Trong tiến trình lịch sử dựng nước và giữ nước trải hàng nghìn năm của dân tộc ta, mảnh đất, con người Xứ Đông - Hải Dương đã có nhiều cống hiến to lớn và giữ vị trí quan trọng. Là vùng đất có lịch sử lâu đời, giàu truyền thống văn hóa và cách mạng của nền văn minh sông Hồng, của vùng đồng bằng Bắc Bộ với những trang sử hào hùng của dân tộc.
Bộ sách “Lịch sử tỉnh Hải Dương” (từ khởi thủy đến năm 2015) mang đậm dấu ấn văn hóa, xã hội, trí tuệ của người Hải Dương ở những giai đoạn lịch sử khác nhau. Bằng nhiều hình ảnh minh họa cùng với nội dung sâu sắc, Bộ sách đã tái hiện lại toàn bộ quá trình lịch sử dựng nước và giữ nước, sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước cũng như xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của con người xứ Đông trên vùng đất Hải Dương.
Thông qua quá trình tái hiện lại lịch sử, Bộ sách đã để lại những bài học lịch sử quý báu, giáo dục truyền thống yêu quê hương đất nước, tinh thần đoàn kết đấu tranh bất khuất cho người dân Hải Dương nói riêng và nhân dân Việt Nam nói chung. Bộ sách là công trình nghiên cứu công phu, với trên 2.000 trang cùng nhiều hình ảnh minh họa sinh động, được biên soạn thành 4 tập gồm:
Lịch sử Hải Dương tập 1 (từ khởi thủy đến trước năm 905), đã dựng lại chặng đường lịch sử từ buổi đầu dựng nước đến đầu thế kỷ X. Đây là giai đoạn có nhiều dấu ấn quan trọng ghi nhận sự xuất hiện buổi đầu của con người, hình thành nền văn minh dựng nước của dân tộc trên vùng đất Hải Dương. Đây cũng là thời kỳ người dân Hải Dương thể hiện ý chí quật cường trong các cuộc đấu tranh chống ách đô hộ, giành độc lập dân tộc.
Tập 2 (từ năm 905 đến năm 1883), mở đầu bằng sự kiện Hào trưởng đất Hồng Châu là Khúc Thừa Dụ đã lãnh đạo nhân dân đứng lên giành quyền tự chủ từ chính quyền đô hộ nhà Đường (năm 905). Đây là dấu mốc tạo cơ sở cho việc đặt nền móng của thời kỳ độc lập lâu dài. Sự kiện Khúc Thừa Dụ giành quyền tự chủ càng có ý nghĩa to lớn, không chỉ là niềm tự hào của Hải Dương - xứ Đông mà còn là niềm tự hào chung của cả nước. Lịch sử Hải Dương tập 2 tạm kết vào năm 1883, gắn với sự kiện thực dân Pháp đánh chiếm thành Hải Dương lần thứ hai vào ngày 19/8/1883. Từ đây, Hải Dương cũng như toàn bộ Bắc kỳ chịu sự bảo hộ của thực dân Pháp sau Hiệp ước Patơ nốt (6/6/1884).
Tập 3 (từ năm 1883 đến năm 1945), dựng lại lịch sử Hải Dương từ sau khi bị thực dân Pháp xâm lược; quá trình nhân dân Hải Dương đứng lên chống thực dân Pháp, dưới sự lãnh đạo của Đảng, giành được chính quyền, lật đổ ách thống trị của thực dân, phong kiến.
Tập 4 (từ năm 1945 đến năm 2015), dựng lại quá trình nhân dân Hải Dương dưới sự lãnh đạo của Đảng, cùng cả nước đi qua 9 năm trường kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp (1945-1954) rồi xây dựng xã hội chủ nghĩa và kháng chiến chống Mỹ, cứu nước đầy hy sinh gian khổ (1954-1975); rồi 10 năm xây dựng và bảo vệ Tổ quốc sau chiến tranh (1975-1985); từ năm 1986-2015 là thời kỳ đổi mới và hội nhập quốc tế, thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
Với khối lượng thông tin, kiến thức đồ sộ, bộ sách là tài liệu, công cụ tra cứu thông tin hữu ích, giúp cán bộ, đảng viên, nhân dân trong và ngoài tỉnh hiểu hơn về lịch sử, truyền thống văn hóa tốt đẹp của mảnh đất, con người xứ Đông xưa - Hải Dương nay. Đây cũng là nguồn tư liệu, tài liệu quan trọng cho công tác nghiên cứu, giáo dục lịch sử địa phương đối với các cấp, trường học trên địa bàn tỉnh, góp phần xây dựng con người Hải Dương văn minh, hiếu học và khát vọng vươn lên, đáp ứng yêu cầu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư và mục tiêu phát triển của tỉnh trong tình hình mới.
Phát biểu tại buổi lễ công bố, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hải Dương Lưu Văn Bản biểu dương sự nỗ lực và tinh thần làm việc trách nhiệm, khoa học của các tập thể, cá nhân, đội ngũ nhà khoa học để hoàn thiện bộ sách. Phó Chủ tịch đề nghị các cấp ủy Đảng, chính quyền, đơn vị và địa phương tích cực đẩy mạnh tuyên truyền, giới thiệu nội dung, ý nghĩa bộ sách bằng nhiều hình thức để mỗi cán bộ, đảng viên và toàn thể nhân dân đều được tiếp cận, hiểu biết sâu sắc hơn truyền thống lịch sử, cách mạng, văn hóa, thành tựu về phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Hải Dương chỉ đạo hướng dẫn cán bộ, giáo viên sử dụng bộ sách là nguồn tư liệu chính trong nghiên cứu, giảng dạy, học tập và giáo dục lịch sử địa phương. Các cơ quan tuyên truyền đăng tải nội dung của bộ sách qua đó quảng bá rộng rãi giá trị di sản văn hóa, truyền thống tốt đẹp của Hải Dương.
Tại lễ giới thiệu và phát hành bộ sách, GS.TS Nguyễn Văn Khánh - nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội), là người tham gia biên soạn đánh giá, đây là bộ sách có chất lượng tốt, mang giá trị lớn về mặt tư liệu, bộ sách không chỉ là công trình tái hiện lại quá trình lịch sử của tỉnh Hải Dương mà còn là tài sản tinh thần, giáo dục truyền thống, là động lực tinh thần giúp các tầng lớp nhân dân lao động, sáng tạo, nhất là thế hệ trẻ trong xây dựng, phát triển quê hương.
Tại lễ ra mắt, UBND tỉnh Hải Dương đã trao Bằng khen cho các cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác biên soạn bộ sách Lịch sử tỉnh Hải Dương.