leftcenterrightdel
Phó Viện trưởng VKSND tỉnh Sơn La Trần Quốc Tuấn phát biểu chỉ đạo về công tác đấu tranh phòng, chống ma túy với cán bộ, Kiểm sát viên Phòng 1.

“Thánh địa” của tội phạm

Chia sẻ với PV báo BVPL vào những ngày cuối năm, giữa những bộn bề công việc, KSV Lê Thị Thu Hà – Trưởng phòng thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra, kiểm sát xét xử sơ thẩm án an ninh, ma túy (Phòng 1), VKSND tỉnh Sơn La cho biết: Với 250km đường biên giới, địa hình hiểm trở, dân cư thưa thớt, dân trí thấp, lại rất gần khu vực tam giác vàng - “vương quốc” của ma túy, nên từ lâu, Sơn La đã trở thành địa bàn “lý tưởng” để các đối tượng buôn bán “cái chết trắng” chọn làm căn cứ hoạt động.

Nơi này nghiễm nhiên trở thành cung đường buôn bán và vận chuyển trái phép chất ma túy đầy lợi hại với những địa danh khét tiếng như: Lóng Luông, Lóng Sập. Năm 2018, tình hình vi phạm và tội phạm về ma túy trên địa bàn tỉnh Sơn La vẫn diễn biến phức tạp, số vụ bị phát hiện, bắt giữ là 968 vụ với 1.182 đối tượng mua bán, vận chuyển, tàng trữ trái phép chất ma túy (tăng 12 vụ so với năm 2017).

Do đặc thù của địa bàn tỉnh và tuyến giáp ranh giữa các tỉnh giáp biên giới Việt - Lào vẫn tiếp tục diễn ra hoạt động của các đường dây mua bán, vận chuyển ma túy qua biên giới số lượng lớn. Nguồn ma túy vẫn chủ yếu từ khu vực tam giác vàng, được các đường dây, đối tượng vận chuyển qua địa bàn một số tỉnh phía Bắc Lào, tập kết tại các tụ điểm ma túy ở sát đường biên, sau đó vận chuyển trái phép qua biên giới vào Sơn La.

leftcenterrightdel
Kiểm sát viên Lê Thị Thu Hà, kiểm sát trực tiếp tại hiện trường một vụ án về ma túy. Ảnh: VKS cung cấp  

Lực lượng chức năng của tỉnh Sơn La (Công an, Bộ đội biên phòng) đã phục kích bắt và thu giữ nhiều vụ có số lượng ma túy lớn. Vật chứng thu giữ chủ yếu là heroin, Methamphetamine, có vụ thu giữ lên tới 36 bánh heroin và hơn 5kg Methamphetamine... Qua đó đã ngăn chặn, làm giảm hoạt động của các đối tượng, triệt xóa các điểm, đối tượng bán lẻ ma túy trên địa bàn.

Đối diện hiểm nguy

Nói về những khó khăn trong cuộc chiến chống ma túy, KSV Lê Thị Thu Hà cho rằng: “Trong cuộc chiến với tội phạm ma túy, chúng tôi luôn đối mặt với những hiểm nguy, thậm chí là hy sinh. Mua chuộc không được thì chúng đe dọa, chống trả đến cùng bằng vũ khí, thậm chí các đối tượng còn sử dụng kim tiêm có máu nhiễm HIV, thuê cả các đối tượng giang hồ cộm cán sử dụng súng, thuốc nổ để trả thù, uy hiếp các cán bộ tham gia phá án”.

Trong khi đó, mặc dù đã được đầu tư trang bị, song lực lượng phòng, chống ma túy hiện nay nói chung rất mỏng, chế độ đãi ngộ hạn chế; phương tiện, công cụ, kỹ thuật còn lạc hậu nên rất khó khăn trong quá trình bắt giữ. Để ngăn chặn hiệu quả nạn buôn bán, vận chuyển trái phép chất ma túy, một mặt, lực lượng chức năng đẩy mạnh ngăn chặn ma túy nội địa, ngăn chặn nguồn cung cấp từ bên ngoài vào, giải quyết tốt công tác cai nghiện, giảm và chặn nguồn tiêu thụ tại các địa phương; mặt khác, tăng cường phối hợp với nước bạn Lào đấu tranh ngay từ nơi sản xuất, vận chuyển.

Cũng theo đánh giá của cơ quan chức năng, hoạt động mua bán, sản xuất trái phép chất ma túy trong nước, đặc biệt ở Sơn La vẫn tiềm ẩn nhiều phức tạp. Một số đối tượng đã tìm kiếm công thức trên mạng để nghiên cứu, điều chế, sản xuất ma túy tổng hợp với quy mô lớn bằng các loại tiền chất, thuốc tân dược có bán trên thị trường.

Điển hình nhất là vào hồi 20h00’ ngày 22/6/2018, Tổ công tác Công an huyện Sông Mã làm nhiệm trên Quốc lộ 4G thuộc địa phận bản Liên Phương, Chiềng Khoong, huyện Sông Mã phát hiện, bắt quả tang Lầu A Chừ (SN 1981, trú tại bản Co Mạ B, Huổi Một, huyện Sông Mã) đang vận chuyển trái phép 36 bánh heroine với tổng khối lượng 11.427,02 gam. 

Tiếp đó, ngày 28/9/2018, sau một thời gian áp dụng các biện pháp nghiệp vụ, vào hồi 20 giờ 40 phút, Tổ công tác Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy Công an tỉnh Sơn La phối hợp với Công an huyện Quỳnh Nhai bắt quả tang Sùng A Chu (SN 1987) và Ly A Só (SN 1988 đều trú tại xã Pá Lông, huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La) đang có hành vi vận chuyển trái phép 270 túi Methamphetamine (54.332 viên) có tổng khối lượng 5.028,45 gam; 02 điện thoại di động và 570.000 VNĐ tại khu vực bản Ca, xã Chiềng Khoang, huyện Quỳnh Nhai, tỉnh Sơn La.

leftcenterrightdel
Đại diện VKSND tỉnh Sơn La công bố Cáo trạng tại một phiên tòa về ma túy. 

Nhận diện nguyên nhân

Chỉ rõ nguyên nhân chủ yếu xảy ra các tội phạm về ma túy trên địa bàn tỉnh Sơn La, Phó Viện trưởng VKSND tỉnh Sơn La – Trần Quốc Tuấn cho rằng:  Do việc vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy đem lại lợi nhuận cao, số lượng người nghiện ma túy còn nhiều, tình trạng tái trồng cây thuốc phiện vẫn xảy ra (đã phát hiện và triệt phá 960m2 tại bản Bon, xã Mường Chiên, huyện Quỳnh Nhai), đời sống và thu nhập của đồng bào dân tộc đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa còn thấp, nhận thức pháp luật còn hạn chế nên dễ bị các đối tượng phạm tội về ma túy lôi kéo.

Ngay từ đầu năm, Lãnh đạo VKSND tỉnh Sơn La đã giao cho Phòng 1 phối hợp với Cơ quan điều tra và các cơ quan khác được giao tiến hành một số hoạt động điều tra, như: Bộ đội biên phòng… nắm, quản lý, xử lý tố giác, tin báo tội phạm, không để kéo dài hoặc quá hạn. VKSND các huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh kiểm sát chặt chẽ, đầy đủ, kịp thời việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo tội phạm của Cơ quan điều tra và các cơ quan khác được giao một số hoạt động điều tra. Thực hiện nghiêm túc việc cập nhật đầy đủ thông tin ghi chép vào sổ, như: Sổ theo dõi tố giác, tin báo tội phạm; sổ tạm giữ, sổ thụ lý án hình sự... Phòng 1 chủ động việc  lập hồ sơ giải quyết tố giác, tin báo tội phạm. Phân công Kiểm sát viên kiểm sát việc giải quyết tố giác, tin báo tội phạm trong lĩnh vực án ma túy.

Cán bộ, Kiểm sát viên trong đơn vị khi được phân công thực hành quyền công tố kiểm sát điều tra các vụ án hình sự đã thực hiện nghiêm các quy định của Bộ luật TTHS năm 2015, Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam năm 2015 để kiểm sát chặt chẽ các căn cứ, điều kiện, thời hạn trong việc áp dụng các biện pháp ngăn chặn như: bắt, tạm giữ, tạm giam của Cơ quan điều tra, không để xảy ra tình trạng lạm dụng việc bắt, giữ, nhất là trường hợp giữ người trong trường hợp khẩn cấp. 

Nghiên cứu kỹ các tài liệu chứng cứ để xét phê chuẩn các quyết định áp dụng biện pháp ngăn chặn, quyết định khởi tố bị can. Trong trường hợp phức tạp, khó khăn về chứng cứ hoặc chưa rõ để xác định chứng cứ xét phê chuẩn thì Kiểm sát viên trực tiếp gặp hỏi người bị bắt giữ và báo cáo lãnh đạo Viện để xem xét quyết định. Tỷ lệ bắt, tạm giữ hình sự, khởi tố đạt 100%.Đảm bảo không để xảy ra trường hợp bắt, tạm giữ, tạm giam oan, sai.Bảo đảm áp dụng, thay đổi, hủy bỏ các biện pháp ngăn chặn có căn cứ, đúng pháp luật.

Kiểm sát chặt chẽ 100% các vụ án được khởi tố

Tăng cường trách nhiệm công tố, gắn công tố với hoạt động điều tra. Kiểm sát chặt chẽ từ đầu đối với 100% các vụ án được khởi tố. Kiểm sát viên nắm chắc tiến độ điều tra, chủ động, kịp thời đề ra yêu cầu điều tra, trực tiếp tham gia hỏi cung, phúc cung bị can, các chứng cứ buộc tội, gỡ tội đối với bị can. Phối hợp chặt chẽ với Cơ quan điều tra trong suốt quá trình điều tra vụ án.

Kiểm sát chặt chẽ hoạt động thu thập chứng cứ, tài liệu, đồ vật, dữ liệu điện tử, biên bản về hoạt động điều tra của Cơ quan điều tra, chú ý các quy định mới trong Bộ Luật TTHS năm 2015, tham gia đầy đủ các hoạt động khám nghiệm hiện trường, khám xét, đối chất, nhận dạng của Điều tra viên. Kiểm sát viên phải kiểm sát chặt chẽ thời hạn chuyển giao biên bản về hoạt động điều tra, tài liệu, chứng cứ liên quan của Cơ quan điều tra cho Viện kiểm sát đúng quy định của Bộ Luật TTHS.

Trong năm 2018, không có trường hợp nào phải đình chỉ vì không phạm tội. Hạn chế đến mức thấp nhất các trường hợp trả hồ sơ điều tra bổ sung giữa các cơ quan tiến hành tố tụng. Thông qua hoạt động kiểm sát điều tra đã ban hành: 01 kiến nghị đối với Cơ quan điều tra, Công an huyện Mai Sơn yêu cầu khắc phục các vi phạm: Biên bản bắt người có hành vi phạm tội quả tang xác định người tham gia tố tụng không đúng, khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can không đúng tội danh; 01 thông báo rút kinh nghiệm đối với 2 đơn vị Đồn biên phòng Chiềng On, Yên Châu và VKSND huyện Yên Châu trong việc giải quyết vụ án Phàng Thị Cha cùng đồng phạm về tội Vận chuyển trái phép chất ma túy; 01 thông báo rút kinh nghiệm đối với VKSND huyện Thuận Châu trong việc giải quyết vụ án Vàng A Tộng phạm tội Mua bán trái phép chất ma túy.

Có thể nói, trong những nỗ lực không ngừng mệt mỏi của các lực lượng chức năng nhằm đẩy lùi, ngăn chặn những hiểm họa từ ma túy, luôn có một phần đóng góp không nhỏ của những cán bộ, Kiểm sát viên ở những địa bàn trọng điểm nơi tuyến lửa. Họ đã âm thầm, không quản ngại ngày đêm đóng góp công sức, trí tuệ, thậm chí có lúc phải đối mặt với những hiểm nguy đe dọa tính mạng bản thân và gia đình chỉ với một niềm tin yêu tha thiết, vì sự bình yên – hạnh phúc trên những dặm dài biên cương của Tổ quốc.

Xuân Hưng