Rút kinh nghiệm công tác kháng nghị phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm trong lĩnh vực hành chính, dân sự, KDTM,LĐ

Phát hiện nhiều vi phạm, kịp thời ban hành kháng nghị

Liên quan đến tình hình vi phạm của Tòa án, Thông báo số 529/TB-VKSTC nêu rõ, qua báo cáo của các VKSND cấp cao, các VKSND tỉnh, thành phố thấy Viện kiểm sát các cấp trong quá trình thực hiện công tác kiểm sát đã phát hiện được nhiều vi phạm. Các dạng vi phạm chủ yếu là: Vi phạm về thời hạn gửi bản án, quyết định; vi phạm thời hạn chuẩn bị xét xử; Tòa án xác định sai tư cách người tham gia tố tụng trong vụ án, không đưa, đưa thiếu hoặc ghi sai tên người tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan; việc xác minh, thu thập, đánh giá chứng cứ của Tòa án chưa đầy đủ, toàn diện; phần đánh giá và quyết định của bản án không phù hợp với tình tiết có trong hồ sơ vụ án; Tòa án ra Quyết định đình chỉ giải quyết vụ án nhưng không nêu rõ hậu quả của việc đình chỉ giải quyết vụ án, không tuyên đình chỉ đối với yêu cầu đương sự đã rút, không nêu hậu quả đình chỉ; vi phạm về nội dung, vi phạm về việc áp dụng thiếu điều luật, vi phạm về việc tính án phí…

Trước tình hình trên, lãnh đạo các đơn vị, Viện kiểm sát địa phương đã quan tâm, chỉ đạo xác định được các nội dung trọng tâm của công tác kiểm sát giải quyết các vụ án hành chính, vụ việc dân sự, kinh doanh thương mại, lao động và những việc khác theo quy định của pháp luật. Nhiều đơn vị xác định khâu đột phá là “tăng cường công tác kháng nghị phúc thẩm”, coi đây là chỉ tiêu thi đua để đánh giá công chức hàng năm nhằm nâng cao vai trò, trách nhiệm của Kiểm sát viên. Chất lượng kháng nghị phúc thẩm của một số Viện kiểm sát đã được nâng lên rõ rệt, tổng số kháng nghị của hai cấp trong 6 tháng đầu năm 2018 trong lĩnh vực này tăng so với cùng kỳ năm 2017

Bên cạnh đó, VKSND tỉnh, thành phố thực hiện tốt việc tổng kết thực tiễn, qua công tác kiểm sát, kịp thời thông báo rút kinh nghiệm và hướng dẫn nghiệp vụ cho Viện kiểm sát cấp quận, huyện. Viện kiểm sát các cấp đã tích cực, chủ động phối hợp với Tòa án để tổ chức nhiều phiên tòa rút kinh nghiệm. Một số Viện kiểm sát đã thực hiện tốt công tác phối hợp với Tòa án, phối hợp giữa Viện kiểm sát cấp trên và Viện kiểm sát cấp dưới thực hiện tốt công tác kháng nghị. Kiểm sát viên, Kiểm tra viên sao gửi bản án, quyết định, báo cáo đề nghị kháng nghị… tích cực học tập lý luận chính trị, tích lũy kinh nghiệm để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, thực hiện tốt công tác nghiên cứu hồ sơ; tham gia đầy đủ các phiên tòa, phiên họp theo quy định; kiểm sát chặt chẽ các bản án, quyết định của Tòa án hai cấp phát hiện được nhiều vi phạm của Tòa án, kịp thời ban hành kháng nghị.

Cụ thể những nội dung cần rút kinh nghiệm

Từ những tồn tại, hạn chế được chỉ ra, VKSND tối cao đã nêu lên những nội dung cần rút kinh nghiệm. Theo đó, đối với công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành: Lãnh đạo Viện kiểm sát các cấp cần quan tâm, chỉ đạo sát sao, tăng cường công tác hướng dẫn, kiểm tra, ban hành thông báo rút kinh nghiệm đối với khâu công tác này. Hàng năm, Viện kiểm sát các cấp phải xác định được các nội dung trọng tâm, đề ra các giải pháp cụ thể, đồng thời mỗi cấp kiểm sát cần chọn điểm còn yếu, chưa tốt làm khâu đột phá để thực hiện có hiệu quả công tác kiểm sát nhằm nâng cao chất lượng công tác. Bên cạnh đó, các Viện kiểm sát cần phân công Lãnh đạo Viện phụ trách và công chức phòng nghiệp vụ theo dõi cấp quận, huyện gắn trách nhiệm với chất lượng, hiệu quả công tác của đơn vị được phân công phụ trách theo dõi… Tổ chức sinh hoạt chuyên đề, các buổi thảo luận về các vụ án tại đơn vị hoặc phối hợp với các Viện kiểm sát cùng cấp trong khu vực với mục đích tự đào tạo nhằm nâng cao trình độ, kỹ năng của Kiểm sát viên, Kiểm tra viên. Mặt khác, cần tăng cường công tác phối hợp giữa Viện kiểm sát cấp trên và Viện kiểm sát cấp dưới thông qua việc trao đổi nghiệp vụ, thỉnh thị xin ý kiến, báo cáo thông tin vi phạm của bản án, quyết định của Tòa án để kịp thời thực hiện các quyền kiểm sát. Đồng thời, tăng cường công tác phối hợp giữa Viện kiểm sát và Tòa án để kịp thời giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện nhiệm vụ công tác. Phối hợp với Tòa án để tổ chức thường xuyên, nghiêm túc có hiệu quả các phiên tòa rút kinh nghiệm.

Về công tác tổ chức bộ máy và sử dụng nguồn nhân lực, các Viện kiểm sát cấp cao, Viện kiểm sát địa phương cần có phòng nghiệp vụ chuyên sâu. Lãnh đạo Viện kiểm sát các cấp cần bố trí đủ Kiểm sát viên, Kiểm tra viên và ổn định lực lượng công chức cho khâu công tác này, đảm bảo đủ về số lượng và chất lượng, đặc biệt chú trọng đến năng lực sở trường công tác của công chức, đảm bảo các độ tuổi có tính kế thừa.

Trong công tác chuyên môn, nghiệp vụ, Kiểm sát viên, Kiểm tra viên cần nhận thức đầy đủ về vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Viện kiểm sát, ý thức trách nhiệm công vụ, vận dụng linh hoạt, có hiệu quả khi thực hiện công tác kiểm sát giải quyết các vụ án hành chính, vụ việc dân sự, kinh doanh thương mại, lao động và các việc khác theo quy định của pháp luật. Nâng cao trách nhiệm của Kiểm sát viên, Kiểm tra viên được phân công thụ lý, giải quyết án. Bên cạnh đó, Kiểm sát viên, Kiểm tra viên cần tích cực cập nhật các văn bản pháp luật mới, hướng dẫn của ngành, của Tòa án và các ngành khác có liên quan đến các lĩnh vực công tác, chủ động nghiên cứu, tích lũy kinh nghiệm, trau dồi kỹ năng, không ngừng học hỏi nâng cao trình độ nghiệp vụ trong công tác kiểm sát giải quyết các vụ án hành chính, vụ việc dân sự, kinh doanh thương mại, lao động và các việc khác theo quy định của pháp luật. Đối với những vụ, việc cụ thể Kiểm sát viên, Kiểm tra viên khi tham gia nghiên cứu hồ sơ, tham gia xét xử phải xây dựng hồ sơ kiểm sát đúng theo quy định, hướng dẫn của ngành; chủ động nghiên cứu kỹ các tài liệu, chứng cứ trong hồ sơ; Kiểm sát chặt chẽ việc tuân theo pháp luật tại phiên tòa, phiên họp; tích cực kiểm sát bản án, quyết định của Tòa án kịp thời phát hiện vi phạm để thực hiện quyền kiến nghị, kháng nghị hoặc báo cáo Viện kiểm sát có thẩm quyền để kháng nghị, không để xảy ra trường hợp án bị hủy, sửa có trách nhiệm của Kiểm sát viên. Xây dựng Quyết định kháng nghị phải theo đúng mẫu quy định; nội dung kháng nghị phải nêu rõ vi phạm pháp luật cụ thể của Tòa án trong bản án, quyết định; nêu rõ vi phạm về tố tụng hay luật nội dung; lập luận phải vững chắc, đầy đủ và đúng căn cứ pháp luật… Đồng thời, kịp thời ban hành thông báo rút kinh nghiệm đối với những vụ án có bản án, quyết định bị hủy, sửa về những vi phạm tố tụng; vi phạm trong việc đánh giá chứng cứ, tài liệu; vi phạm về việc thu thập tài liệu, chứng cứ trong các vụ án; đánh giá chất lượng kháng nghị để kịp thời khắc phục nhằm nâng cao chất lượng công tác kiểm sát.

Nâng cao chất lượng cán bộ, Kiểm sát viên trong thực thi công vụ 

Cùng với việc đề cập đến những nội dung cần rút kinh nghiệm, các phương pháp, kinh nghiệm phát hiện vi phạm, Thông báo số 529/TB-VKSTC cũng đề cập đến một số giải pháp, kiến nghị liên quan đến công tác này. Cụ thể, đối với Lãnh đạo VKSND các tỉnh, thành phố tiếp tục quán triệt thực hiện Chỉ thị 01/CT-VKSTC ngày 20/12/2017 của Viện trưởng VKSND tối cao về công tác của ngành Kiểm sát năm 2018 xác định “công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính, vụ việc dân sự, kinh doanh, thương mại, lao động và những việc khác theo quy định của pháp luật là một trong những nhiệm vụ trọng tâm”; Chỉ thị số 10/CT-VKSTC ngày 06/4/2016 của Viện trưởng VKSND tối cao về tăng cường công tác kháng nghị phúc thẩm các vụ việc dân sự; Chỉ thị số 04/CT-VKSTC ngày 22/3/2018 của Viện trưởng VKSND tối cao về việc tăng cường biện pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính, vụ việc kinh doanh thương mại, lao động và những việc khác theo quy định của pháp luật.

Bên cạnh đó, đề nghị Viện trưởng VKSND tối cao tiếp tục chỉ đạo, kiểm tra Viện kiểm sát các cấp bảo đảm việc tổ chức bộ máy và sử dụng nguồn nhân lực theo hướng chuyên sâu; bố trí Kiểm sát viên đủ về số lượng, đảm bảo chất lượng, có tính ổn định nhằm nâng cao chất lượng cán bộ, Kiểm sát viên của khâu công tác này; tập hợp những vi phạm của Tòa án để kiến nghị Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, nhất là đối với vi phạm về việc gửi bản án, quyết định của Tòa án các cấp để Viện kiểm sát thực hiện tốt công tác kiểm sát bản án, quyết định kịp thời phát hiện vi phạm và có đủ thời gian thực hiện công tác kháng nghị. Chỉ đạo Viện kiểm sát các cấp trang bị và sử dụng máy ghi âm, ghi hình tại các phiên tòa, phiên họp nhằm phát hiện vi phạm của Tòa án tại phiên tòa, phiên họp để Viện kiểm sát các cấp thực hiện quyền kiến nghị, kháng nghị.

Mặt khác, đề nghị Viện trưởng VKSND tối cao phối hợp với Chánh án TAND tối cao tổ chức sơ kết, sửa đổi Thông tư liên tịch số 02/2016/TTLT-TANDTC-VKSNDTC ngày 31/8/2016 về việc phối hợp thi hành một số quy định của Luật tố tụng dân sự và Thông tư liên tịch số 03/2016/TTLT-TANDTC-VKSNDTC ngày 31/8/2016 về việc phối hợp thi hành một số quy định của Luật tố tụng hành chính liên quan đến việc chuyển hồ sơ cho VKSND khi có yêu cầu. Đồng thời, kiến nghị với Chánh án TAND tối cao xem xét, sửa đổi Thông tư quy định về vị trí chỗ ngồi tại Tòa đảm bảo an toàn cho Kiểm sát viên khi tham gia phiên tòa.

Xem toàn bộ Thông báo số 529/TB-VKSTC tại đây: tb-529-vkstc.doc

P.V