Phóng viên: Ngày 24/9/2021, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 116/NQ-CP về chính sách hỗ trợ người lao động (NLĐ) và người sử dụng lao động (NSDLĐ) bị ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19 từ Quỹ bảo hiểm thất nghiệp (BHTN). BHXH Việt Nam là một trong những đơn vị phối hợp với Bộ Lao động - Thương binh & Xã hội đề xuất trình Chính phủ ban hành Nghị quyết và trực tiếp tổ chức thực hiện các chính sách hỗ trợ này. Ý nghĩa của gói hỗ trợ này khác gì những gói hỗ trợ mà chúng ta đã triển khai trước đây, thưa Ông?
Ông Lê Hùng Sơn, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam: Gói hỗ trợ NLĐ và NSDLĐ đang tham gia BHTN lần này thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nuớc tới đời sống của NLĐ đang gặp khó khăn do đại dịch COVID-19; thể hiện rõ tính nhân văn, nhân đạo của chính sách BHTN, cho thấy việc đảm bảo nguyên tắc về chia sẻ rủi ro, nguyên tắc đóng - hưởng được kết hợp với nguyên tắc công bằng; cùng với các chính sách hỗ trợ từ các gói hỗ trợ khác của Chính phủ sẽ giúp cho NLĐ và cả NSDLĐ có điều kiện vượt qua khó khăn, ổn định đời sống, ổn định sản xuất và quan trọng là doanh nghiệp (DN) có cơ hội để tái tạo công ăn việc làm, thu nhập cho NLĐ.
    |
 |
| Ông Lê Hùng Sơn, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam |
Phóng viên: Ông có thể nói rõ hơn về các đối tượng thụ hưởng của gói hỗ trợ lần này?
Ông Lê Hùng Sơn, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam: Đối với NLĐ, đối tượng thụ hưởng là những NLĐ đang tham gia BHTN tại thời điểm ngày 30 tháng 9 năm 2021 (trừ các đơn vị thuộc cơ quan nhà nước, lực lượng vũ trang, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội và các đơn vị sự nghiệp công lập được ngân sách nhà nước đảm bảo chi thường xuyên) và NLĐ đã bảo lưu thời gian tham gia BHTN từ 01/01/2020 tới hết 30/9/2021 - thời gian bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19.
Đối với NSDLĐ là các doanh nghiệp đang tham gia đóng BHTN cho NLĐ.
Phóng viên: Ông có thể cho biết, dự đoán con số NLĐ và DN được hưởng gói hỗ trợ lần này là khoảng bao nhiêu?
Ông Lê Hùng Sơn, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam: Hiện có khoảng gần 15 triệu người đang tham gia BHTN. Tuy nhiên thể hiện tính nhân văn của chính sách, trừ đi khoảng gần 2 triệu NLĐ thuộc các đối tượng không được nhận chính sách hỗ trợ như tôi đã nói ở trên, thì sẽ có khoảng gần 13 triệu NLĐ và khoảng 386 nghìn đơn vị sử dụng lao động được thụ hưởng các chính sách hỗ trợ này.
Phóng viên: Đối với những NLĐ đang tạm hoãn hợp đồng lao động thì có được nhận gói hỗ trợ này hày không, thưa Ông?
Ông Lê Hùng Sơn, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam: NLĐ đang tạm hoãn hợp đồng lao động hoặc ngừng việc trong khoảng thời gian từ ngày 01/01/2020 đến ngày 30/9/2021 vẫn được hưởng chính sách.
Phóng viên: Vậy Ông có thể cho biết, thủ tục hưởng gói hỗ trợ này như thế nào và có nhanh gọn hay không?
Ông Lê Hùng Sơn, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam: Với quan điểm chỉ đạo của Quốc hội, Chính phủ và các Bộ có liên quan, BHXH Việt Nam đã dự kiến các quy trình thủ tục để triển khai gói hỗ trợ trên tinh thần quán triệt quan điểm “đảm bảo triển khai các bước hỗ trợ NLĐ, DN một cách đơn giản, thuận lợi, nhanh nhất và chính xác nhất”.
Đối với khoảng 386 nghìn đơn vị sử dụng lao động được giảm đóng từ 1% xuống 0% vào Quỹ BHTN trong thời gian 12 tháng (từ 01/10/21 đến 30/9/22) sẽ không phát sinh thủ tục hành chính. Cơ quan BHXH căn cứ vào dữ liệu trên phần mềm Quản lý thu BHXH, BHYT, BHTN, hàng tháng sẽ in ra bảng đối chiếu thanh toán số phải thu nộp. Trên bảng thanh toán đó chúng tôi sẽ loại trừ khoản đóng 1% vào quỹ BHTN của DN.
Đối với 13 triệu NLĐ, cơ quan BHXH sẽ dựa trên nền tảng dữ liệu công nghệ thông tin hiện có để xác định người hưởng gói hỗ trợ bằng mã số định danh tham gia BHTN và xác định thời gian tham gia BHTN. Tất cả các thông tin này đã sẵn sàng trong hệ thống dự liệu công nghệ thông tin của ngành BHXH Việt Nam.
Phóng viên: Phương hướng chi trả cho NLĐ sẽ được triển khai như thế nào, thưa Ông?
Ông Lê Hùng Sơn, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam: Đối với NLĐ hiện đang tham gia BHTN tại DN, chúng tôi sẽ chi trả qua tài khoản cá nhân. Bởi hiện nay, chúng ta đang thực hiện Nghị quyết của Chính phủ về việc tăng cường thanh toán không dùng tiền mặt. Đặc biệt, trong bối cảnh dịch COVID-19 đang diễn biến phức tạp, việc chi trả chính sách hỗ trợ cho NLĐ qua tài khoản vừa đảm bảo kịp thời, minh bạch đến tận tay NLĐ vừa đáp ứng chủ trương không dùng tiền mặt của Chính phủ cũng như đảm bảo tốt việc phòng, chống dịch COVID-19, tránh tiếp xúc trực tiếp.
Theo đó, NLĐ đang làm việc tại DN chỉ cần cung cấp cho DN số tài khoản cá nhân; còn với những thông tin liên quan đến nhân thân cá nhân như số chứng minh nhân dân/căn cước công dân và thời gian tham gia BHTN của NLĐ cơ quan BHXH sẽ in sẵn ra để NLĐ đối soát.
Một số trường hợp đặc biệt khi NLĐ không thể mở được tài khoản cá nhân, cơ quan BHXH sẽ chi trả qua doanh nghiệp. Tuy nhiên, để đảm bảo sự kịp thời và minh bạch, BHXH Việt Nam khuyến nghị NLĐ nên nhanh chóng mở tài khoản cá nhân qua hệ thống các ngân hàng để có thể nhận được nhanh nhất và chính xác nhất.
Đối với NLĐ bảo lưu thời gian tham gia BHTN từ 01/01/2020 đến nay, những NLĐ đã ngừng việc, tạm hoãn hợp đồng lao động không ở DN, đã về các địa phương sẽ được cơ quan BHXH tỉnh/huyện sẵn sàng tiếp nhận đề nghị hưởng chính sách hỗ trợ của NLĐ, không phụ thuộc vào địa giới hành chính.
Phóng viên: Thưa Ông, số NLĐ tạm dừng, tạm hoãn hợp đồng lao động đang bảo lưu thời gian tham gia BHTN là khoảng bao nhiêu người?
Ông Lê Hùng Sơn, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam: Số này hiện là khoảng 2,5 triệu người.
Phóng viên: Ông có thể cho biết thêm, với việc giảm mức đóng vào Quỹ BHTN cho NSDLĐ từ 1% xuống 0% sẽ tác động như thế nào đến các DN?
Ông Lê Hùng Sơn, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam: Với khoảng 386 nghìn đơn vị sử dụng lao động được giảm mức đóng từ 1% xuống 0% vào quỹ BHTN trong 12 tháng thì số tiền dự kiến sẽ là trên 8.000 tỷ đồng. Với số tiền giảm đóng này, DN sẽ có thêm chi phí sử dụng cho công tác phòng chống dịch tại DN cho NLĐ, đầu tư vào sản xuất kinh doanh góp phần tạo công ăn việc làm và thu nhập ổn định cho NLĐ. DN giống như một cây xanh, khi được chăm sóc tốt sẽ tạo ra quả ngọt để cả DN và NLĐ cùng được hưởng.
Phóng viên: Có thể thấy, cả hai chính sách hỗ trợ NLĐ và NSDLĐ này đều chưa được quy định tại Luật Việc làm năm 2013. Do đó, trước khi Chính phủ ban hành Nghị quyết này Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 03/2021/UBTVQH15 ban hành chính sách hỗ trợ NLĐ và NSDLĐ bị ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19 từ Quỹ BHTN. Ông đánh giá gì về các Nghị quyết này của Quốc hội và của Chính phủ.
Ông Lê Hùng Sơn, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam: Trước hết, quán triệt quan điểm của Đảng về chính sách an sinh xã hội tại Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ 13 và tại Nghị quyết số 30 kỳ họp thứ nhất Quốc hội khoá XV đã có cơ chế cho phép trong tình huống cần thiết, cấp bách có thể đề xuất những chính sách chưa có trong quy định, chưa có tiền lệ nhưng phù hợp với tình hình dịch bệnh và vì quyền lợi của Nhân dân. Khi các cơ quan chức năng có đề xuất hỗ trợ NLĐ, NSDLĐ bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19 với Chính phủ và Quốc hội thì tôi thấy các chính sách đều được giải quyết rất nhanh và đặt quyền lợi của Nhân dân, của NLĐ được đặt lên hàng đầu.
Đơn cử như, ngày 24/9/2021 Uỷ ban Thường vụ quốc hội ban hành Nghị quyết số 03/2021/UBTVQH15 thì ngay trong ngày Chính phủ cũng đã kịp thời ban hành Nghị quyết số 116/NQ-CP về chính sách hỗ trợ cho NLĐ và NSDLĐ bị ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19.
Phóng viên: Thưa Ông, hiện kết dư của Quỹ BHTN là hơn 90.000 tỷ, vậy khi trích ra 38.000 tỷ để triển khai gói hỗ trợ này, liệu có ảnh hưởng tới tính an toàn và hoạt động lâu dài của Quỹ BHTN hay không?
Ông Lê Hùng Sơn, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam: Trước khi quyết định mức hỗ trợ gắn với chính sách BHTN, Quốc hội và Chính phủ cũng đã xem xét rất kỹ đến khả năng cân đối Quỹ trong dài hạn. Với đánh giá tác động và dự báo tình hình, Quỹ BHTN sẽ đảm bảo cân đối trong dài hạn và đủ để chi trả trong điều kiện diễn biến tình hình như hiện nay, đặc biệt là dưới sự chỉ đạo sát sao của Đảng và Nhà nước về công tác phòng, chống dịch bệnh.
Phóng viên: Vậy làm sao để triển khai chính sách này một cách minh bạch và hiệu quả, thưa Ông?
Ông Lê Hùng Sơn, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam: Đối với 1 chính sách hỗ trợ mà diện người được hưởng lớn như vậy (gần 13 triệu NLĐ, khoảng 386 nghìn đơn vị sử dụng lao động), nếu không có nền tảng dữ liệu công nghệ thông tin thì vừa khó đảm bảo về tiến độ và vừa khó đảm bảo về chất lượng. Tuy nhiên với nền tảng công nghệ thông tin của BHXH Việt Nam như hiện nay thì đây là một công cụ hữu hiệu để đảm bảo tiến độ cũng như chất lượng của việc chi trả các chính sách hỗ trợ này.
Phóng viên: Nhiều NLĐ cho rằng để việc giải ngân được minh bạch rất cần sự giám sát của một tổ chức, cơ quan chức năng khác, Ông có thể cho biết ý kiến về nội dung này?
Ông Lê Hùng Sơn, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam: Tại Nghị quyết số 03/2021/UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Nghị quyết số 116/NQ-CP của Chính phủ, trong phần tổ chức thực hiện đều quán triệt về việc phải có sự giám sát công tác tổ chức thực hiện các chính sách hỗ trợ của cấp uỷ chính quyền, các cơ quan quản lý nhà nước cũng như các đơn vị đại diện cho NLĐ, NSDLĐ và đông đảo Nhân dân.
Phóng viên: Nghị quyết 116 của Chính phủ yêu cầu triển khai thực hiện gói hỗ trợ này trong 3 tháng (từ 01/10/2021 đến 31/12/2021). Mới đây Bộ LĐ-TB&XH đặt ra quyết tâm hoàn thành việc triển khai gói hỗ trợ trong 1,5 tháng. Vậy ý kiến của BHXH Việt Nam thì sao, thưa Ông?
Ông Lê Hùng Sơn, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam: Ngay sau khi Nghị quyết số 116 của Chính phủ được ban hành, với nền tảng công nghệ thông tin của Ngành, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam đã chỉ đạo các đơn vị nghiệp vụ, cũng như BHXH các địa phương sẵn sàng: về nguồn dữ liệu để xác định các đối tượng cũng như mức hưởng; về lực lượng, con người, nguồn kinh phí để phục vụ việc triển khai, chi trả các chính sách hỗ trợ. Quán triệt tinh thần các Nghị quyết và với sự chỉ đạo quyết liệt, tôi cho rằng dự kiến tiến độ triển khai các chính sách hỗ trợ của Bộ LĐ-TB&XH là khả thi. Thậm chí, về phía ngành BHXH Việt Nam, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam chỉ đạo sẽ cố gắng hoàn thành sớm hơn nếu như DN và NLĐ tích cực phối hợp với cơ quan BHXH. Bởi, về phía BHXH Việt Nam công tác triển khai đã sẵn sàng, nhưng có khó khăn nhất định là khoảng 2,5 triệu lao động đang bảo lưu BHTN hiện nay đang tản mạn về các địa phương. Chính vì thế sự vào cuộc của các cơ quan truyền thông, cấp uỷ các chính quyền địa phương để tuyên truyền, phổ biến cho NLĐ thuộc đối tượng hưởng hỗ trợ chủ động đến với cơ quan BHXH cấp tỉnh, huyện là rất quan trọng. Đây là nhân tố quyết định việc có hoàn thành việc triển khai gói hỗ trợ đúng tiến độ hay không./.