1. Nhớ ngày xưa, khu phố nơi tôi sống rất ít nhà có điều kiện sắm máy quạt. Mỗi lần nắng nóng, như bao gia đình khác, mạ tôi liền chạy sang nhà o Lan bán tạp hóa mua về một cái quạt giấy. Một cái quạt giấy nhưng năm người đổ mồ hôi nên phải thay phiên quạt cho nhau. Đêm nào trời nóng nực không ngủ được, mạ tôi phải thức quạt cho chị em tôi được ngủ ngon.
    |
 |
| Bãi biển Thuận An thu hút đông đảo du khách đến tắm biển mỗi ngày trong ngày hè. |
Ngày nắng nóng phải thường xuyên tắm rửa. Nhưng, ở khu phố tôi sống lúc đó, nước máy nhà có nhà không. Thế là phải đi mua nước giếng hoặc nước máy của nhà hàng xóm. Lúc đó tôi ước chi nhà mình có giếng nước để tắm cho thỏa thích. Tắm sông thì thường xuyên hơn. Ở đối diện kiệt 281 Chi Lăng gần nhà tôi có bến sông Thanh Bình. Nó nằm đoạn giữa sông Hương nên nước trong mát lành. Dân xung quanh đó ai nấy đều tắm ở bến sông này.
Ngày nóng nực mà được đi tắm biển là “số zách”. Khu phố cổ Gia Hội tôi sống khá gần bãi biển Thuận An. Chạy xe máy về đó chỉ độ nửa tiếng đồng hồ. Sau này, theo học tại Khoa Lịch sử trường Đại học Khoa học Huế, tôi mới biết vua Thiệu Trị đã xếp nơi đây thuộc “Thần kinh nhị thập cảnh”. Có lẽ, vua và các quan lại triều Nguyễn thường đến nơi đây để tắm biển vào ngày nắng nóng để tránh sự oi bức, ngột ngạt trong cung cấm. Có thế nói, sự thuận tiện trong giao thông cộng với bãi biển sạch, hải sản tươi và rẻ nên bãi biển Thuận An là sự lựa chọn của không ít người muốn du lịch biển.
2. Vào ngày nóng bức của ngày xưa, nghe có tiếng rao “ai đậu hũ không?” tôi liền “ba chân bốn cẳng” chạy đến xin tiền ba mẹ để ăn cho kỳ được một chén đậu hũ. Nghe mệ tôi kể, từ rất lâu, đậu hũ đã trở thành một món ăn giải khát dân dã của người Huế. Món ăn này được làm từ đậu nành. Đậu nành ngâm vào nước cho mềm và vò thật sạch, sau đó đem xay lấy nước có mùi thơm, màu trắng như sữa. Nước đậu ấy pha với nước lạnh theo đúng tỉ lệ rồi cho vào một cái nồi lớn, nấu sôi. Trong quá trình nấu phải canh lửa cẩn thận sao cho nhiệt độ sôi vừa đủ, cho thêm bó lá dứa tươi, và dùng thanh gỗ khuấy đều. Đậu dậy mùi thơm đem lọc qua một tấm vải sạch trước khi đổ vào chum, đậy kín khoảng 20 phút thì sẽ đông. Khi múc ra chén, đậu hũ sẽ được người bán khuấy đều với đường và vắt một ít chanh trộn lẫn, tạo nên một món ăn ngon, bổ, rẻ nhưng có tác dụng giải nhiệt rất nhanh chóng.
|
 |
| Gánh đậu hũ - món quà giải nhiệt đặc trưng ở Huế. |
Nếu không có điều kiện đến biển để ăn hải sản, món bún giấm nuốc ở quán ăn nhỏ gần ở đầu đường Chi Lăng, đoạn gần cầu Gia Hội đổ xuống là một lựa chọn thay thế tuyệt vời. Nuốc là tên một loại sứa sống ở vùng đầm phá nước lợ đầm Cầu Hai, phá Tam Giang. Con nuốc vốn lành, ăn mát và không ngứa như sứa biển nên có khả năng giải nhiệt rất nhanh. Đặc biệt, một tô bún giấm nuốc gồm nuốc, vả, ớt, tôm, thịt, ruốc, rau thơm, ngò, cà chua, bún, chả cá, đậu phụng vừa chua, vừa mát, vừa béo, vừa thơm nên càng có tác dụng giải nhiệt công hiệu đến bất ngờ.
Bên cạnh đó, chè là loại ẩm thực có tác dụng giải khát rất nhanh chóng nhưng ở Huế có giá bán rất rẻ, chỉ cần 7 – 10 nghìn đồng là du khách đã có một cốc chè ngon. Ở Huế có nhiều loại chè với những hương vị khác nhau như chè bắp, chè hạt sen, chè trôi nước, chè đậu ván, chè đậu huyết, chè đậu đỏ, chè đậu xanh, chè môn, chè khoai mài, chè hạt é, chè bột lọc, chè bột lọc thịt quay, chè thập cẩm… nên thực khách có thể thoái mái lựa chọn. Huế có đến hàng trăm gánh chè sẵn sàng phục vụ từ sáng đến tận khuya. Nhưng nổi tiếng nhất và mở cửa thường xuyên nhất vẫn là chè Hẻm ở đường Hùng Vương.
Nguyễn Văn Toàn