Thủ tướng: Phải chống tham nhũng, tiêu cực, lợi ích nhóm trong xây dựng thể chế

Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh tại Hội nghị toàn quốc về công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế diễn ra hôm nay (16/9).

Công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế vẫn bộc lộ một số bất cập

Phát biểu khai mạc, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, từ Đại hội XI của Đảng, xây dựng và hoàn thiện thể chế đã được xác định là một trong ba khâu đột phá chiến lược….Ngay từ khi Chính phủ được kiện toàn (tháng 4/2021), Chính phủ đã tập trung, quan tâm công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế một cách trọng tâm, thực chất và có giải pháp cụ thể.

Thủ tướng cho rằng, mọi chính sách, pháp luật phải hướng tới người dân và doanh nghiệp. Ảnh:VGP

Với sự lãnh đạo, chỉ đạo, đầu tư có trọng tâm, trọng điểm như vậy, kế thừa thành quả các nhiệm kỳ trước đây, trong những tháng qua, các bộ, ngành, địa phương đã dành nhiều thời gian rà soát, tổng hợp và báo cáo các vấn đề thể chế còn vướng mắc cần giải quyết. Quốc hội rất ủng hộ và đã phối hợp chặt chẽ, hiệu quả với Chính phủ trong xây dựng và hoàn thiện thể chế, những đề xuất của Chính phủ được Quốc hội giải quyết rất nhanh.

Tuy nhiên, công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế vẫn bộc lộ một số bất cập. Do đó, Chính phủ tổ chức Hội nghị để tiếp tục rà soát, thống nhất đánh giá, chỉ rõ những hạn chế, khuyết điểm, tìm ra nguyên nhân, nhất là nguyên nhân chủ quan, xác định mục tiêu, yêu cầu, nhiệm vụ để nâng cao chất lượng xây dựng và hoàn thiện thể chế thời gian tới.

“Việc này chúng ta không chỉ làm trong năm nay mà định hướng cho cả nhiệm kỳ này và nhiệm kỳ sau để sắp xếp, bố trí nguồn lực phù hợp, thời gian và nguồn lực có hạn nhưng làm sao hiệu quả nhất”- Thủ tướng nêu rõ.

Trao đổi với các địa phương, Thủ tướng nhắc lại quan điểm Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương phải tập trung vào 5 nhiệm vụ chính: Xây dựng chiến lược, quy hoạch; xây dựng thể chế, cơ chế, chính sách; xây dựng công cụ để huy động các nguồn lực; hướng dẫn kiểm tra, giám sát; thanh tra, kiểm tra; khen thưởng, kỷ luật. Các nhiệm vụ còn lại sẽ đẩy mạnh phân cấp, phân quyền. “Chỗ  chưa phân cấp, phân quyền thì đề nghị các địa phương cứ báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Nâng cao nhận thức về công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế

Cũng theo Thủ tướng, phải nâng cao hơn nữa nhận thức về tầm quan trọng của công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế…Sau Hội nghị này, những bộ ngành, địa phương nào chưa điều chỉnh phải điều chỉnh ngay; bí thư, chủ tịch tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương phải trực tiếp chỉ đạo công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế, với quy chế, quy định làm việc đúng tầm, bảo đảm lãnh đạo chỉ đạo tập trung, thống nhất, chuyên sâu. Cùng với đó, tăng cường cán bộ có năng lực, trình độ, kinh nghiệm thực tiễn, đầu tư thỏa đáng về cơ sở vật chất, kinh phí, quan tâm chính sách cho người làm công tác xây dựng pháp luật.

Tại hội nghị, các đại biểu cho rằng, cần tập trung tháo gỡ những "điểm nghẽn", "nút thắt" trong các lĩnh vực đang được coi là "điểm nóng". Ảnh: VGP

Tiếp đó, Thủ tướng yêu cầu tiếp tục tập trung cụ thể hóa, thể chế hóa kịp thời, đầy đủ, đồng bộ các chủ trương, đường lối của Đảng, bám sát 3 đột phá chiến lược, 6 nhiệm vụ trọng tâm và 12 nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu theo Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng trên tinh thần nhà nước pháp quyền. Các địa phương cũng phải cụ thể hóa, thể chế hóa các chủ trương, đường lối trong Nghị quyết đại hội đảng bộ các cấp.

Xây dựng và hoàn thiện thể chế để bảo đảm thực sự là “đòn bẩy” kiến tạo phát triển, tạo động lực phát triển, phát huy các nguồn lực, trong đó nguồn lực con người là quyết định (con người là trung tâm, chủ thể, là động lực, nguồn lực và mục tiêu của sự phát triển), cùng với nguồn lực tài nguyên và nguồn lực văn hóa, truyền thống lịch sử.

Thủ tướng cũng yêu cầu, rà soát, giải quyết các vướng mắc về thể chế, cơ chế, chính sách, trên tinh thần xuất phát từ thực tiễn, bám sát thực tiễn, tôn trọng thực tiễn, lấy thực tiễn làm thước đo, chống tham nhũng, tiêu cực, lợi ích nhóm trong rà soát, xây dựng thể chế. Mọi chính sách, pháp luật phải hướng tới người dân và doanh nghiệp, để người dân và doanh nghiệp phát huy hết nội lực, khả năng đóng góp cho sự phát triển của đất nước.

Trong quá trình xây dựng và hoàn thiện thể chế, phải quan tâm lấy ý kiến của các đối tượng bị tác động, người dân và doanh nghiệp phải được tham gia. “Lãnh đạo, chỉ đạo từ trên xuống nhưng tổ chức thực hiện, tháo gỡ vướng mắc phải từ dưới lên”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Người đứng đầu Chính phủ cũng yêu cầu trong tổ chức thi hành pháp luật, phải quán triệt tận cơ sở, tới người dân, doanh nghiệp, tới đối tượng điều chỉnh. Tổ chức thực hiện phải quan tâm tới cơ sở, nơi gần dân nhất, sát dân nhất, biết dân nhất, sống với dân, cùng làm với dân, tiếp xúc trực tiếp nhất, nhiều nhất với dân.

Thủ tướng lấy ví dụ, vừa qua, ông đã chỉ đạo Bộ trưởng Y tế có ngay hướng dẫn cụ thể, dễ hiểu, rõ ràng về công tác xét nghiệm phòng, chống dịch COVID-19 tới tận xã, phường, tránh tình trạng mỗi nơi hiểu một kiểu. Thực tế kiểm tra công tác phòng chống dịch vừa qua cũng cho thấy, những nơi nào mà lãnh đạo nắm chắc tình hình, quan điểm, giải pháp, thì tổ chức thực hiện tốt và ngược lại. “Nghe báo cáo chỗ nào cũng tốt, nhưng kiểm tra mới biết chỗ nào tốt hay không tốt”, Người đứng đầu Chính phủ chia sẻ.

Ngoài ra, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền phải đi đôi với quy định trách nhiệm, thiết kế công cụ để kiểm tra giám sát, kiểm soát quyền lực, bố trí nguồn lực và cắt giảm các thủ tục hành chính.

“Không có quy định luật pháp nào phủ hết được các góc cạnh của cuộc sống. Có những quy định vừa ban hành hôm trước là đúng nhưng hôm sau không còn phù hợp do tình hình thay đổi, trong khi quy trình sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật không thể làm ngay.”- Thủ tướng nói.

Do đó, trong tổ chức thực thi pháp luật phải nắm chắc nguyên lý cơ bản, vận dụng sáng tạo, linh hoạt để vừa không vi phạm, vừa phù hợp điều kiện, hoàn cảnh thực tế, trên cơ sở lấy lợi ích quốc gia, dân tộc, lợi ích nhân dân là trên hết, trước hết, nếu vì lợi ích cá nhân, lợi ích nhóm thì phải xử lý. Điều này phụ thuộc năng lực, trình độ, phẩm chất của cán bộ các cấp.

Thủ tướng cũng đề nghị các cơ quan liên quan nghiên cứu, đề xuất sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện quy trình ban hành và sửa đổi luật. Tình hình thực tế diễn biến rất nhanh chóng, khó lường, bất ngờ, liên tục, trong khi yêu cầu của nhà nước pháp quyền là phải làm theo luật, do đó, nếu không kịp điều chỉnh quy định thì hoặc là bị lạc hậu so với tình hình, gây ách tắc nguồn lực xã hội, hoặc là vi phạm các quy định.