Bảo hiểm xã hội (BHXH) đóng vai trò quan trọng trong hệ thống An sinh xã hội của Nhà nước. Người lao động ( NLĐ) là đối tượng bắt buộc tham gia đóng BHXH và người dân cũng có thể tham gia BHXH theo hình thức tự nguyện, được hưởng những quyền lợi chế độ BHXH.
Trên cơ sở đóng vào quỹ BHXH, người tham gia sẽ được bù đắp một phần thu nhập khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập chính do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động. Hiện nay có 2 hình thức để người dân có thể đăng ký tham gia, tùy theo nhóm đối tượng bắt buộc tham gia và tham gia tự nguyện. Với mỗi hình thức, người tham gia được hưởng những quyền lợi và chế độ khác nhau. Người tham gia BHXH sẽ được hưởng các quyền lợi về tiền trợ cấp nhằm bù đắp sự thiếu hụt về mặt tài chính cho người tham và gia đình của họ khi gặp phải những rủi ro trong cuộc sống.
    |
 |
| Các cơ sở sản xuất gạch gặp nhiều khó khăn trong tiêu thụ. |
Tỉnh Bình Thuận ước tính năm 2023 lực lượng lao động trong độ tuổi (LLLĐ) có khoảng 676.877 người. Tính đến thời điểm hết tháng 11/2023 tỷ lệ bao phủ BHXH đạt 15,81 % LLLĐ, trong đó BHXH tự nguyện chiếm 1,35% LLLĐ; tỷ lệ bao phủ BHTN đạt 13,20% LLLĐ. Số người tham gia BHXH bắt buộc trong những tháng cuối năm có xu hướng tăng dần. Đến đầu tháng 12/2023, số người tham gia BHXH bắt buộc là 97.866 người, đạt 94,5% kế hoạch năm; tăng 528 người (tăng 0,5%) so với tháng trước; tăng 821 người (tăng 0,8%) so với cùng kỳ năm 2022. Số người tham gia BHTN là 89.353 người, đạt 94,2% kế hoạch năm; tăng 548 người (tăng 0,7%) so với tháng trước; tăng 967 người (tăng 1,1%) so với cùng kỳ năm 2022. Tuy nhiên, so với kế hoạch tăng chậm, từ nay đến cuối năm còn phải phát triển thêm 5.681 người trong các doanh nghiệp mới đạt kế hoạch bao phủ.
Nguyên nhân số người tham gia BHXH bắt buộc tăng chậm, trước hết là do tình hình sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn; nhất là các doanh nghiệp sản xuất các mặt hàng xuất khẩu của ngành may mặc, giày da, thủy sản, chế biến gỗ xuất khẩu… đang gặp khó khăn do thiếu đơn hàng nên các doanh nghiệp thu hẹp sản xuất, cắt giảm lao động hoặc giải thể, phá sản; tạm ngừng hoạt động. Trong đó, có nhiều doanh nghiệp, dịch vụ bước đầu phục hồi hoạt động sản xuất, kinh doanh nhưng chưa sử dụng nhiều lao động; các doanh nghiệp sản xuất thu hẹp sản xuất, có nhiều doanh nghiệp ngừng hoạt động; người dân chưa quan tâm nhiều đến quyền lợi khi tham gia BHXH, nhất là BHXH tự nguyện... Số người tham gia chưa đạt chỉ tiêu làm ảnh hưởng đến nguồn thu (dự kiến nguồn thu giảm 120.857 triệu đồng).
|
 |
| BHXH huyện Hàm Thuận Bắc tổ chức Hội nghị truyên truyền, vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện. |
Để khắc phục thực trạng nói trên, tiếp tục phát triển số người tham gia BHXH bắt buộc đạt theo kế hoạch, BHXH phối hợp với địa phương vận động người sử dụng lao động chấp hành pháp luật BHXH; đồng thời, rà soát trên cơ sở dữ liệu cơ quan Thuế và sở Kế hoạch - Đầu tư cung cấp. Đến nay, BHXH tỉnh và BHXH các huyện, thị xã đã rà soát, khai thác hơn 3.329 đơn vị với 66.653 người có quyết toán thuế thu nhập cá nhân, qua đó đã phát triển mới 480 lao động tại 188 đơn vị. Qua rà soát, dữ liệu từ cơ quan Thuế cung cấp thuộc nhiều loại hình quan hệ lao động với đơn vị nộp thuế và đối chiếu với quy định của pháp luật về người tham gia BHXH bắt buộc thì phần lớn số lao động nêu trên không thuộc người tham gia BHXH bắt buộc. Đối với dữ liệu do cơ quan Kế hoạch - Đầu tư cung cấp, kết quả khai thác còn hạn chế do các doanh nghiệp mới thành lập, đang thời gian triển khai dự án, chưa hoạt động chính thức…nên chưa sử dụng lao động nhiều. Mặt khác, tăng cường công tác thanh tra theo kế hoạch và thanh tra đột xuất. Qua công tác thanh tra, kiểm tra đã phát hiện và yêu cầu đơn vị khắc phục số tiền chậm đóng; đồng thời phát triển nhiều lao động tham gia BHXH bắt buộc theo đúng quy định của pháp luật.
Với các giải pháp nói trên, hy vọng đến cuối năm 2023 BHXH tỉnh Bình Thuận sẽ hoàn thành chỉ tiêu kế hoạch phát triển số lao động tham gia BHXH bắt buộc, BHTN và tăng tỷ lệ bao phủ BHXH trong lực lượng lao động theo lộ trình. Phấn đấu đến năm 2025 đạt tỷ lệ bao phủ BHXH và BHTN theo Nghị quyết 28-NQ/TW đề ra.