Có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm, VKSND cấp cao tại TP HCM kháng nghị để điều tra, xét xử lại

Liên minh cán bộ “phù phép” hồ sơ đất đai

Ngày 26/2, VKSND cấp cao tại TP HCM (Viện cấp cao 3) đã ban hành quyết định kháng nghị phúc thẩm, kháng nghị toàn bộ bản án sơ thẩm hình sự số 01/2021/HS-ST ngày 27/01/2021 của TAND tỉnh Đồng Tháp; đề nghị TAND cấp cao tại TP HCM xét xử phúc thẩm vụ án theo hướng hủy toàn bộ bản án để điều tra, xét xử lại theo quy định của pháp luật.

Các bị cáo trong vụ án gồm có: Nguyễn Thị Kim Tuyến, nguyên Phó Chủ tịch UBND xã Tân Long, (SN 1962, trú tỉnh Đồng Tháp) bị tạm giam và xét xử về tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” theo quy định tại khoản 4 Điều 175 BLHS năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.

Phan Duy Tân, cựu công chức Địa chính xã Tân Long (SN 1977, trú tỉnh Đồng Tháp), đang tại ngoại và bị xét xử về tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” theo quy định tại điểm c khoản 2 Điều 356 BLHS năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.

Nguyễn Văn Lường, nguyên Chủ tịch UBND xã Tân Long (SN 957, cư trú tỉnh Đồng Tháp), đang tại ngoại và bị xét xử về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” theo quy định tại điểm c khoản 2 Điều 360 BLHS năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Nguyễn Trường Giang, cựu công chức Văn phòng đăng ký QSD đất huyện Thanh Bình (SN 1986, cư trú tại tỉnh Đồng Tháp), đang tại ngoại và bị xét xử về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” theo quy định tại điểm d khoản 1 Điều 360 BLHS năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Liên minh cán bộ đã "phù phép" hồ sơ đất đai. (Ảnh minh hoạ)

Theo Viện cấp cao 3, căn cứ đơn đề nghị của Công ty cổ phần Tập đoàn Sao Mai, ngày 9/5/2018 Chủ tịch UBND huyện Thanh Bình ra quyết định thanh tra việc chấp hành pháp luật về công tác quản lỷ, sử dụng đất đai đối với UBND xã Tân Long. Kết quả thanh tra đã phát hiện việc xác lập hồ sơ đề nghị cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (QSDĐ) đối với 18 thửa đất có tổng diện tích 10.434,65m2 có dấu hiệu tội phạm.

Ngày 10/9/2018, Chủ tịch UBND huyện Thanh Bình ra kết luận thanh tra chuyển vụ việc sang Cơ quan điều tra để xử lý theo quy định của pháp luật. Quá trình điều tra đã chứng minh ngày 16/12/2007, ông Lê Văn Chung là đại diện Công ty cổ phần đầu tư và Phát triển đa quốc gia “IDI” thuộc Công ty cổ phần Tập đoàn Sao Mai (gọi tắt là Công ty Sao Mai) và bà Nguyễn Thị Kim Tuyến ký hợp đồng giao khoán về việc mua đất nuôi trồng thủy sản tại ấp Tân Thạnh, xã Tân Long, huyện Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp.

Nội dung của hợp đồng là Công ty Sao Mai giao khoán cho bà Tuyến mua đất cho công ty với giá 67 triệu đồng/1.000m2/đất thuộc quyền sử dụng của người dân; đất của nhà nước mà người dân thuê sử dụng với giá 45 triệu đồng/1.000m2. Bà Tuyến có trách nhiệm làm giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã mua cho Công ty Sao Mai, bên Công ty Sao Mai chịu lệ phí và thuế. Thời gian thực hiện hợp đồng là từ 12/12/2007 đến 30/7/2008. Sau khi ký hợp đồng, bà Tuyến đã tạm ứng của Công ty Sao Mai 10 tỉ đồng.

Ngày 13/12/2016, Công ty Sao Mai được UBND tỉnh Đồng Tháp phê duyệt cho thực hiện dự án nuôi trồng thủy sản với điện tích 9,6 ha. Trong quá trình xác lập thủ tục chuyển QSDĐ từ ông Lê Văn Chung sang cho Công ty Sao Mai thì Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai huyện Thanh Bình phát hiện có 18 thửa đất với tổng diện tích là 10.434,65m2 có vị trí tại ấp Tân Thạnh, xã Tân Long, huyện Thanh Bình bị cấp trùng thửa, đất không có thật.

Vụ việc sau đó được chuyển cho Thanh tra huyện Thanh Bình để thanh tra theo quy định. Kết luận thanh tra đã chỉ ra: “Việc cấp mới giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với 18 thửa đất tổng diện tích 10.434,65m2 là trái pháp luật về đất đai, diện tích đất cấp mới giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không có diện tích đất thực tế”.

Quá trình thanh tra, điều tra đã chứng minh sau khi ký hợp đồng giao khoán mua đất bị cáo Tuyến đã tạm ứng số tiền 10 tỉ đồng của Công ty Sao Mai. Sau đó, chỉ đạo Phan Duy Tân, Nguyễn Thiện Nhân lập khống hồ sơ đề nghị cấp giấy chứng nhận QSDĐ cho 13 hộ dân với diện tích 10.434,65m2. Tuyến đã sử dụng 18 giấy chứng nhận QSDĐ cấp trái pháp luật, có diện tích 10.434,65m2 bàn giao cho Công ty Sao Mai trị giá hơn 699 triệu đồng, qua đó bị cáo Tuyến đã chiếm đoạt của Công ty Sao Mai hơn 508 triệu đồng.

Công ty Cổ phần Tập đoàn Sao Mai có mã chứng khoán ASM. (Ảnh: IT)

Bị cáo Phan Duy Tân thực hiện chỉ đạo của bị cáo Tuyến, đã xác lập 18 hồ sơ đề nghị cấp giấy chứng nhận QSDĐ cho 13 hộ dân trái quy định như: Lập khống biên bản đo đạc, tự ghi những thông tin vào đơn xin cấp giấy chứng nhận QSDĐ của người dân và ký xác nhận vào mục “Cán bộ Địa chính” rồi trình cho Tuyến hoặc ông Lường ký xác nhận của Lãnh đạo UBND xã. Sau đó, chuyển hồ sơ về huyện để xét duyệt, kết quả đã được xét duyệt 11 hồ sơ với diện tích 6.697,75m2, còn lại 7 hồ sơ với diện tích 3.781,9m2 do thời điểm xét duyệt Tân không còn là cán bộ địa chính nữa nên cấp huyện trả hồ sơ lại và bị cáo Tuyến đã chỉ đạo Nhân ký thay Tân. Vì tin tưởng hồ sơ Tân lập là đúng quy định, mặt khác do chỉ đạo của Tuyến nên Nhân mới ký thay Tân.

Bị cáo Nguyễn Văn Lường đã ký các loại giấy tờ thủ tục của 10 hồ sơ đề nghị cấp giấy chứng nhận QSDĐ và chuyển nhượng đối với 14 thửa đất có diện tích 7.836,4m2. Khi ký xác nhận hồ sơ đề nghị cấp giấy chứng nhận QSDĐ do cán bộ địa chính chuyển đến, bị cáo không kiểm tra về quy trình tiếp nhận đơn, người làm đơn cũng như nguồn gốc đất, khi ký chứng thực hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ thì không có mặt của các bên chuyển nhượng.

Bị cáo Nguyễn Trường Giang được giao kiểm tra thẩm định 13 hồ sơ đề nghị cấp giấy chứng nhận QSDĐ cho 11 hộ dân với điện tích 6.708,9m2. Khi tiếp nhận hồ sơ, Giang không đi thực tế để thẩm tra, xác minh hiện trạng, nguồn gốc đất mà chỉ kiểm tra hồ sơ đo địa chính xã Tân Long xác lập rồi ký trích lục bản đồ địa chính và xác nhận đủ điều kiện cấp giấy chứng nhận QSDĐ, rồi trình Lãnh đạo Văn phòng Đăng ký QSDĐ và Phòng Tài nguyên Môi trường ký xác nhận, dẫn đến UBND huyện Thanh Bình, cấp giấy chứng nhận QSDĐ cho 11 hộ dân trái pháp luật.

Có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm

Theo Viện cấp cao 3, bị cáo Nguyễn Thị Kim Tuyến giữ chức vụ là Phó Chủ tịch xã UBND xã Tân Long. Sau khi ký hợp đồng giao khoán về việc mua đất nuôi trồng thủy sản với Công ty Sao Mai, Tuyến nhận tạm ứng của Công ty Sao Mai 10 tỉ đồng. Để có đất quyết toán với Công ty Sao Mai, Tuyến đã chỉ đạo cho Phan Duy Tân và Nguyễn Thiện Nhân ký lập khống 18 hồ sơ đề nghị cấp giấy chứng nhận QSDĐ trái pháp luật để ra giấy chứng nhận QSĐĐ, giúp cho Tuyến chiếm đoạt tài sản của Công ty Sao Mai. Hành vi của bị cáo Nguyễn Thị Kim Tuyến có dấu hiệu cấu thành tội “Lợi dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản” theo quy định tại Điều 355 BLHS, nhưng cấp sơ thẩm xét xử quy kết bị cáo Nguyễn Thị Kim Tuyến về tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” theo quy định tại Điều 174 Bộ luật hình sự là chưa phù hợp với quy định.

Bị cáo Phan Duy Tân và người liên quan ông Nguyễn Thiện Nhân thực hiện theo sự chỉ đạo của bị cáo Nguyễn Thị Kim Tuyến ký lập khống hồ sơ đề nghị cấp giấy chứng nhận QSDĐ trái pháp luật. Khi ký hồ sơ cả Tân và Nhân đều biết là hồ sơ là khống, nhưng cả hai vẫn thực hiện theo sự chỉ đạo của bị cáo Tuyến và bị cáo Lường, dẫn đến hành vi của của bị cáo Phan Duy Tân và Nguyễn Thiện Nhân có dấu hiệu đồng phạm giúp sức cho bị cáo Tuyến, bị cáo Lường thực hiện hành vi phạm tội “Lợi dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản” theo quy định tại Điều 355 BLHS. Nhưng tại bản án sơ thẩm lại xác định bị cáo Phạm Duy Tân phạm tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” theo Điều 356 là chưa đúng quy định.

Hành vi của bị cáo Nguyễn Văn Lường đã ký khống các loại giấy tờ thủ tục của 10 hồ sơ đề nghi cấp giấy chứng nhận QSDĐ và chuyển nhượng đối với 14 thửa đất trái pháp luật. Đồng thời chỉ đạo cho bị cáo Phan Duy Tân và Nguyễn Thiện Nhân (Cán bộ địa chính xã Tân Long) ký khống hồ sơ đề nghị cấp giấy chứng nhận QSDĐ trái pháp luật, giúp cho bị cáo Tuyến làm được 18 Giấy chứng QSDĐ trái pháp luật, tất toán với Công ty Sao Mai chiếm đoạt tài sản. Do đó, bị cáo Lường phải chịu trách nhiệm đồng phạm với bị cáo Tuyến về hành vi phạm tội “Lợi dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản” theo quy định tại Điều 355 BLHS. Vì vậy, cấp sơ thẩm quy kết bị cáo Nguyễn Văn Lường phạm tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” theo Điều 360 Bộ luật hình sự là chưa phù hợp.

Đối với Nguyễn Thiện Nhân đã có hành vi ký lập khống 7 hồ sơ đề nghị cấp giấy chứng nhận QSDĐ trái pháp luật, theo sự chỉ đạo của bị cáo Nguyễn Thị Kim Tuyến và bị cáo Nguyễn Văn Lường cho thấy Nguyễn Thiện Nhân là đồng phạm giúp sức cho bị cáo Tuyến và bị cáo Lường thực hiện hành vi phạm tội “Lợi dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản” theo quy định tại Điều 355 BLHS. Nhưng trong quá trình điều tra, truy tố và xét xử tại cấp sơ thẩm không xem xét hành vi phạm tội của Nguyễn Thiện Nhân là có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm.

Một số cán bộ, nhân viên, lãnh đạo của Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Thanh Bình, Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất huyện Thanh Bình, UBND huyện Thanh Bình có dấu hiệu phạm tội. (Ảnh: huyện Thanh Bình - thanhbinh.dongthap.gov,vn)

Đối với hành vi ký khống hồ sơ và ký quyết định cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trái pháp luật của của một số cá nhân là cán bộ nhân viên, Lãnh đão của Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Thanh Bình, Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất huyện Thanh Bình, UBND huyện Thanh Bình (bao gồm các ông, bà: Nguyễn Thành Tiền, Nguyễn Xuân Cương, Lê Thị Mộng Chung, Châu Văn Nằm, Nguyễn Văn Phương, Nguyễn Minh Hải, Huỳnh Nam Việt, Trần Thanh Giang, Huỳnh Văn Dũng, Trần Thị Phiến, Lê Văn Bé Tư). Khi ký các giấy tờ đã không kiểm tra hồ sơ, kiểm tra thực địa, xác minh hiện trạng, không kiểm tra quy trình về tiếp nhận đơn, người làm đơn, nguồn gốc đất... dẫn đến việc UBND huyện Thanh Bình cấp 18 giấy chứng nhận QSDĐ trái pháp luật, tạo điều kiện cho bị cáo Nguyễn Thị Kim Tuyến dùng 18 giấy chứng nhận QSD đất trái pháp luật quyết toán với Công ty Sao Mai, chiếm đoạt số tiền hơn 508 triệu đồng.

“Hành vi của những người này có dấu hiệu phạm tội ‘Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng’ theo quy định tại Điều 360 Bộ luật hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), nhưng cấp xét xử sơ thẩm lại nhận định, khẳng định hành vi của họ không có dấu hiệu phạm tội hình sự, chỉ vi phạm về mặt hành chính nên kiến nghị xem xét, xử lý hành chính, là đánh giá chưa đúng tính chất, mức độ, hậu quả hành vi sai phạm của từng người gây ra, dẫn đến có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm.

Do đó, để xử lý vụ án một cách khách quan, toàn diện và đúng bản chất sự việc, cần phải tiếp tục điều tra, làm rõ hành vi sai phạm của từng người, để xử lý đúng theo quy định của pháp luật”, quyết định kháng nghị nêu rõ./.