Thủ lĩnh tối cao vừa được Hamas bổ nhiệm là ai?

“Kiến trúc sư” vụ tấn công Israel ngày 7/10/2023!?

Ngày 6/8, Phong trào kháng chiến Hồi giáo Palestine Hamas thông báo, đã bổ nhiệm ông Yahya Sinwar làm người đứng đầu Bộ Chính trị- vị trí thủ lĩnh tối cao của nhóm, người kế nhiệm ông Ismail Haniyeh bị ám sát tại Tehran, Iran vào rạng sáng 31/7.

 “Phong trào kháng chiến Hồi giáo Hamas thông báo bổ nhiệm chỉ huy Yahya Sinwar làm người đứng đầu Bộ Chính trị của phong trào, kế nhiệm thủ lĩnh tử vì đạo Ismail Haniyeh.”, Hamas cho biết trong một thông cáo ngắn.

Ông Sinwar được Hội đồng Shura gồm 50 thành viên của Hamas lựa chọn, một cơ quan cố vấn gồm các quan chức được các thành viên Hamas bầu ra ở bốn khu vực: Gaza, Bờ Tây, cộng đồng người Palestine lưu vong và các tù nhân an ninh trong các nhà tù của Israel.

Ông Yahya Sinwar tham dự một cuộc họp báo ở Dải Gaza, ngày 21/3/2021. Ảnh: EPA.

Sinwar là một trong số nhiều nhà lãnh đạo Hamas bị Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) ra lệnh bắt giữ vì cáo buộc phạm tội ác chiến tranh vào ngày 7/10/2023.

Lệnh bắt giữ cũng được áp dụng đối với một số nhà lãnh đạo Israel, bao gồm Thủ tướng Netanyahu và Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant, vì cáo buộc phạm tội ác chiến tranh ở Gaza.

Ông Sinwar, đã không xuất hiện trước công chúng kể từ khi xung đột ở Gaza tái bùng phát và là thủ lĩnh Hamas bị truy nã gắt gao nhất của Israel, khi Tel Aviv cáo buộc ông là “kiến trúc sư” vụ tấn công xuyên biên giới ngày 7/10 năm ngoái của Hamas vào miền Nam Israel, khiến gần 1.200 người thiệt mạng và khoảng 250 người khác bị bắt làm con tin, chủ yếu là dân thường.

Ông Yahya Sinwar được nói là cựu lãnh đạo cơ quan an ninh phản gián của Hamas. Ảnh: IRNA.

Israel trả đũa bằng chiến dịch quân sự tàn khốc, không ngừng nghỉ suốt 10 tháng qua vào Dải Gaza, khiến gần 40.000 người Palestine thiệt mạng, trong đó có hàng ngàn phụ nữ và trẻ em.

Dải đất hẹp biến thành đống đổ nát, không điện, không nước, không các dịch vụ thiết yếu. Gần như toàn bộ 2,3 triệu dân phải tháo chạy và gây ra một cuộc khủng hoảng nhân đạo chưa từng có với nạn đói và tình trạng khẩn cấp về sức khỏe lan rộng.

Tân thủ lĩnh tối cao Hamas là ai?

Sinh ra tại trại tị nạn Khan Yunis ở phía nam Gaza, ông Sinwar, hiện 61 tuổi, gia nhập Hamas khi Sheikh Ahmad Yassin thành lập nhóm này vào thời điểm cuộc nổi dậy đầu tiên của người Palestine bắt đầu vào năm 1987.

Sinwar thành lập bộ máy an ninh nội bộ Al-Majd của Hamas vào năm sau và tiếp tục đứng đầu một đơn vị tình báo chuyên truy tìm và trừng phạt những người Palestine bị cáo buộc hợp tác với Israel.

Thủ lĩnh Hamas tại Dải Gaza Yahya Sinwar phát biểu trong một sự kiện ở thành phố Gaza, ngày 14/4/2023. Ảnh: Mohammed Abed/AFP.

Tốt nghiệp trường Đại học Hồi giáo ở Gaza, ông đã học thành thạo tiếng Do Thái trong suốt 23 năm trong nhà tù Israel.

Ông Sinwar bị Israel tuyên 4 án chung thân vì tội giết 2 binh sĩ Israel, cũng như 4 người Palestine bị tình nghi hợp tác với Israel. Tuy nhiên, ông đã trở thành tù nhân an ninh cao cấp nhất trong số 1.027 tù nhân an ninh Palestine được phóng thích để đổi lấy binh sĩ Israel Gilad Shalit bị bắt cóc vào năm 2011.

Sinwar sau đó trở thành chỉ huy cấp cao trong lực lượng quân sự của Hamas trước khi nắm quyền lãnh đạo chung của phong trào này ở Dải Gaza, kế nhiệm Haniyeh vào năm 2017.

Gửi thông điệp tới Israel!

Giống như Haniyeh, Sinwar cũng sinh ra trong một trại tị nạn ở Gaza sau khi gia đình ông bị Israel trục xuất. Nhưng không giống như Haniyeh, người đã sống lưu vong ở Qatar trong nhiều năm, Sinwar vẫn bám trụ ở Gaza.

Các nhà phân tích cho biết, việc lựa chọn ông Sinwar làm thủ lĩnh chính trị mới là một dấu hiệu cho thấy vị trí trung tâm của Gaza trong tầm nhìn chính trị của Hamas.

Thủ lĩnh tối cao Hamas Ismail Haniyeh, người bị ám sát tại Iran ngày 31/7, chào đón ông Sinwar khi ông này được Israel phóng thích trong cuộc trao đổi tù nhân ngày 21/10/2011. Ảnh: Abed Rahim Khatib / Flash 90.

“Ông Sinwar đã vươn lên vị trí có ảnh hưởng trong Hamas, lãnh đạo phong trào này ở Gaza. Việc Hamas chọn ông ấy làm lãnh đạo của phong trào hiện đặt Gaza lên hàng đầu, không chỉ các sự kiện trên thực địa, mà chắc chắn là cả động lực trong phong trào Hamas.”, Nour Odeh, một nhà phân tích chính trị người Palestine có trụ sở tại Ramallah, nói.

Nhà phân tích chính trị cấp cao của kênh truyền hình Al Jazeera, Marwan Bishara, cho rằng, việc đặt trọng tâm vào Gaza, cũng như lựa chọn lãnh đạo mới là chỉ huy chiến trường của Hamas ở Gaza là một tín hiệu của phong trào kháng chiến này.

“Tôi nghĩ việc đặt trọng tâm vào Gaza cũng như vào Sinwar là một dấu hiệu lớn của sự thách thức. Và thực tế là Hamas sẽ không mất Gaza, Hamas sẽ vẫn là một thế lực ở Gaza (trái với mục tiêu của Israel), vì rằng thủ lĩnh của họ vẫn hiện diện ở đó.”, nhà phân tích chính trị cấp cao của kênh truyền hình Al Jazeera, Marwan Bishara nhận định.

Một thành viên cấp cao của Hamas cũng xác nhận, việc lựa chọn ông Sinwar cũng mang một thông điệp.

Thủ lĩnh Hamas tại Dải Gaza Yahya Sinwar trong một đường hầm ở Khan Younis, phía nam Gaza, ngày 10/10/2023.  Nguồn: IDF.

“Sự lựa chọn này là một thông điệp mạnh mẽ gửi tới lực lượng chiếm đóng (Israel) rằng, Hamas vẫn tiếp tục con đường kháng chiến của mình.”, thành viên cấp cao Hamas nói với AFP.

Cuối ngày 6/8, Phong trào chính trị vũ trang Hồi giáo Hezbollah ở Lebanon, đồng minh của Hamas, hoan nghênh việc bổ nhiệm ông Sinwar, gọi đây là thông điệp mạnh mẽ gửi tới Israel và Mỹ.

“Việc chọn người anh em Yahya Sinwar từ trung tâm của Dải Gaza bị bao vây, người có mặt ở tuyến đầu với các chiến binh kháng chiến và giữa những đứa con của dân tộc mình, dưới đống đổ nát, sự phong tỏa, giết chóc và nạn đói, khẳng định rằng mục tiêu mà kẻ thù theo đuổi bằng cách giết hại các nhà lãnh đạo đã thất bại.”, tuyên bố của Hezbollah nói.

Đình chỉ đàm phán!

Ngày 6/8, một nguồn tin giấu tên được nhật báo Ả Rập Alquds Alarabi trích dẫn cho biết, Hamas đã đình chỉ các cuộc đàm phán ngừng bắn cho đến khi có thông báo mới.

Nguồn tin nhấn mạnh, Hamas đang chịu áp lực từ cộng đồng Ả Rập và quốc tế nối lại đàm phán, tuy nhiên nhóm này sẽ không khuất phục trước áp lực.

Thủ lĩnh tối cao Hamas Ismail Haniyeh khi đó và lãnh đạo Hamas ở Dải Gaza Yahya Sinwar trong sự kiện kỉ niệm 30 năm thành lập Phong trào tại thành phố Gaza, ngày 14/12/2017. Ảnh: Mohammed Abed/AFP.

Nguồn tin lưu ý, Hamas đã thể hiện sự linh hoạt trong các cuộc đàm phán trước đây nhằm hướng đến chấm dứt chiến tranh, nhưng Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã phá hỏng mọi thỏa thuận và nỗ lực ngoại giao.

Nguồn tin nhấn mạnh, ông Netanyahu muốn duy trì vị thế chính trị của mình ngay cả khi phải trả giá đắt và kéo dài cuộc chiến ở Dải Gaza.

Tin liên quan, giới chức cấp cao Iran nhiều lần khẳng định việc trả thù vụ ám sát thủ lĩnh Hamas ở Tehran, mà Iran cáo buộc Israel đứng đằng sau với sự hỗ trợ của Mỹ, không thể không thực hiện.

Trong khi cựu Giám đốc Tổ chức Tình báo Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran, Hossein Taeb, cho biết, phản ứng trả đũa của Iran sẽ khiến Israel bất ngờ.

Theo ông Taeb, chiến dịch mà Iran lên kế hoạch để trả thù sẽ gây bất ngờ và không nằm trong khuôn khổ các kịch bản mà kẻ thù dự đoán.