Từ chủ trương đúng đắn về phát triển du lịch

Khởi nguồn từ những mô hình đèn lồng, đèn ông sao khổng lồ vừa độc đáo vừa giàu tính nghệ thuật, do cộng đồng dân cư những phường nằm ở trung tâm TP Tuyên Quang (cũ), nay là phường Minh Xuân, tỉnh Tuyên Quang cùng nhau làm, với mục đích mang đến cho trẻ em địa phương mùa Trung thu trọn vẹn ý nghĩa, đáng nhớ, Lễ hội Thành Tuyên thể hiện tinh thần nhân văn, hồn nhiên, gắn kết cộng đồng. Tuy nhiên, một số người dân cho rằng, ý nghĩa này dần phai nhạt tại Lễ hội Thành Tuyên 2025.

leftcenterrightdel
 Các xe mô hình đèn trung thu diễn diễu trên các tuyến phố phường Minh Xuân - trung tâm tỉnh Tuyên Quang.

Hơn 20 năm qua, Lễ hội Thành Tuyên đã trở thành một thương hiệu văn hóa đặc sắc, ghi dấu trong lòng người dân cả nước. Từ những nhóm tự phát ở tổ dân phố, khu dân cư đã vươn lên tầm cấp tỉnh và được vinh danh bằng kỷ lục Guinness: Đêm hội Trung thu có nhiều mô hình đèn lớn nhất Việt Nam, Mâm cỗ Trung thu lớn nhất Việt Nam, Cặp đèn kéo quân lớn nhất Việt Nam. Đặc biệt, năm 2024, Cục Sở hữu trí tuệ cấp Giấy đăng ký nhãn hiệu cho Lễ hội Thành Tuyên, khẳng định thương hiệu văn hóa độc đáo của tỉnh Tuyên Quang.

Tiếp nối thành công của những mùa Trung thu trước, ngày 30/5/2025, UBND tỉnh Tuyên Quang ban hành văn bản số 123/KH-UBND, Kế hoạch tổ chức Lễ hội Thành Tuyên năm 2025. Mục đích văn bản này nêu rõ: Tiếp tục duy trì, đổi mới, nâng cao chất lượng tổ chức Lễ hội Thành Tuyên trở thành sự kiện văn hóa, sản phẩm du lịch đặc trưng, riêng có của Tuyên Quang, khẳng định bản quyền nhãn hiệu đã được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp Giấy chứng nhận bảo hộ; đồng thời, xây dựng Lễ hội mang thương hiệu quốc gia và hướng tới quốc tế, góp phần cụ thể hóa các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp tiếp tục đẩy mạnh phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế quan trọng của tỉnh.

Tăng cường giới thiệu, quảng bá hình ảnh miền đất, văn hóa, con người và tiềm năng, lợi thế, sản phẩm du lịch hấp dẫn của tỉnh đến với nhân dân cả nước và du khách quốc tế, nhất là những giá trị đặc sắc về lịch sử, văn hóa của quê hương cách mạng - "Thủ đô Khu giải phóng", "Thủ đô Kháng chiến", thu hút du khách và các nhà đầu tư đến với Tuyên Quang để tham quan, trải nghiệm và tìm kiếm cơ hội đầu tư, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân.

Văn bản trên cũng nêu rõ: Yêu cầu tổ chức Lễ hội phải thực sự hấp dẫn, thể hiện đậm nét bản sắc văn hóa của tỉnh Tuyên Quang, gắn các hoạt động tại Lễ hội với quảng bá, giới thiệu tiềm năng du lịch của tỉnh. Xây dựng hình ảnh du lịch Tuyên Quang thực sự trở thành điểm đến an toàn, văn minh, thân thiện, mến khách.

Công tác tổ chức các hoạt động trong khuôn khổ Lễ hội cần gắn với thực hiện công tác tuyên truyền đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, đảm bảo phù hợp, chặt chẽ, an toàn, tiết kiệm, hiệu quả thiết thực.

Các ngành, địa phương, đơn vị được giao chủ trì phải phối hợp chặt chẽ với các đơn vị liên quan xây dựng kế hoạch chi tiết, chuẩn bị chu đáo và tổ chức triển khai thực hiện các hoạt động trong khuôn khổ Lễ hội với nội dung thiết thực, hấp dẫn, tạo không khí vui tươi, phấn khởi; đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa của nhân dân và du khách; phù hợp với điều kiện thực tế của tỉnh.

Đồng thời, Văn bản số 123/KH-UBND còn lưu ý: Tất cả các hoạt động trong khuôn khổ Lễ hội phải sử dụng logo hình ảnh Lễ hội Thành Tuyên đã được công bố năm 2023.

Những biểu hiện “biến tướng” gây lo ngại

Tuy nhiên, thời gian qua, nhiều người dân ở phường Minh Xuân (tỉnh Tuyên Quang) có ý kiến cho rằng, Lễ hội Thành Tuyên năm 2025 đang có những biểu hiện bị biến tướng, từ lễ hội với mục đích rất tốt đẹp ban đầu là dành cho trẻ em, nay đã bị “người lớn hóa” và thương mại hóa. Theo một số người dân cho biết:

Thứ nhất, việc tổ chức lễ hội kéo dài 2 tháng (từ giữa tháng 6 Âm lịch đến Tết Trung thu - 15/8 âm lịch) đã gây ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống của người dân ở nhiều tuyến phố vào mỗi buổi tối có các đoàn xe mô hình đèn Trung thu diễn diễu đi qua, đặc biệt là việc học tập của học sinh các cấp trên địa bàn phường Minh Xuân và các phường, xã lân cận,

leftcenterrightdel
 Xe mô hình đèn trung thu Đất Đen được thiết kế như một sàn nhảy với bộ loa đài âm lượng lớn cùng nữ DJ và các vũ nữ được cho là không phù hợp thuần phong mỹ tục và gây phản cảm.

Thứ hai, trong số hàng trăm chiếc xe mô hình đèn Trung thu diễn diễu hàng đêm có rất nhiều xe mô hình tự phát “lách luật”, không phải là xe của các cộng đông cư dân, tổ dân phố; các xe này không đảm bảo an toàn, không được cấp phép, không có logo, hoạt động thu tiền của khách đi xe, đặc biệt có rất nhiều khách là người lớn đi trên xe, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông. Các xe này lợi dụng chủ trương tổ chức lễ hội để trà trộn vào kinh doanh, thu lợi.

Thứ ba, nhiều xe mô hình đèn Trung thu được lắp đặt hệ thống ánh sáng đổi màu, âm thanh công suất lớn, mở nhạc remix ầm ĩ, inh ỏi như ở các sàn nhảy, vũ trường, quán bar; trên xe là những nữ DJ điều chỉnh âm thanh cùng các vũ công với những trang phục sặc sỡ, thiếu vải, không phù hợp thuần phong, mỹ tục. Các đoàn xe mô hình này diễn diễu trên nhiều tuyến phố phường Minh Xuân - Trung tâm tỉnh Tuyên Quang gây “ô nhiễm” tiếng ồn, gây ùn ứ, tắc đường, thậm chí một số trang phục của DJ và vũ công còn gây phản cảm, đã để lại ít nhiều ấn tượng không tốt trong lòng Nhân dân và du khách.

Ngoài ra, số xe mô hình gắn biển quảng cáo nhằm khai thác yếu tố kinh doanh là chính; nhiều mô hình không hướng đến trẻ em, mà chủ yếu phục vụ mục tiêu phô trương hình thức, tạo cơ hội trục lợi cho một số cá nhân.

Công văn chỉ đạo, quyết tâm siết chặt quản lý

Trước những phản ánh nêu trên, ngày 13/9/2025, UBND tỉnh đã ban hành Công văn số 1873/UBND-QHĐTXD, giao đồng chí Giám đốc Sở Xây dựng - Phó Trưởng ban Thường trực Ban An toàn giao thông tỉnh rà soát, ban hành văn bản chỉ đạo tăng cường các giải pháp đảm bảo trật tự, an toàn giao thông trên địa bàn trước, trong và sau thời gian tổ chức Lễ hội Thành Tuyên năm 2025. Trong đó, quy định chỉ tổ chức diễn diễu các mô hình đèn trung thu vào thứ Bảy, Chủ nhật hàng tuần (thay vì tổ chức diễn diễu vào tất cả các ngày trong tuần).

Thực hiện văn bản trên, Ban An toàn giao thông tỉnh Tuyên Quang đã ban hành Công văn số 20/BATGT-VP, về việc tăng cường các giải pháp bảo đảm trật tự, an toàn giao thông trên địa bàn trước, trong và sau thời gian Lễ hội Thành Tuyên năm 2025, gửi các sở, ban, ngành và UBND xã, phường.

Nội dung công văn trên nêu rõ: Lễ hội Thành Tuyên là một nét văn hóa độc đáo, thu hút lượng lớn du khách trong và ngoài nước. Điều này dẫn đến lưu lượng phương tiện và người tham gia giao thông tăng đột biến, gây áp lực lên công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông, đặc biệt là tại các tuyến đường trung tâm hành chính. Các hoạt động diễu hành mô hình đèn Trung thu tự phát, sử dụng phương tiện cồng kềnh, không đảm bảo an toàn kỹ thuật cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn.

Công văn số 20/BATGT-VP còn quy định đối với hoạt động diễu hành mô hình đèn trung thu: “Hiện nay, đã bước vào năm học mới, không nên diễn diễu các mô hình đèn trung thu vào các ngày trong tuần; Chỉ tổ chức diễn diễu các mô hình đèn trung thu vào thứ Bảy, Chủ nhật, ngày tổng duyệt và ngày chính thức diễn ra Lễ hội”.

Đồng thời, công văn này còn yêu cầu về phương tiện chở mô hình và người điều khiển phải tuân thủ hướng dẫn phân luồng, di chuyển đúng tốc độ quy định và bảo đảm an toàn kỹ thuật; Các phương tiện phải được trang bị đầy đủ các điều kiện phòng cháy, chữa cháy; Hạn chế số lượng người ngồi trên xe, đặc biệt là trẻ em và người lớn tuổi; Hạn chế âm thanh loa đài và còi to khi tham gia diễu hành.

Việc UBND tỉnh Tuyên Quang quy định chỉ tổ chức diễn diễu các mô hình đèn Trung thu vào tối thứ Bảy và Chủ nhật hàng tuần đã giảm bớt ảnh hưởng đến việc học tập của học sinh. Tuy nhiên, một số phản ánh cho rằng, việc diễn diễu các mô hình đèn vào tối Chủ nhật hàng tuần kết thúc muộn nên vẫn ảnh hưởng ít nhiều đến việc học tập của còn trẻ vào sáng ngày hôm sau - thứ Hai đầu tuần.

Ngày 19/9/2025, UBND tỉnh Tuyên Quang tiếp tục ban hành Văn bản số 2052 /UBND-QHĐTXD về việc điều chỉnh thời gian diễn diễu các mô hình đèn Trung thu từ ngày thứ Bảy, Chủ nhật sang ngày thứ Sáu, thứ Bảy hàng tuần.

Văn bản số 2052 nêu rõ: Sau một tuần triển khai thực hiện, UBND tỉnh đã nhận được nhiều ý kiến phản ánh của Nhân dân và các tổ chức, cá nhân. Phần lớn phụ huynh học sinh và người dân đều đánh giá cao nội dung văn bản chỉ đạo của tỉnh về quy định thời gian diễn diễu các mô hình đèn trung thu. Tuy nhiên, để thuận lợi cho việc học tập của học sinh và phù hợp với thời gian thăm quan của du khách trên địa bàn tỉnh, nhiều ý kiến đề nghị điều chỉnh thời gian diễn diễu từ ngày thứ Bảy, Chủ nhật sang ngày thứ Sáu, thứ Bảy hàng tuần.

leftcenterrightdel
 Các thanh niên nam, nữ quây xung quanh xe mô hình và nhảy theo điệu nhạc remix.

Trước thực trạng trên, truyền thông Tuyên Quang cũng đưa thông tin về việc UBND phường Minh Xuân siết chặt quản lý mô hình diễn diễu Lễ hội Thành Tuyên năm 2025.

Theo đó, thời gian vừa qua, trên địa bàn phường Minh Xuân có nhiều mô hình tham gia diễn diễu trên đường phố, tạo được điểm nhấn quan trọng, thu hút được lượng lớn Nhân dân và du khách đến với Lễ hội Thành Tuyên 2025.

Tuy nhiên, qua thực tế vẫn còn nhiều mô hình chưa đảm bảo an toàn, chưa được hoàn thiện; một số mô hình không đảm bảo về chủ đề, thẩm mỹ, thuần phong mỹ tục, trang phục phản cảm, sử dụng âm thanh, ánh sáng không phù hợp. Trong quá trình diễn diễu đã để lại ấn tượng không tốt trong lòng Nhân dân và du khách, thậm chí gây bất bình trong Nhân dân.

Theo quy định, các mô hình phải đảm bảo an toàn, phòng chống cháy nổ, có nội dung chủ đề mang tính giáo dục, phù hợp thuần phong mỹ tục; trang phục, âm thanh, ánh sáng sử dụng đúng quy chuẩn, không gây phản cảm. Việc quảng cáo, treo biển hiệu trên mô hình cũng phải tuân thủ quy định pháp luật, tránh lạm dụng, làm giảm giá trị lễ hội.

Ngoài ra, các mô hình tham gia diễn diễu phải được đăng ký và cấp logo nhận diện thương hiệu. Những mô hình không đăng ký, không có logo sẽ không được phép tham gia trên địa bàn phường Minh Xuân.

Giữ hồn cốt của lễ hội, hướng về trẻ em

Trao đổi với PV Bảo vệ pháp luật, ông Nguyễn Văn Hòa - Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Tuyên Quang cho biết: Đây không phải là Tết Trung thu, vì không có ai tổ chức Trung thu từ tháng Sáu âm lịch. Đây là Lễ hội Thành Tuyên - là sản phẩm du lịch của tỉnh Tuyên Quang. Ban đầu, xuất phát từ Tết Trung thu, một số gia đình, tổ dân phố làm những mô hình đèn lồng, đèn ông sao kích thước lớn, cho lên xe đẩy đi chơi trên đường phố. Những năm sau, người dân phát triển thêm những mô hình như mèo đuổi chuột, Tôm và Jenni... cùng rước ra đường phố vui Trung thu. Khi những mô hình này được diễn, diễu ra đường người dân rất thích thú, do vậy những năm sau các mô hình tiếp tục được phát triển… Ban đầu, chỉ tổ chức ở cấp phường, năm 2008 lên đến cấp thành phố và đến năm 2014 thì lên cấp tỉnh.

“Tỉnh nhận thấy rằng, đây là một sản phẩm văn hóa du lịch của địa phương, nó kích cầu cho các dịch vụ liên quan đến du lịch phát triển. Do vậy, tỉnh đã quan tâm và nâng cấp lên, làm cho nét đẹp văn hóa này không chỉ ở khu trung tâm thành phố, mà phát triển ra các xã, địa phương lân cận. Đến năm 2022 - 2023, chúng tôi đã hoàn thiện đề án đổi mới lễ hội Thành Tuyên theo hướng nâng lên cấp quốc gia…”, ông Nguyễn Văn Hòa chia sẻ.

leftcenterrightdel
 Hình ảnh nữ DJ trên xe mô hình Đất Đen được Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Tuyên Quang Nguyễn Văn Hòa nêu tên xe đón khách thu tiền.

Trước những ý kiến phản ánh của người dân, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Tuyên Quang thẳng thắn: “Nếu nói về thuần phong mỹ tục thì cũng hơi khó nhưng ở đây chúng tôi cũng đã có những hội ý và đánh giá, vừa qua, chúng ta cũng nói hơi quá, nó chưa đến mức! Đương nhiên đã là DJ thì không thể mặc sơ mi để chơi DJ được. Ở đây, một số tổ họ bỏ tiền ra họ thuê DJ thì người chơi DJ cũng mặc những bộ mát mẻ, thoáng đãng hơn người bình thường. Nhưng vấn đề đặt ra ở đây là, tại sao cái xe mô hình đó đi đến đâu tắc đường đến đấy?! Vậy là nó phải phù hợp với thị hiếu một phân khúc khách du lịch”.

Theo ông Nguyễn Văn Hòa nhìn nhận, việc ăn mặc của các nữ DJ là không phản cảm và chưa đến mức gọi là mức phản cảm. “Nếu là phản cảm thì tôi tuýt còi ngay!”, ông Hòa khẳng định. “Tuy nhiên, do quan niệm của một số người nên vừa rồi tỉnh đã ban hành một số văn bản chỉ đạo. Theo đó, Sở cũng tuyên truyền, các phường cũng tuyên truyền và sau đó là các tổ, nhóm đã có những điều chỉnh”, ông Hòa cho biết.

Về âm thanh công suất lớn gây tiếng ồn, ông Hòa cho biết, không phải năm nay mới ồn, mà hàng chục năm nay nó vẫn ồn. Đa số những hộ ngoài mặt đường bị ảnh hưởng trực tiếp của tiếng ồn thì không kêu bởi người ta thu lợi rất cao nhờ lễ hội, nhờ việc cho thuê vỉa hè để bán hàng, còn những hộ ở bên trong, không bị ảnh hưởng tiếng ồn thì lại có ý kiến(?). Cái này, những năm trước đã có rồi, chứ không phải chỉ riêng năm nay.

Theo ông Nguyễn Văn Hòa, người dân làm các xe mô hình đèn trung thu đều không vì lợi ích gì cả. Họ chỉ một mục đích duy nhất là muốn làm cho lễ hội hoành tráng hơn và thỏa mãn thích thú của nhân dân và du khách…

Tuy nhiên, khi phóng viên nêu và đặt câu hỏi: Có nhiều xe thu tiền để chở du khách với giá từ 50 đến trên 100 nghìn đồng, nếu thuê cả chuyến là từ 4 đến 5 triệu đồng. Vậy việc thu tiền này có đúng không? và đây có phải việc làm không vì lợi ích?

Trước nội dung này, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Tuyên Quang thừa nhận, có một số xe mô hình đón khách thu tiền, như: Đất Đỏ, Đất Đen, Tuấn hoàng tử… Theo ông Nguyễn Văn Hòa thì những xe mô hình này không phải là của các tổ dân phố mà là của một nhóm, cá nhân.

“Năm nay là năm nhuận nên Tết Trung diễn ra sau khi khai giảng năm học mới một tháng, chứ những năm không nhuận thì Tết Trung thu chỉ sau khai giảng 1 tuần hoặc 2 tuần. Năm nào dính 2 tuần là chúng tôi đã sốt ruột rồi, bởi các cháu đã đi học. Chính vì vậy mà tỉnh cũng có những lo lắng và việc ban hành các văn bản chỉ đạo là cần thiết”, ông Hòa cho biết.

Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Tuyên Quang khẳng định: Quan điểm chỉ đạo và định hướng của Sở là phải giữ được cái hồn cốt của lễ hội. Bởi Lễ hội Thành Tuyên xuất phát từ Tết Trung thu nên đối tượng phục vụ chính phải cơ bản là trẻ em. Với những nội dung người dân phản ánh, tới đây, Sở sẽ theo dõi chặt chẽ để có những chấn chỉnh kịp thời, sao cho phù hợp, đồng thời tuyên truyền để cộng đồng chung tay giữ gìn, phát triển nét đẹp vốn có của lễ hội.

Hồng Nguyên