leftcenterrightdel
Phiên tòa xét xử vụ tranh chấp.

Khởi kiện một đằng, Tòa tuyên một nẻo

Ngày 02/3/2013, bà Đinh Ngọc Ái Mỹ cho ông Đinh Văn Hoàng mượn xe mô tô hiệu Honda SH 150 biển số 54Z3-8637. Vào lúc 13 giờ cùng ngày, ông Hoàng có gửi xe tại quán Dê Núi Ninh Bình tại số 37 đường Đồng Nai, phường 15, quận 10. Ông Hoàng giao xe cho bảo vệ của quán (nhân viên của công ty TNHH MTV dịch vụ bảo vệ Anh Hùng 24H) và lấy thẻ giữ xe rồi vào quán ăn. Đến 15 giờ cùng ngày, ông Hoàng lấy xe thì phát hiện xe đã bị mất, ông Hoàng có trình báo với Công an quận 10. Cơ quan CSĐT Công an quận 10 đã khởi tố vụ án “Trộm cắp tài sản” để điều tra, nhưng hết thời hạn điều tra không tìm được bị can nên đã tạm đình chỉ điều tra vụ án. Ngày 20/02/2014, ông Hoàng khởi kiện ra TAND quận 10 yêu cầu chủ quán Dê Núi Ninh Bình là ông Nguyễn Hùng Cường bồi thường giá trị chiếc xe máy với số tiền là 140.000.000 đồng để ông Hoàng trả lại cho bà Mỹ.

Tại Bản án số 01/2018/DS-ST ngày 03/01/2018, TAND quận 10 tuyên xử: Chấp nhận yêu cầu của nguyên đơn ông Đinh Văn Hoàng, buộc ông Nguyễn Hùng Cường phải bồi thường 140.000.000 đồng giá trị chiếc xe SH bị mất cho bà Đinh Ngọc Ái Mỹ số tiền 140.000.000 đồng. Về án phí sơ thẩm, Tòa tuyên ông Cường phải chịu số tiền là 7.000.000.000 đồng (7 tỷ đồng).

Tại Quyết định số 19 ngày 18/01/2018 kháng nghị phúc thẩm đối với bản án sơ thẩm trên, VKSND quận 10 nhận định: về tố tụng, cấp sơ thẩm đã có những vi phạm sau: tại phiên tòa, ông Đinh Văn Hoàng và ông Nguyễn Hùng Cường không thỏa thuận được giá trị tài sản bị mất, do đó, Tòa chỉ căn cứ theo biên bản khảo sát giá ngày 07/9/2016 có đại diện Phòng Tài chính kế hoạch quận 10 tham gia thì giá trị xe mô tô cùng hiệu tương đương trên thị trường tại thời điểm tháng 03 năm 2013 khoảng 140.000.000 đồng là chưa đủ cơ sở. Bởi lẽ, về nguyên tắc, ông Đinh Văn Hoàng sẽ được bồi thường đối với chiếc xe bị mất, do chiếc xe máy không thể tìm lại nên trước hết mức bồi thường sẽ do hai bên thỏa thuận, nếu không thỏa thuận được, Tòa án phải tổ chức để định giá tài sản là chiếc xe máy Honda SH 150 bị mất theo quy định trong trường hợp tài sản định giá không còn. Nhưng trong trường hợp này, Tòa án không tiến hành thành lập Hội đồng định giá tài sản theo quy định tại Điều 104 Bộ luật tố tụng dân sự (BLTTDS) năm 2015 mà căn cứ vào biên bản khảo sát giá để áp mức giá, buộc bị đơn phải bồi thường cho nguyên đơn là chưa đảm bảo đúng thủ tục tố tụng.

Mặt khác, phần cuối của bản án không nêu quyền kháng cáo, thời hạn kháng cáo bản án của các đương sự; quyền kháng nghị, thời hạn kháng nghị của Viện kiểm sát theo quy định tại Điều 273 BLTTDS năm 2015 là vi phạm về pháp luật tố tụng.

Về nội dung, Tòa án thụ lý vụ án số 62 ngày 20/3/2014, căn cứ vào điểm c khoản 1 Điều 688 BLDS 2015 quy định về điều khoản chuyển tiếp thì trong vụ án này, Tòa án phải áp dụng quy định của BLDS năm 2005 để giải quyết, nhưng Tòa án lại căn cứ vào các Điều 556 và khoản 4 Điều 557 của BLDS năm 2015 là không phù hợp với quy định pháp luật.

Trong đơn khởi kiện, nguyên đơn Đinh Văn Hoàng yêu cầu bị đơn Nguyễn Hùng Cường bồi thường giá trị chiếc xe máy với số tiền là 140.000.000 đồng để ông Hoàng trả lại cho người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan là bà Đinh Ngọc Ái Mỹ, nhưng Tòa án quận 10 lại căn cứ Điều 170 BLDS 2015 để giải quyết và tuyên xử: “Chấp nhận yêu cầu của nguyên đơn ông Đinh Văn Hoàng: Buộc ông Nguyễn Hùng Cường phải bồi thường 140.000.000 đồng giá trị chiếc xe SH bị mất (biển số 54Z3-8637) cho bà Đinh Ngọc Ái Mỹ số tiền 140.000.000 đồng” là không phù hợp với quy định pháp luật. Vì theo các tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ, ông Đinh Văn Hoàng là người trực tiếp gửi xe tại quán Dê Núi Ninh Bình số 37 Đồng Nai, Phường 15, Quận 10 do ông Nguyễn Hùng Cường làm chủ, khi đó ông Hoàng đã giao xe cho bảo vệ của quán và có lấy thẻ xe nên các bên đã thực hiện xong hợp đồng gửi giữ tài sản. Trong trường hợp này, ông Hoàng là chủ thể của hợp đồng gửi giữ tài sản nên căn cứ khoản 2 Điều 561 BLDS năm 2005, ông Hoàng có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại nếu bên giữ tài sản làm mất tài sản gửi giữ. Do đó, ông Cường phải có trách nhiệm bồi thường cho ông Hoàng số tiền thiệt hại do làm mất tài sản gửi giữ. Đối với việc bà Đinh Ngọc Ái Mỹ cho ông Đinh Văn Hoàng mượn xe Honda SH 150 là giao dịch dân sự mượn tài sản được quy định trong Bộ luật dân sự, vì vậy, khi tranh chấp xảy ra, các bên có yêu cầu Tòa án giải quyết thì được giải quyết bằng vụ án khác.

Án phí 7 triệu đồng nhưng Tòa tuyên 7 tỷ

Kháng nghị của VKSND quận 10 cũng nêu rõ, về án phí, Tòa án quận 10 tuyên ông Nguyễn Hùng Cường phải chịu 7 tỷ đồng là không đúng với quy định của Pháp lệnh năm 2009 về án phí, lệ phí Tòa án (theo quy định của Pháp lệnh này, ông Nguyễn Hùng Cường chỉ phải chịu án phí dân sự sơ thẩm là 7.000.000 đồng. Bên cạnh đó, theo quy định của pháp luật, còn phải hoàn lại cho ông Đinh Văn Hoàng số tiền 3.500.000 đồng (tạm ứng án phí) mới phù hợp. Mặt khác, Tòa án quận 10 quyết định: “Hoàn lại cho ông Nguyễn Hùng Cường số tiền 3.000.000.000 đồng theo Biên lai số 0000843 ngày 29/12/2016  của  Chi cục Thi hành án dân sự quận 10” là không đúng (vì biên lai này chỉ thu số tiền 3.000.000 đồng của bị đơn là ông Nguyễn Hùng Cường về yêu cầu phản tố).

Như vậy, đối chiếu với những quy định pháp luật, việc Tòa án giải quyết, tính án phí dân sự sơ thẩm trong bản án số 01/2018/DS-ST ngày 03/01/2018 là trái pháp luật.    

Vì các lẽ trên, VKSND quận 10, TP.HCM đã ban hành quyết định kháng nghị toàn bộ bản án và đề nghị TAND TP. Hồ Chí Minh xét xử phúc thẩm theo đề nghị của VKS.

Mai Phong