếm thời gian của lò nướng thủy tinh, 1.060 tay cầm bằng nhựa của lò nướng thủy tinh, 1.120 vỉ nướng (tình trạng hàng hóa: mới 100%. Xuất xứ: Trung Quốc. Trị giá hàng hóa: 212 triệu đồng). Lô hàng được phân luồng vàng, sau đó chuyển kiểm tra thực tế 100%.
Kết quả kiểm tra hải quan, xác định lô hàng là 1.300 bộ lò nướng thủy tinh nguyên chiếc nhãn hiệu Asanzo, đồng bộ tháo rời, tình trạng mới 100%, không thể hiện xuất xứ hàng hóa, là hàng hóa nhập khẩu có điều kiện (trước khi nhập khẩu phải đăng ký kiểm tra chất lượng nhà nước). Do vậy cơ quan Hải quan không cho thông quan và yêu cầu đại diện Công ty Sa Huỳnh đến làm việc để xử lý sai phạm.
Ngày 9/10/2018, Trương Ngọc Liêm và Nguyễn Thế Tài đến cơ quan Hải quan làm việc nhằm tiếp tục đề nghị thông quan lô hàng trên nhưng không được. Sau đó, Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh (nay là Chi cục Hải quan Khu vực II) chuyển hồ sơ vụ việc vi phạm có dấu hiệu phạm tội đến Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP Hồ Chí Minh để xử lý theo quy định.
Đến ngày 3/3/2020, Cơ quan cảnh sát điều tra Công an TP Hồ Chí Minh khởi tố bị can đối với Trương Ngọc Liêm về tội “Buôn lậu” theo Điều 188 Bộ luật Hình sự.
Quá trình điều tra, Trương Ngọc Liêm thừa nhận toàn bộ hành vi phạm tội “Buôn lậu”. Ngoài ra Liêm còn khai nhận Công ty Sa Huỳnh là do Tam làm chủ, mục đích lập Công ty Sa Huỳnh là để nhập lô hàng lò nướng thủy tinh cho Công ty Asanzo.
Khi bị lực lượng Hải quan phát hiện lô hàng có sai phạm, theo yêu cầu của Tam, Liêm đồng ý đứng tên làm người đại diện pháp luật cho Công ty Sa Huỳnh (thay đổi từ tên Huỳnh Thị Sà Quôl sang tên Trương Ngọc Liêm), và đại diện Công ty Sa Huỳnh làm việc với cơ quan Hải quan để thông quan lô hàng sai phạm.
Khi cơ quan Công an mời làm việc, sợ bị phát hiện, Tam đã chỉ đạo Liêm né tránh và chu cấp tiền hàng tháng 30 triệu đồng thông qua tài khoản của Ngô Thị Hiền (vợ Liêm).
Cáo trạng VKSND TP Hồ Chí Minh kết luận đây là vụ án "Buôn lậu", "Trốn thuế" do Phạm Văn Tam cùng đồng phạm thực hiện.
“Thông qua pháp nhân Công ty Sa Huỳnh, Phạm Văn Tam mua hàng hóa ở nước ngoài, nhập khẩu vào Việt Nam nhưng khai báo không trung thực về hàng hóa nhập khẩu nhằm tránh việc kiểm tra chất lượng hàng hóa theo quy định của pháp luật Việt Nam. Mặc dù Phạm Văn Tam không thừa nhận chỉ đạo Trương Ngọc Liêm làm Giám đốc Công ty Sa Huỳnh (thay đổi từ tên Giám đốc cũ là Huỳnh Thị Sà Quôl sang tên Trương Ngọc Liêm) và liên hệ cơ quan Hải quan nhằm mục đích thông quan cho lô hàng sai phạm, không yêu cầu Trương Ngọc Liêm lẩn tránh cơ quan Công an và chu cấp tiền cho Liêm.
Tuy nhiên căn cứ kết quả phục hồi và trích xuất dữ liệu điện tử, kết quả xác minh thông tin tài khoản ngân hàng, lời khai của những người có liên quan và các chứng cứ đã thu thập được, đủ căn cứ để chứng minh Phạm Văn Tam là người tổ chức, chỉ đạo Trương Ngọc Liêm thực hiện hành vị phạm tội “Buôn lậu" ngày 5/9/2018 tại Cảng ICD Phước Long 3 thì bị phát hiện, trị giá lô hàng buôn lậu qua định giá là 414,7 triệu đồng.
Thông qua pháp nhân Công ty Asanzo, theo chỉ đạo của Phạm Văn Tam, Phạm Xuân Tình đã ký hợp đồng nguyên tắc, mua linh kiện của Công ty Trần Thoàn, gia công lắp ráp ra thành phẩm là mặt hàng điều hòa nhiệt độ rồi xuất bán cho Công ty Điện lạnh Asanzo nhưng không xuất hóa đơn bán hàng và không khai báo thuế, sử dụng hóa đơn không hợp pháp để hạch toán đầu vào, khai thuế là hoạt động thương mại. Kết quả giám định về thuế kết luận số tiền trốn thuế từ năm 2017 đến năm 2019 là 15,7 tỉ đồng.
Hành vi phạm tội của các bị can là nguy hiểm cho xã hội, đã xâm phạm đến chính sách quản lý nhà nước về kinh tế, gây thất thu cho ngân sách nhà nước từ thuế, đồng thời gây ảnh hưởng xấu đến trật tự trị an xã hội, do đó cần phải xử lý nghiệm”, cáo trạng VKSND TP Hồ Chí Minh nêu rõ.